Ocak ayı tüm dünyada rahim ağzı kanseri farkındalık ayı olarak belirlenmiştir.
Serviks ( rahim ağzı) rahmin vajene açılan boynudur.Serviks rahmi enfeksiyonlardan koruduğu üzere birebir vakitte rahmin içinde büyüyen bebeğin gebelik mühletince rahimde kalmasını sağlayan bir kapı misyonu de görür.
Rahim ağzı kanseri tüm dünyada 45 yaş altı bayanlarda en sık görülen 2. kanser olarak karşımıza çıkar. Bayanlarda kanserden ölümlerde göğüs ve akciğer kanserinden sonra 3. Sırada rahim ağzı kanseri gelir. Türkiye de rahim ağzı kanseri ,tüm kanserler ortasında en sık görülen 8. kanserdir. Ülkemizde her yıl 1500 bayana rahim ağzı kanseri tanısı konmaktadır.
RAHİM AĞZI KANSERİ NEDİR?
Serviks hücreleri olağan yapısını kaybedip kontrolsüzşekilde büyümeye ve çoğalmayabaşladığında serviks kanseri oluşmaktadır.
RAHİM AĞZI KANSERİNİN NEDENLERİ NELERDİR ?
Tüm rahim ağzı kanserlerinin yüzde 99.7 oranında HPV DNA’sı içerdiği saptanmıştır. Bilimsel yayınlarda , HPV varlığının rahim ağzında kanser gelişimi için gerekli olduğu ancakyeterli olmadığı belirtiliyor. YaniHPV enfeksiyonunun kansere yol açması için birtakım yardımcı faktörlere muhtaçlık vardır.HPV tipinin kanser açısından kesin olarak, 3 tipinin de muhtemelen yüksek riskli olduğunu gösteriyor.Serviks kanserinin nedeni, insan papillomavirüsüdür (HPV).100ün üzerindeHPV tipi mevcuttur. Serviks kanseri olgularının birçoklarına iki tip HPV (HPV 16 ve 18) neden olmaktadır.
BELİRTİLERİ
Bilhassa erken evrelerde rahim ağzı kanseri genelde bulgu vermez. Bu nedenle bayanlar nizamlı tarama için doktora gitmek çok değerlidir.
Belirtiler meydana geldiğinde şu şikayetler olabilir :
Cinsel münasebet esnasında yahut sonrasında ağrı yahut kanama
Jinekolojik muayene sonrası kasık ağrısı
Vajinadan olağanın dışında , kokulu akıntı gelmesi
Olağan adet dışında kan lekeleri yahut hafif kanama
Bu şikayetler,rahim ağzı kanseri dışındabazı önemli hastalıklarda daolabilir. Bu sebeple bellirtiler bir doktor tarafından mutlaka hızlıca değerlendirilmelidir.
RİSK, TEDBİRE
Günümüzde rahim ağzı kanserlerinin %99’undan fazlasında nedenin HPV olduğunu düşünmektedir. HPV cinsel manada faal bayanların üçte ikisinden fazlasını hayatlarının bir devrinde enfekte edecek olan yaygın bir virüstür.
HPV ile enfeksiyon kesinlikle rahim ağzı kanseri olunacağı manasına gelmez. Bağışıklık sistemi bu virüs ile enfekte olunduktan sonra 12-18 ay içinde bu virüsü %90 bedenden atar. HPV’nin temizlenemediği % 10’luk kısımda ise, 5-10 yıl içinde rahim ağzında,kanser öncesi ve kanser üzere oluşumlara rastlanabilir.
RAHİM AĞZI KANSERİNİN ÖTEKİ RİSK FAKTÖRLERİ AŞAĞIDAKİLERİ İÇERİR:
Birinci cinsel bağlantıya erken yaşta girilmesi
Birçok seks partnerine sahip olma
Çok çocuk doğruma
Sigara kullanımı (sigara, rahim ağzı hücrelerine hasar vererek onları enfeksiyon ve kansere karşı daha savunmasız hale getirebilen kimyasallar üretir)
DOĞUM DENETİM İLAÇLARI KULLANMA
HIV enfeksiyonu (vücudun HPV enfeksiyonu ve erken kanser formlarıyla savaşabilme yeteneğini azaltır)
Bu risk faktörlerinden kaçınarak bayanlar rahim ağzı kanseri gelişme riskini azaltabilir. Bu risk faktörlerin bulunmadığı bayanlarda seyrek biçimde rahim ağzı kanseri gelişir.
