Yapılan kapsamlı bir araştırmada sepsis hastalığının ya da öteki ismiyle kan sirkülasyonu enfeksiyonu, dünyada her beş mevtten birine neden olduğu ortaya çıktı.
Amerika’nın Seattle eyaletinde bulunan Washington Üniversitesi‘nin yaptığı araştırmaya nazaran her sene 11 milyon insan sepsisten ötürü ölüyor. Bu sayı Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2018’de rapor ettiği kanser kaynaklı ölümlerden daha yüksek.
Washington Üniversitesi yeni bulguların evvelki kestirimlerin iki katı üstünde olduğunu ve bunun son derece “korkutucu” olduğunu belirtti.
Olayların birden fazla fakir ya da orta gelirli ülkelerde görülse de daha varlıklı ülkeler de sepsis ile uğraş ediyor.
Sepsis nedir?
Enfeksiyonla tetiklenen sepsis hastalığında asıl sorun bağışıklık sistemine çok yüklenilmesi. Sepsis rastgele bir enfeksiyonla başlayabiliyor, bir kesik yahut böcek ısırığıyla bile.
Olağanda bunlardan biri başınıza geldiğinde bağışıklık sisteminiz devreye girip enfeksiyonun yayılmasını önlüyor ve enfeksiyonu yok ediyor. Fakat, enfeksiyon bedende süratlice yayılmayı başarırsa, bağışıklık sistemi buna çok büyük bir reaksiyon gösteriyor.
Bu reaksiyon bedende yıkıcı meseleler yaratabiliyor ve septik şok, organ yetmezliği ve hatta vefata neden olabiliyor.
İngiltere’de her yıl 44 bin kişi bu yüzden ömrünü yitiriyor.
Neden olaylarda artış var?
Daha evvel yapılan global kestirimler yaklaşık 19 milyon hadise ve 5 milyon vefat olduğunu göstermişti.
Lakin bu sayılar yalnızca birkaç Batı ülkelerini kapsıyordu.
Washington Üniversitesi’nin yaptığı yeni analiz, Lancet tıp dergisi ve 195 ülkedeki tıbbi olaylara dayandırıldı. Sonuç, yılda 49 milyon olayın olduğunu gösterdi.
11 milyon sepsis kaynaklı vefat ise her beş mevtten birinin bu enfeksiyondan kaynaklandığı manasına geliyor.
Uganda’nın kırsal kesitlerinde çalıştığını ve her gün sepsis hadisesiyle karşılaştığını anlatan Washington Üniversitesi’nden Asistan Profesör Kristina Rudd sonuç için şu yorumu yaptı:
“Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki hastaları tedavi eden çalışma arkadaşlarım sepsisin büyük bir sorun olduğunu yıllardır söylüyordu. Hasebiyle bir yandan sonuçlara aslında şaşırmadım ama öteki yandan da evvelki varsayımların iki katı çıkacağını beklemiyordum”
Aslında enfeksiyon olayları ve vefatları 1990’dan beri düşüşte. Araştırmacılar sorunun gerçek boyutunu anlayarak farkındalık yaratmak ve daha çok hayat kurtarmayı ümit ediyor.
Kimleri etkiliyor?
Sepsis olaylarının büyük çoğunluğu – yüzde 85’i – düşük ve orta gelirli ülkelerde görülüyor.
En çok tehlikede olanlar ise çocuklar; 10 olaydan dördü, 5-6 yaş ortası çocuklarda ortaya çıkıyor.
İngiltere’de hastalık ile kontaklı mevt oranı İspanya, Fransa ve Kanada üzere ülkelerdeki orandan daha yüksek.
Sepsis ile ilgili ne yapılabilir?
Enfeksiyon sayılarını azaltmak, sepsis olaylarını da azaltacaktır.
Birçok ülke için bu uygun hijyen, pak su ve aşılara erişim demek.
Bir öbür zorluk ise hastalarda enfeksiyon teşhisini erken koyabilmek. Erken teşhis, antibiyotikler ve virüs önleyeciler çok büyük bir fark yaratabilir.
Semptomları neler?
İngiltere Sepsis Vakfı’na nazaran sepsisin altı belirtisi var:
Çocuklardaki belirtiler ise şöyle:
Patrick, sepsisi ele veren bir sihirli semptom olmadığını ancak insanların kendilerine “acaba bu sepsis olabilir mi” diye sorması gerektiğini söylüyor.
