Anne-babalar dikkat: Çocuğunuzda migren olabilir
Prof. Dr. Aynur Özge, çocuklarda migren görülme sıklığının giderek arttığına ve anne-babaların bunu fark etmediğine dikkat çekerek, aileleri uyardı
Prof. Özge:
“Mersin’de ilkokuldaki çocukların yüzde 10,4. Lise çağında ise bu oran yüzde 17,8”
“Gerekli tedbirler alınmazsa bizi yakın gelecekte ömür kalitesi, hayat algısı, memnunluk seviyesi düşük, depresif, telaşlı ve beyin işlevleri zayıflamış bir kuşak bekliyor”
MERSİN – Prof. Dr. Aynur Özge, çocuklarda migren görülme sıklığının giderek arttığına dikkat çekerek, aileleri uyardı. Birçok ailenin çocuğundaki migreni fark etmediğine işaret eden Özge, “Çocuklar, ‘başım ağrıyor’ demezler. Çocuğun baş ağrısının anahtarı davranışındadır, kelamında değil. Gerekli tedbirler alınmazsa bizi yakın gelecekte hayat kalitesi, ömür algısı, memnunluk seviyesi düşük, depresif, dertli ve beyin işlevleri zayıflamış bir kuşak bekliyor” ikazında bulundu.
“Dünyada son 10 yıldır bilhassa çocuk ve ergen yaş kümesindeki migren katlanarak artıyor”
Nöroloji, Algoloji ve Klinik Nörofizyoloji Uzmanı Prof. Dr. Aynur Özge, İHA muhabirine yaptığı açıklamada, çocuklarda giderek artan migrenle ilgili kıymetli bilgiler verdi. Baş ağrısı ve migren alanında ulusal ve memleketler arası birçok çalışma yürüten Prof. Dr. Özge, çocuklarda migrenin, insan var olduğu sürece var olan bir durum olduğunun altını çizdi. Lakin, bu hususun son 50 yılda dünya tıbbında dikkati çekmeye başladığını ve kriterlerinin belirlendiğini söz eden Özge, “Son 30 yılda da değişen hayat hallerimizle birlikte migrenle ilgili bilgiler ve farkındalık artmaya başladı. Artık sokakta değil, meskende oynayan; koşturan, hareket eden değil, maalesef ekranlarla diyalog kuran; birbirleriyle küme oyunu, birebir temas yerine ekran üzerinden irtibat kuran çocuklarımız var. Tüm bunlar, migren üzere beyindeki kimyasallarla ilgili bir hastalıkta süreci olumsuz etkiliyor ve tüm bu nedenlerle tüm dünyada son 10 yıldır bilhassa çocuk ve ergen yaş kümesindeki migren katlanarak artıyor” diye konuştu.
“21 yaş önemli”
“Beynin ağlarının gelişim süreci 21 yaşa kadar herkesin bir parmak izi üzere özgün bir yapıya kavuşuyor. Şayet bir çocuk bu yapısını oluştururken o sarmalın içerisinde migren genleri de epey yer aldıysa ileriki vakitlerde her fırsatta o genler alevleniyor ve protein üretmeye, baş ağrılarıyla çocuğun erişkin hayatında da yaşantısına girmeye başlıyor.”
Migren ağrısının, şiddetli ve şahısların ömür kalitelerini bozan ağrılar olduğunu kaydeden Özge, ağrıyla birlikte bulantı, kusma, ışık, ses ve koku hassasiyeti oluştuğunu da söyledi. Özge, “Hiçbir vakit plan yapamıyorsunuz. Hafta sonu arkadaşlarınızla buluşmak, ailenizle pikniğe gitmek, tatile gitmek sizin için meçhul ögeler. Zira o gün sabah uyanabilirsiniz ve ağrınız olabilir, hiçbirini yapamayabilirsiniz. İş ve güç veriminizi azaltan; dikkatinizi dağıtan, algılamanızı, belleğinizi zayıflatan bir öge. Yani migren sadece bir baş ağrısı değil ve bu çocuklar için de geçerli. Migren yapısı itibariyle onların büyüme, gelişme, akademik ve toplumsal muvaffakiyet süreçlerini olumsuz etkiliyor” sözlerini kullandı.
