Kelamlarına uçuş endişelerini tetikleyen etkenlerden bahsederek başlayan Sayar, “Mark Twain’in ünlü bir kelamı vardır: ‘Birçok insan, ömürlerini hiç olmamış trajedilerden acı çekerek tüketirler.’ Uçuş korkusu birçok insan için bu türlü bir durum olmakla birlikte gerçek bir tehlike karşısındaki orantılı ve akılcı korunma tavrıdır. Dehşet kimi durumlarda kişinin uzaklaşmasını sağlayarak hami fonksiyon gösterir. Ama kaygının seviyesi artarsa kişi paniğe kapılır ve reaksiyonları engellenir. Ticari havayolları istatistiklerine nazaran uçağa binen her 4 yolcudan 1’i (yüzde 24) uçuş korkusu belirtilerini az yahut çok, yüzde 10’u ise ağır uçuş korkusu gösteriyor. Bu endişe pek çok kişinin hayatını etkilemekte ve ulaşımda havayolunun kullanımını engelleyerek kişiyi ve kimi vakit etrafını güç durumda bırakabiliyor. Medyadaki uçak düşmesi, uçak arızaları ve hava korsanlığı üzere uçuşla ilgili haberlerin birçok bireylerdeki uçuş korkusunu pekiştiriyor. Ayrıyeten birçok sinemada uçak kazaları ve kaçırılmaları endişe teması olarak kullanılıyor. Buna rağmen uçak seyahatinin güvenirliğine ve konforuna değinen yazı ve haberlere neredeyse hiç rastlamıyoruz. Olumsuz bildirilerin bu derece ağır olması da şahısların uçuş korkusunu tetikliyor ve pekiştiriyor” dedi.
KARAYOLUNA NAZARAN 266 KAT AZ RİSKLİ
Sayar, havayolu seyahatlerinin başka seyahat formlarına nazaran daha az riskli olduğunu belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü: “Uçuş korkusunu yenmenin birinci kademesi havacılık hakkında bilgi sahibi olmaktır. Bir uçak güvensizse dünyanın her yerinde uçuştan men edilir. Bu dalda güvenlik kelam konusu olduğunda masraftan kaçınılmaz, uçuşla ilgili her olay tekraren denetim edilir. Bugün bindiğimiz ticari uçakların hepsi yedek sisteme sahip, yani bir sistem çalışmazsa onun vazifesini üstlenecek diğer bir sistem devreye giriyor. Bu ikili güvenliğe uçuş çalışanı de dahildir. Otomobilimizin her yola çıkışından evvel birçok teknisyen tarafından gözden geçirilmediği, yedek bir sürücüyle araç kullanmadığımız ve her yıl uçak kazalarında hayatını kaybedenlerden tekraren kat fazlasının karayolu kazalarında öldüğü düşünülürse uçaklar epeyce sağlamdır. Sayıyla söz etmek gerekirse karayolu trafiğindeki kaza mümkünlüğü, hava yoluna nazaran 266 kat, sigaranın vefat riski ise uçuştan kaynaklı ölümlere oranla 4 bin kat fazladır. 1 yılda havayoluyla seyahat eden insan sayısı 3 milyarken,uçak kazalarında ölen insan sayısı ise 1 yılda arı sokmasından ölenlerden azdır.”
FOBİ KORKAKLIKLA KARIŞTIRILIYOR
Endişe ve fobi kavramlarının toplumda birbiriyle karıştırıldığına işaret eden Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, “Tüm bu bilgilere sahip olmasına karşın kişinin korkusu çok, anlamsız ve daima ise, bu durumla müsabaka ihtimali olduğunda dahi ağır meşakkat yaşıyorsa, bu durum kişinin günlük hayatını, fonksiyonlarını engelliyorsa bu durumda kaygıya “fobi” ismini veririz. Misal biçimde kişi uçaktan çok korkuyor, binemiyor, binmesi gerektiğinde ya kaçınıyor ya da çok sorun ile uçak seyahatine katlanabiliyorsa o şahısta uçak fobisi vardır. Fobi bir korkaklık durumu değildir. Uçak fobisi olan pek çok kişi de günlük ömürlerinde gözü pek, atik, başarılı şahıslardır. Lakin uçuş fobisi bir hastalıktır, tedavisi mümkündür. Uçuş korkusu yaşayan kişinin sık uçuş yapması, gevşeme ve teneffüs idmanlarını öğrenmesi ve uygulaması korkusunu yenmesine yardımcı olacaktır” dedi.
KISA MÜDDETTE UÇUŞ KORKUSU TEDAVİSİ MÜMKÜN
Sayar uçuş korkusu tedavilerine değinerek kelamlarını şöyle sonlandırdı: “Tedavide öncelikle kişinin öteki fobilerinin, depresyon, gerilimle ilgili bozukluklar, unsur kullanımı üzere ruhsal problemlerinin bulunup bulunmadığı bedellendiriliyor. Sorunun sebebine, şiddetine ve tabiatına nazaran ilaç tedavileri ya da psikoterapiler uygulanabiliyor. Psikoterapilerde hastanın uçuşla ilgili olumsuz algı ve yanlış kanılarının değiştirilmesi, olumlu şartlanma, sistematik duyarsızlaştırma, gevşeme tekniklerinin öğretilmesi ve üstüne gitme ile fobinin yenilmesi mümkün. Uygun tedavi ile kısa müddette yüzde 70 ile 90 oranında muvaffakiyet elde ediliyor. Günümüzde büyük havayolu şirketleri, kısa periyodik ve tesiri epeyce yüksek uçuş korkusu terapileri uyguluyor.”