TEKNOLOJİK aygıtlardan yansıyan mavi ışık, uyku-uyanıklık istikrarını bozuyor. Gece saatlerinde ve yalnızca karanlıkta uyurken salgılanabilen melatonin hormonu da mavi ışık nedeniyle salgılanamaz hale geliyor. Güneşte de var olan ve doğal olarak gündüz karşılaştığımız mavi ışığa gece saatlerinde maruz kalındığında insan beyni gündüz olduğu sinyalini alıyor ve metabolizma bozuluyor.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi’nden Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Gör. Seren Pehlivanoğlu mavi ışığın gözün seçebildiği dalga uzunluğundan daha kısa bir boyutta olan, yüksek güçlü bir ışık tipi olduğunu söyledi. Dr. Pehlivanoğlu mavi ışığın temel olarak güneş ışığı içinde olduğunu belirtti ve şunları söyledi: “Mavi ışık güneş ışığında olan bir ışık lakin birçok yerde var. Cep telefonları, tablet üzere aygıtlarda ise biraz daha fazla bulunuyor. Fazla olduğunda bir kadro ziyanları var lakin hiç olmaması da kabul edilebilir bir şey değil. Zira bedenimizde uyku uyanıklık sistemini dengeleyen, melatonin dediğimiz hormonu mavi ışık engelliyor. Gece saatlerinde mavi ışığa maruz kalındığında insan beyni gündüz olduğu sinyalini alıyor, melatonin hormonu baskılanıyor ve metabolizma bozuluyor. Melatonin salgılandığında da biz daha keyifli, uyanık ve enerjik hissediyoruz. Hatta tekrar yararlı bir hormon olan serotonin hormonunun da salınımı bir ölçü arttırdığı yeni yeni söyleniyor.”
GÖZLERİ YORUYOR
Mavi ışığın renkleri algılamada da yararı olduğunu belirten Dr. Pehlivanoğlu, mavi ışığın bu manada kıymetli olduğunu söyledi. Ekranlardan yansıyan mavi ışığın olumsuz tesirlerini de sıralayan Dr. Pehlivanoğlu, “Mavi ışık en başta önemli manada göz yorgunluğu yapıyor. Bu göz yorgunluğu göz bölgesinde ağrı ile kendisini gösteriyor fakat bazen uzunluğunda ağrılar, konforsuzluk hissi, beğenilen daima rahatlayamama hissi, beğenilen yabancı cisim batması üzere şikayetlere neden olur. Ayrıyeten başımızı kaldırdıktan sonra bulanık görme, çift görme üzere önemli belirtiler yaratabiliyor” dedi.
20-20-20 KURALI İLE KORUNUN
Mavi ışıktan korunmanın metotları hakkında da bilgi veren Dr. Pehlivanoğlu, “Mavi ışıktan korunmak için maruz kalma süresini azaltmamız lazım. Hatta yapılan çalışmalarda 20-20-20 diye bir kural koyuldu. 20 dakika ekrana bakıyorsak, 20 saniye, 6 metre uzaklığa bakıyoruz. Uzunluk ünitesi inch kullanıldığı için 20 inch denilmiş. Bu da 6 metreye eşit bir ara. Günlük hayatta da bu çok pratik olmadığı için 2 saat ekrana maruz kalıyorsak 15 dakika ekrandan tam uzağa gitmemiz gerekiyor. Bunun dışında mavi ışıktan korunmak için filtreler kullanılabilir. Bilhassa gözlük kullananlar mavi ışığı nispeten azaltan gözlük camı kullanmak kâfi gelebilir. Mavi ışığı yüzde yüz engellemek gerçek bir şey değil lakin yüzde 50 azaltan bir gözlük camı aslında mavi ışığın tesirlerini yüzde 80 azaltıyor” dedi.
‘RETİNAYA TAMİRİ MÜMKÜN OLMAYAN ZİYAN VERİYOR’
Mavi ışığın göz yorgunluğu dışında ekstra bir tesiri daha olduğunu belirten Dr. Pehlivanoğlu, “Gözün görme hücrelerinin olduğu retina katmanında, ağsı katmanda toksisite yani ziyan yaptığı ortaya çıktı. Bu ziyanların da birçok geri dönüşümsüz dediğimiz, tamiri mümkün olmayan bozulmalar. Bunları engellemek için filtreleri kullanmayı öneriyoruz. Lakin bu çalışmalar hala hipotez aşamasında” dedi.
KORUNMAK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
- Mavi ışık filtresi olan aygıtlar kullanılabilir
- Mavi ışığı önleyen ve saatleri ayarlanabilen uygulamalar teknolojik aygıtlara indirilebilir
- Mavi ışık filtreleyen gözlük camları kullanılabilir
- Uyku saatine yakın vakitlerde cep telefonuyla ilgilenmekten kaçınılmalı
– İstanbul