“Mersin’de ilkokul çocuklarında yüzde 10,4, lise çağında ise bu oran yüzde 17,8”
Çocuklarda migrenin daha çok okul sonrası periyotta dikkati çektiğini belirten Özge, okul öncesi yaşlardaki migren oranının yüzde 2-3 seviyesinde olduğu bilgisini verdi. Mersin’de, başında bulunduğu grup tarafından gerçekleştirdikleri araştırmanın sonuçlarını paylaşan Özge, “Bu araştırmada 5 bin 562 çocuğu şahsen muayene ettik. Bu araştırma bize gösterdi ki, Mersin’de ilkokul çağı çocuklarda migren sıklığı yüzde 10,4. Yani her 10 ilkokul öğrencisinden birinin migreni var. Bakın baş ağrısı demiyorum; tekrarlayan baş ağrısı 3’e 1. Lise çağında ise bu oran yüzde 17,8; ki erişkinlerde Türkiye ortalaması yüzde 16,4. Yani epey yüksek bir orandan bahsediyorum. Şayet bu çocuklarda okul gerilimi, imtihan gerilimi, bahsettiğim ömür haline ilişkin değişiklikler, gerekli tedbirler alınmazsa bizi yakın gelecekte son derece ağrısından ötürü hayat kalitesi, hayat algısı, memnunluk seviyesi düşük, depresif, korkulu ve kortikal işlev dediğimiz beyin işlevleri zayıflamış bir kuşak bekliyor. Biz de bunu hiç istemiyoruz. Zira tüm geleceğimizi gençlere emanet edeceğiz. O yüzden bu bahiste hem okulların hem ailelerin hem de doktor arkadaşlarımızın daha hassas olmalarını; bu ağrılara yetirince değer verilmesini istiyoruz” dedi.
“Çocuğun migreni erişkinden farklıdır. Çocuğun baş ağrısının anahtarı davranışındadır, kelamında değil”
Anne-babalara tekliflerde de bulunan Özge, “Anne-babalar; çocukların ağrılarına ve davranışlarına daha fazla itina göstersinler, rastgele bir şikayeti olduğunda dikkate alsınlar. Birden fazla vakit da migren çocuklarda ağrı dışında alerjik şikayetlerle, astım, burun hapşırığı, dikkat dağınıklığı, uyku bozukluğuyla çıkabilir. Bu cins durumlarda kesinlikle bir uzmandan bu bahiste yardım alsınlar ve mevzuyu tam olarak netleştirinceye kadar soru sormaya, araştırmaya ve bilgi almaya devam etsinler” diye konuştu.
Migrenin tedavisine ait de bilgi veren Özge, şunları söyledi:
“Migren tedavi edilebilen bir hastalık ancak kür demiyorum; zira kür demek bir hastalığı büsbütün ortadan kaldırmak demek. Migren de genlerle ilgili bir boyutu olduğu için uygun genetik yatkınlığı olan kimselerde bu hastalık göründüğü için kür diyemem. Lakin biz çocuk-ergen yaş kümesinde ağrıları son derece seyrelten ve ağrı atakları olduğu vakit da çok süratli baş etmelerini sağlayan tahliller üretebiliyoruz ve bununla ilgili yardımcı olabiliyoruz.”
“‘Anne yapamam, başım çok ağrıyor’ kitabını ailelere bilhassa öneriyorum”
2014’te migren hastası çocuklar ve ailelerine kılavuz niteliğinde ‘Anne yapamam, başım çok ağrıyor’ isimli bir kitap çıkardığını belirten Özge, bu kitapta Türkiye genelinde 19 akademisyenin gerçek hasta öyküleri ile bu öykülere yazdıkları uzman yorumları bulunduğunu söyledi. Çocuklarının ağrısını, anne-babaların anlayabileceği formda bu kitapta anlatıyoruz ve neler yapmaları ya da yapmamaları gerektiği konusunda da onlara somut tavsiyelerde bulunduklarını söz eden Özge, “Bu kitapla ilgili çok hoş geri bildirimler oldu. Kitabın tüm geliri Çocuk-Ergen Baş Ağrısı Araştırma Fonuna gidiyor. Hiçbir muharrir bu kitaptan hiçbir telif hakkı almıyor. Ailelere bilhassa öneriyorum. Esasen bu, 2014 Dünya Beyin Yılı kapsamında da ‘yılın kitabı’ olarak ilgi gördü. Kitabın içerisindeki fotoğraflar de bizim hastalarımızın çizdiği baş ağrısı fotoğrafları. Çocuklar çizdi bu fotoğrafları. Burada kullandığı renkler, çizgiler, her şey bize bir ileti veriyor ve biz bunu çok önemsiyoruz” tabirlerini kullandı.