Cinsel münasebette erkeklerin prezervatif kullanımı ,kadınların HIV ve cinsel yolla bulaşan öbür hastalıklardan kendilerini müdafaaya yardımcı olabilir; fakat prezervatifler HPV’ye karşı tam manasıyla muhafaza sağlamaz. Prezervatif kullanmak enfeksiyon oranını yaklaşık %70 azaltır. Bunun nedeni HPV’ninvücuttaki rastgele bir enfeksiyonlu alanla fizikî temas yoluyla yayılabilmesidir.
RAHİM AĞZI KANSERİNDE TARAMA
Bayanlara birinci cinsel münasebet yaşından bağımsız biçimde 21 yaşındayken birinci rahim ağzı kanseri taramasını yaptırmasını öneriyoruz. Daha sonra iki yahut üç yılda bir rahim ağzı hücre taraması testi yani servikal pap smear testi ile takip edilmesini uygun görüyoruz. 30 yaşın üzerinde servikal pap smear ve HPV DNA (PCR) testi birlikte yapılarak kıymetlendirilebilir. Her iki test de negatif gelirsetarama beş yılda bir yapılabilir.
RAHİM AĞZI KANSERİ NDE TEŞHİS
Pap smear testi rahim ağzı kanserleri ve rahim ağzı öncü kanserleri için tarama yapmak gayesiyle kullanılır. Erken evrelerinde rahim ağzı kanseri belirti vermediği için tertipli servikal pap smear testi yapılmasıerken evre rahim ağzı kanserlerini yakalamak için çok değerlidir.
Pap smear testi, vajinal muayenede rahim ağzından plastik bir fırça yardımıyla hücre örnekleri alınarak yapılır. Servikal pap smear testinde olağandışı hücre yahut kanser öncüsü hücre saptanması halinde kolposkopi dediğimiz bir süreçle rahim ağzı büyütülerek incelenir .Şüpheli bölgelerden biopsi alınır ve detaylı incelenebilir.
Tedavi
Hastalığın evresine göretedavi prosedürleri de değişmektedir. Kanser öncüsü lezyonların temizlenmesi için Servikal koni biyopsisi (konizasyon), Loop elektrocerrahi eksizyon prosedürü (LEEP),Kriyocerrahi üzere prosedürler kullanılırken rahim ağzı kanserleri için rahim ve yumurtalıkların ve kanserin yayıldığı etraf dokuların çıkarılmasının içeren ameliyatlar yapılabilir.
Birtakım hadiselerde cerrahi tedaviye kemoterapi ya da radyoterapi de eklenebilir.
Rahim Ağzı KanseriniÖnleme
Rahim ağzı kanseri olaylarının birçoklarına neden olan insan papillomavirüsünün (HPV) en tehlikeli iki tipinden ( HPV 16 ve 18 ) müdafaa sağlayan iki yeni aşı Türkiye’de mevcuttur. Bu aşılar rahim ağzı kanseri olaylarının %70’e varan oranını önleyebilir lakin rahim ağzı kanserine neden olan her virüse bağlı enfeksiyonu engelleyemez. Aşının tesirli olabilmesi için 6 ay içinde2 yahut 3 doz olmak üzere koldan uygulanması gerekir. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) de 9-13 yaş ortası kızların aşılanmasını yani daha cinsel münasebete girmeden evvel aşı yapılmasını önerir.45 yaşına kadar aşı yapılabilir. Aşı tedavi edici değil kollayıcı bir aşıdır. Fakat aşı yapılsa bile, rahim ağzı kanserine karşı sistemli Pap-Smear testinin yapılmaya devam edilmesi gerektiği unutulmalıdır.
