Nijerya‘da Ocak ayının başından bu yana görülen Lassa ateşi salgınında hayatını kaybedenlerin sayısı 41’e yükseldi. Korona virüsü ile huzursuz olan beşerler lassa virüsü salgını sonrası Lassa virüsü nedir? Lassa ateşi virüsü nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir, nasıl korunulur ve nasıl tedavi edilir mevzuları hakkında araştırmalar yaptı.
LASSA VİRÜS NEDİR?
Batı Afrika‘da görülen akut viral bir hastalıktır. Birinci hadiseler Nijerya’nın Lassa bölgesinde görüldüğü için bu isim verilmiştir. Etken Arenaviridae ailesine mensup, tek iplikli bir RNA virüsüdür.
LASSA VİRÜSÜ BULAŞMA YOLU
Lassa Ateşi hayvan kaynaklı bir hastalıktır. Vektörü çok göğüslü sıçan “Multimammate rat” olarak bilinen Mastomys natalensis’tir. Bu kemirgen bir defa enfekte olduktan sonra uzun bir mühlet virüsü idrarıyla çıkarır. Mastomys kemirgenleri Batı, Doğu ve Merkez Afrika’da ki savanalarda ve ormanlarda yaygın olarak bulunurlar. Meskenlerde ve besin saklanan bodrumlarda kolaylıkla yerleşirler.
Lassa virüsünün insanlara bulaşması en çok besinlerle ve teneffüs yoluyla meydana gelir. Mastomys kemirgenlerinin çıkartılarıyla (idrar, dışkı) direkt temas, çıkartılarla kirlenmiş nesnelere dokunmak, kontamine besinleri yemek yahut açık yara ve kesiklerin maruziyetiyle enfeksiyon gelişebilir. Kemirgenlerin yaşadığı ortamların süpürülmesi esnasında havaya karışan enfekte küçük partiküllerin teneffüs yoluyla alınmasıyla ve ek olarak kemirgenler yiyecek olarak tüketilmek hedefiyle yakalanırken ve hazırlanırken de bulaşabilmektedir. Bireyden şahsa (hasta kişinin kan, doku, sekresyon ve çıkartılarıyla temasla) bulaş kelam mevzusudur. Bilhassa sıhhat bakım ünitelerinde, kâfi şahsî kollayıcı tedbirler alınmamışsa şahıstan şahsa geçiş sıktır(nozokomiyal enfeksiyon). Lassa virüsü tekrar tekrar kullanılan iğne ve enjektörler üzere kontamine olmuş tıbbi gereçlerle de yayılabilir.
LASSA VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Lassa Ateşi’nin belirti ve bulguları tipik olarak virüsle temastan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. Yaklaşık %80 hastada semptomlar hafif ve teşhis konulamaz seviyededir. Hafif semptomlar hafif ateş, başağrısı, genel kırıklık ve halsizlik halindedir. Enfekte şahısların %20’sinde semptomlar ciddileşebilir. Kanamalar( dişetleri, gözler yahut burun kanamaları gibi), teneffüs kasveti, tekrarlayan kusmalar, yüzde ödem, göğüs, sırt, karın ağrısı ve şok gelişebilir. Ensefalit, tremorlar ve işitme kaybı üzere nörolojik sorunlar de tariflenmiştir. Birinci semptomların ortaya çıkmasından sonra iki hafta içinde çoklu organ yetmezliğine bağlı mevt görülebilir (hastaneye yatırılan olayların %15-20’si). Mevt oranı hastalığa yakalanan, bilhassa 3. trimestirde ki gebe bayanlarda daha yüksektir. Spontan düşük; enfekte annelerin fetuslarının %95’nin vefatıyla sonuçlanan önemli bir komplikasyondur.
Lassa Ateşi’nin en sık komplikasyonu sağırlıktır.Vakaların yaklaşık 1/3’ünde değişik derecelerde sağırlık oluşur ve birçoklarında da kalıcıdır. Bilindiği kadarıyla hastalığın şiddeti bu komplikasyonu etkilemez, önemli hadiseler kadar hafif hadiselerde da sağırlık gelişebilir.
LASSA VİRÜSÜ TEŞHİS VE TEDAVİ
Lassa Ateşi’nde semptomlar çok değişiktir ve hastalığa mahsus değildir. Bu nedenle klinik teşhis ekseriyetle zordur. Teşhis için en sık serolojik testler kullanılır. Tedavide bir antiviral ilaç olan Ribavirin’le başarılı sonuçlar alınmaktadır. İlacın hastalığın erken devrinde verildiği takdirde çok tesirli olduğu gösterilmiştir. Hastalar kesinlikle semptomlara yönelik dayanak tedavisi de almalıdır.
LASSA VİRÜSÜ YOLCULAR İÇİN RİSK
En büyük risk; Sierra Leone, Liberya, Gine ve Nijerya’yı kapsayan endemik bölgelerde yaşayan yahut bu bölgeleri ziyaret eden bireyler için kelam mevzusudur. Maruziyet riski Mastomys kemirgenlerinin bulunduğu başka Batı Afrika ülkelerinde de mevcut olabilir. Uygun sterilizasyon metodlarını ve korunma tedbirlerini kullandıkları sürece hastane çalışanları için değerli bir risk yoktur.
LASSA VİRÜSÜ KORUNMA
Endemik bölgelere gidecek yolcular, Mastomys kemirgenleriyle temastan kaçınarak Lassa Virüsü’nün primer bulaşından kendilerini koruyabilirler. Besinlerin uygun kaidelerde saklanması ve paklık kurallarına dikkat edilmesi kemirgenleri ömür alanlarından nispeten uzak tutacaktır. Bu kemirgenlerin yiyecek olarak tüketilmesi de tavsiye edilmez.
SEYAHAT DÖNÜŞÜ ÖNERİLER
Kendinizi hasta hissediyorsanız çabucak doktorunuza yahut bir sıhhat kuruluşuna başvurun. Seyahatiniz hakkında doktorunuzu kesinlikle bilgilendirin.
