Türkiye de Akdeniz anemisi taşıyıcı sayısının 1 milyon 300 bin civarında olduğunu söyleyen Hematoloji ve Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yapılan çalışmalara nazaran bu hastalığın taşıyıcılığı konusunda yüzde 12 ile en fazla Antalya ve etrafında bulunduğunu kaydetti.
Ebeveynlerden kalıtsal olarak geçen Talasemi (Akdeniz anemisi), dünyanın birçok yerinde görülen bir kan hastalığı. Üç tip olarak görülen Akdeniz anemisinin, bebeklik devrinde başlayarak daima kan nakli gerektiren bir hastalık olduğu tabir ediliyor.
Akdeniz anemisine ait bilgilendirmede bulunan Hematoloji ve Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, birinci tip olan Talasemi Majör’e (Hasta Tip) sahip çocukların kendileri için gerekli hemoglobini kâfi ölçüde yapamadıklarını tabir ederek, “3-4 aylıkken başlayan, daima kan nakli gerektiren çok önemli bir kan hastalığı halsizlik, solgunluk iştahsızlık, huzursuzluk, karaciğer-dalak büyümesi sonucu karın şişliği, sık sık ateşlenme iskelet sisteminde değişiklik, yüz ve baş kemiklerinden başlayarak kemiklerde değişiklik ve tipik bir yüz görünümü ortaya çıkar. Bu hastalar hayatları boyunca tertipli tedavi görmek zorundadırlar. Uygulanan tedaviler sıkıntı ve pahalıdır” dedi.
HAMİLELİK ÖNCESİ DENETİM EDİLMELİ
Emsey Hospital’dan Hematoloji ve Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Birol Baytan, Çoklukla bir yaşından sonra teşhis konulan ve ikinci tip olarak bilinen Talasemi İntermedia (Hafif Hastalık Tipi) hakkında ise, “Sağlık görümlerinde bir farklılık olmadan Talasemi Minör (Taşıyıcı Tip) hastası çocukların her iki ebeveyn Talasemi taşıyıcı ise her gebelikte Yüzde 25 olasılıkla olağan, yüzde 50 olasılıkla Talasemi taşıyıcısı, yüzde 25 olasılıkla Talasemi majör çocuk doğabilir. Şayet ebeveynlerden biri Talasemi taşıyıcısı ise doğacak her çocuk yüzde 50 ihtimalle taşıyıcı olabilir. Bu nedenle anne ve babaların çocuk sahibi olmadan evvel Talasemi taşıyıcısı olup olmadıklarını bilmeleri değerlidir. Talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler. Taşıyıcılık bulaşıcı değildir. Talasemi taşıyıcılığı bir hastalık değildir ve tedavi gerektirmez. Taşıyıcılık evlenmeye mahzur değildir. Lakin iki taşıyıcının evlenmesi halinde gebelik öncesi kesinlikle bayan doğum hekimine ve takip eden hekimlerine bilgi verip riskleri öğrenmeleri gerekir” sözlerini kullandı.
AKRABA EVLİLİĞİ ETKİLİ
Akraba evliliklerinin Talasemi üzere ender görülen genetik geçişli hastalıkların toplumdaki sıklığını artırdığını belirten Prof. Dr. Birol Baytan şunları kaydetti:
“Türkiye’de her 5 evlilikten biri akraba evliliğidir. Yakın akraba evliliklerinin hayli yüksek olduğu ülkemizde bu gerçek bir toplumsal sıkıntıdır. Dünya Sıhhat Örgütü’nün yayınlarına nazaran, dünyada Talasemi ve olağandışı hemoglobin sıklığı yüzde 4.5 (240 milyon taşıyıcı) dur. Her yıl yaklaşık 300 bin hasta çocuk dünyaya gelmektedir. Talasemi de doğum öncesi teşhis usullerinin geliştirilmesi, taşıyıcıların taramalarla ortaya çıkartılması esirgeyici tedavi bakımından çok tesirli olmuş ve gelişmiş ülkelerde Talasemi sorunu büyük ölçüde çözülmüştür. Anne yahut babadan biri taşıyıcı ise hasta çocuk olmaz lakin yüzde 50 taşıyıcı çocuk doğma riski vardır. Anne ve babanın ikisi de taşıyıcı ise yüzde 25 hasta çocuk, yüzde 50 taşıyıcı çocuk, yüzde 25 de sağlam çocuk doğma talihi vardır.
KAN SAYIMI İLE ORTAYA ÇIKIYOR
“Türkiye’de Talasemi taşıyıcı sayısı 1 milyon 300 bin civarındadır. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yapılan çalışmalara nazaran Talasemi taşıyıcılığı Batı Trakya’da yüzde 10.8, Bursa’da yüzde 1.7, Konya’da yüzde 3, Denizli’de yüzde 3, Muğla’da yüzde 7.8, Antalya etrafında yüzde 12, Hatay’da yüzde 5.9, Adana’da yüzde 5.5, Mersin’de yüzde 3.5, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yüzde 0.6 bulunmuştur” diyen Prof. Dr. Birol Baytan, “Tam kan sayımı ve hemoglobin elektroforezi ile teşhis konur. Tam kan sayımında hemoglobulin ve MCV bedelleri düşüktür. Hemoglobin elektroforezinde ise A2 ve/veya F yüksekliği kelam konusudur” halinde bilgilendirmede bulundu.
DEMİR TEDAVİSİNE GEREK OLMAYABİLİR
Prof. Dr. Birol Baytan açıklamalarına şu sözlerle devam etti:
“Eğer Talasemi taşıyıcısı iseniz hafif derecede kansızlığınız olabilir. Bu kansızlık yanlışlı olarak öteki anemi nedenleri ile bilhassa demir eksikliği anemisi ile karıştırılabilir. Taşıyıcılara demir eksikliği sanılarak demir tedavisi yapılabilir. Halbuki bu durumda çoğunlukla demir tedavisine gerek olmadığı üzere, bu tedavi esasen yüksek olan beden demirini artırarak ziyanlı tesir yapabilir. Bazen demir eksikliği ile birlikte olabilir. Şayet ebeveynlerden her ikisi de Talasemi taşıyıcısı ise çocukları hasta, taşıyıcı yahut olağan olabilir. Bu bireyler her gebeliklerinde, yüzde 25 olasılıkla olağan, yüzde 50 olasılıkla kendileri üzere taşıyıcı ve yüzde 25 olasılıkla da Talasemi majörlü çocuk sahibi olabilirler. Çok kıymetli olan bir noktayı akıldan çıkarmamalıdır. Talasemi majörlü bir çocuk doğduktan sonra bile, her gebelikte yüzde 25 olasılıkla Talasemi majörlü çocuk doğurma riski devam eder. Böylelikle Talasemili bir çocuğa sahip olan bir ailenin ikinci çocuğu da Talasemi majörlü olabilir. Şayet ebeveynlerden birisi Talasemi taşıyıcı ve başkası taşıyıcı değilse; çocuklarında Talasemi taşıyıcısı olması yüzde 50 olasılıkla gerçekleşir. Çocuklarının hiçbirisi Talasemi majör olmaz.”