Türkiye‘nin değerli sıhhat sıkıntıları ortasında yer alan kronik böbrek yetmezliğinin tedavisinde en tesirli metodun nakil olduğunu belirten Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, nakil sonrası birinci 3 aya dikkat çekti. Tellioğlu, “Böbrek nakli, ameliyatla sonlanan bir tedavi değil. Enfeksiyon riskini azaltmak açısından birinci 3 ay temkinli olmak, kalabalık ve âlâ havalandırılmayan ortamlardan uzak durmak gerekiyor” dedi.
Hipertansiyon, diyabet ya da her ikisinin bir ortada olduğu şahısların böbreklerinde fonksiyon kaybı görülebiliyor. Ayrıyeten böbrek taşı ve enfeksiyon, doğumsal üriner sistem problemleri, glomerulonefritler diye tanımlanan geniş bir hastalık kümesinde da bilinçsiz ilaç kullanımı nedeniyle tıpkı probleme rastlanabiliyor. Lakin bu rahatsızlıkların pek birden fazla erken devirde belirti vermeyebildiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Böbrek Nakli Kliniği Sorumlusu Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “Yavaş yavaş ilerleyen hastalıklar, bedende bir adaptasyona neden olduğu için fark edilmesi gecikiyor” diye konuştu.
“HASTALIK SİNSİCE İLERLİYOR”
Böbrek hastalarında en sık üre kıymetlerinin çok yüksek olmasına bağlı halsizlik, bulantı, kusma görüldüğünü belirten Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “Diyabete bağlı olduğunda sık idrara çıkma, tansiyona bağlı olursa da baş ağrısı üzere belirtilere rastlanabiliyor. Hasebiyle rastgele bir sorunu olduğunda bunların ihmal edilmeden takipte tutulması ve nizamlı sıhhat denetimi yaptırılması gerekiyor. Böylelikle risk faktörleri ortaya çıkarak, erken devirde tedbir almam mümkün olabiliyor” sözlerini kullandı.
BÖBREK YETMEZLİĞİ OLAN HERKESİN KIYMETLENDİRİLMESİ GEREKİYOR
Böbrekte fonksiyon kaybının; vakit içinde kronik böbrek yetmezliğine, bu tablo da kişiyi organ nakline götürebileceğini anlatan Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu şöyle devam etti:
“Böbrek yetmezliği yaşayan herkes böbrek nakli açısından değerlendirilmelidir. Bu kapsamda; hastanın kalp damar sistemi, akciğerleri ile beden biyokimyasını da içeren çok ayrıntılı tetkikler yapılması gerekiyor. Ayrıyeten bayanların kadın hastalıkları ve doğum, erkeklerin de üroloji kısmında kıymetlendirilmesi değer taşıyor. Tüm değerlendirmeler sonucunda, kişinin böbrek nakli açısından uygunluğu tespit ediliyor ve nakil tedavi sürecine geçiliyor. Canlı verici olacaksa hastanın dördüncü dereceye kadar akrabalarında tarama yapılıyor. Akraba dışı canlı vericiler için vilayet sıhhat müdürlüklerindeki etik heyetlerin kararı belirleyici oluyor. Bir yakını olmayanlar ise organ bekleme listesine dahil ediliyor.”
“VERİCİ AMELİYATI KAPALI SİSTEMLE YAPILIYOR”
Nakil ameliyatlarının en gelişmiş usullerle yapılmasının organ vericilerinin rutin hayatlarına dönme mühletini kısalttığını anlatan Prof. Dr. Tellioğlu, “Böbrek verici ameliyatları artık, kapalı metot olarak belirtilen laparoskopik cerrahi ile gerçekleştiriliyor. Bu sayede ameliyat sonrası ağrı şikayeti az oluyor, düzgünleşme süreci hızlanıyor. Alınan böbrek ise çabucak ardından kronik böbrek yetmezliği yaşayan hastaya naklediliyor. Ameliyatın akabinde birinci üç ay büyük kıymet taşıyor. Bu periyot, ilaç ayarları yapılan hastanın nakilli bir hayata adaptasyon sürecinin kritik devrini söz ediyor. Ağır ilaç tedavisi akabinde vakitle ilaç dozun ve sayısı azalmaya başlıyor. Böbrek nakli sonrası birinci üç ayda enfeksiyon riskini azaltmak açısından temkinli olmak gerekiyor. Bu hedefle kalabalık ve düzgün havalandırılmayan ortamlardan uzak durmak, bilhassa teneffüs yoluyla bulaşabilecek hastalıklar açısından, hasta bireylerle temastan kaçınmak gerekiyor. Böbrek nakli, ameliyat ile sonlanan bir tedavi değil. Ameliyatla başlayıp, ömür uzunluğu devam ediyor” değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKİYE’DE CANLI VERİCİLİ NAKİLLERİN ORANI ÇOK YÜKSEK
Türkiye’de vefat eden bireylerden organ bağışı sayısının yetersizliği nedeniyle hala bu oranlarda canlı vericili nakil yapıldığını anlatan Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “Ancak bir yandan da organ, bilhassa de böbrek nakli bekleyen on binlerce hastanın çaresizliğine bulunan bir tahlil. Avrupa’da ve Amerika’da ülkemize oranla daha fazla vefaten organ bağışı yapılıyor. Örneğin; İspanya’daki organ nakillerinin yüzde 70- 80’i vefat eden şahıslardan bağışlarla yapılırken, Türkiye’deki canlı vericili nakillerin oranı yüzde 80 olarak bildiriliyor” dedi.
“BİR GÜN HEPİMİZİN MUHTAÇLIĞI OLABİLİR”
Organ bağışının aslen bir toplumsal sigorta üzere düşünülmesi gerektiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Böbrek Nakli Kliniği Sorumlusu Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “Sizin ya da bir yakınınızın organ nakli gereksinimi olduğunda, bu durum yaşadığınız toplumdaki organ bağış şuuruna bağlıdır. Şayet ülkemiz üzere vefaten bağış oranının düşük olduğu bir toplumda yaşıyorsanız, tek alternatifiniz canlı vericili böbrek nakli oluyor. Hasebiyle yapacağınız organ bağışı ve bu bahiste toplumsal farkındalığa koyacağınız katkı, aslında kendi geleceğinizi sigortalamak manasına geliyor” sözlerini kullandı.