Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, 2005-2010 ile 2017-2022 periyotları Birleşmiş Milletler Narkotik Kontrol Kurulu Üyesi ve evvelki lideri Prof. Dr. Sevil Atasoy, Türkiye’ye ait sayıların yanı sıra Orta Doğu ülkelerindeki uyuşturucu uğraşa ait datalarla ilgili bilgi verdi.
Düzmece captagon üretimi ve kaçakçılığının Orta Doğu’daki uyuşturucu ile çabayı önemli biçimde etkilediğini belirten Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Captagon tabletlerinin bir kısmı Orta Doğu pazarlarına ulaştırılmak üzere Türkiye’ye ve Suriye üzerinden Lübnan’a kaçırıldı” dedi. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise 2011’de uyuşturucuya bağlı 105 mevt gerçekleşirken 2019’da bu sayının 9 kat artarak 945’e çıktığını söyledi. Ülkemizin yatarak tedavide başarılı olduğunu belirten Tarhan, buna karşın yüzde 70 oranında hastanın rehabilitasyon ve toplumsal entegrasyonu ile ilgili çalışmaların yetersizliği nedeniyle taburcu olduktan sonra yine kliniğe geri döndüğünü kaydetti.
Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Senato Salonunda düzenlenen basın toplantısında Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, 2005-2010 ile 2015-2022 periyotları Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Kurulu Üyesi, evvelki periyot lideri Prof. Dr. Sevil Atasoy, Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu (INCB) tarafından oluşturulan 2019 Raporunu dünya ile tıpkı anda paylaştı.
Dünyada haşhaş üretimi artıyor!
Haşhaş üretiminin giderek arttığını söyleyen Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Dünya genelindeki morfince varlıklı haşhaş hasadı 44 bin hektardan yaklaşık 61 bin hektara yükseldi. Bu yükselişte Türkiye’nin kıymetli bir hissesi var. Ülkemiz bir evvelki yıla nazaran % 90 artış gerçekleştirdi ve hala elinde dünyanın en büyük morfince güçlü konsantre haşhaş kapsül stokunu bulundurmakta ve Avustralya ve Fransa ile birlikte dünya morfin gereksiniminin % 88’ini karşılıyor” dedi.
Uyuşturucu sevkiyatına yeni yollar eklendi
Prof. Dr. Sevil Atasoy uyuşturucu nakil yolları ile ilgili şunları söyledi; “Son yıllarda klâsik Balkan Yolu’na Suriye Arap Cumhuriyeti, Irak ve Güney Kafkasya ülkelerinden geçen yan yollar eklenmiş olsa da, Balkan Yolu hala Afganistan’dan İran’a, Türkiye ve Balkan Ülkeleri üzerinden Batı ve Orta Avrupa‘ya afyon, morfin ve eroin taşınmasında en önemli güzergâh olmayı sürdürüyor.”
Avrupa’dan daha fazla eroin yakalıyoruz
Atasoy, “Eroin kaçakçılığı dendiği vakit Türkiye’nin ismi kesinlikle geçiyor. Bunlardan bir tanesi son BM Uyuşturucu ve Hata Ofisi’nin raporunda kelam konusu edilen Balkan Yolu ülkemiz üzerinde geçen yoldur. Yakalamalar dendiğinde tekrar en fazla eroin yakalayan ülkelerin başında Türkiye geliyor. Türkiye’de yakalanan eroin Avrupa ülkelerinin tamamında yakalanan eroinden çok daha fazla” dedi.
Denetlenmeyen husus kaçakçılığında artış var!
Sentetik opioid tramadol kaçakçılığındaki artışa ve nedenlerine değinen Atasoy, “Sahte “captagon” imalatı ve kaçakçılığı Orta Doğu ülkelerinin tamamını önemli biçimde etkiliyor. Bu ülkelerden kimileri yalnızca amaç piyasalar değil, kaynak da olmaktalar. Ülkemizin de içinde bulunduğu bölgenin bir öteki sorunu milletlerarası kontrolde olmayan sentetik opioid tramadol kaçakçılığı ve kullanımında gözlenen artış. “Captagon” ve tramadol kaçakçılığının artışına bölgenin birtakım yerlerindeki çatışma, fakirlik, ekonomik fırsat yokluğu katkıda bulunuyor” dedi.
Prof. Dr. Sevil Atasoy kelamlarını şöyle sürdürdü: “Sahte “captagon”un üretimi ve kaçakçılığı Orta Doğu’daki uyuşturucu ile çabayı önemli biçimde etkiliyor. Başta Lübnan ve Suriye Arap Cumhuriyeti olmak üzere, gerek iç piyasa gerekse Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine kaçırmak gayesiyle captagon imal eden yasadışı laboratuvarlar olduğuna dair işaretler var. Bu captagon tabletlerinin bir kısmı Orta Doğu pazarlarına ulaştırılmak üzere Türkiye’ye ve Suriye üzerinden Lübnan’a kaçırıldı. İran ve Ürdün’ün amfetamin kaçakçılığında kaynak ülke olduğu ileri sürülüyor.”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, Orta Doğu ülkelerindeki uyuşturucu gayrete ait bilgilerin yanı sıra rapordaki Türkiye’ye atfedilen kısımlara ait birtakım çarpıcı bilgiler verdi:
Türkiye geçmiş yıllarda olduğu üzere gerek bölgesel gerekse memleketler arası seviyede gerçekleştirilen pek çok eğitim ve operasyonda yer aldı. Örneğin yeni psikoaktif unsurların, sentetik opioidlerin ve esrarın kaçağa kaydığı yollarla ilgili 19 bin 500 narkotik çalışanının yer aldığı ve 11 ton uyuşturucunun yakalandığı, 579 kişinin tutuklandığı Orta Asya merkezli Kanal-Center operasyonunda Türkiye gözlemciydi.
Eroin muadili olarak hesaplandığında, dünya genelinde opiyatların % 39’u İran, % 26’sı Afganistan, % 14’ü Pakistan ve % 7’si Türkiye tarafından yakalandı.
Bölge piyasalarının değerli bir sorunu olan cannabis reçinesinin (esrar) kaynağı Afganistan. Esrarın % 90’ı kara ve deniz yoluyla Pakistan üzerinden, % 10’u direkt Afganistan’dan İran’a girdi. İran’dan çıkartılan esrarın % 55’i Arap Yarımadasındaki ülkelere, % 25’i Türkiye ve Güney Kafkaslara sokuldu.
Prof. Dr. Sevil Atasoy: “Bu yılki rapor gençler üzerine odaklandı”
Prof. Dr. Sevil Atasoy, bu yılki raporun, gençler üzerinde odaklanarak uyuşturucu unsurların denetiminin global görünümünü incelediğini belirterek “Devletlere milletlerarası insan hakları standartlarına ve normlarına tam bağlı kalarak uyuşturucu irtibatlı problemlerin tahlillerine yönelik tavsiyelerde bulunuyor” dedi.
Bu yılki raporda tematik kısmın gençlere ayrılmış bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Gençlere yönelik unsur kullanımını tedbire ve tedavi hizmetlerini güzelleştirme başlığı altındaki kısımda şu anda gençler ortasında uyuşturucu kullanımını önlemek için uygun müdahalelerin mevcut olduğuna işaret ediyoruz. Memleketler arası seviyede denetim altında olan hususlar ortasında Cannabis (esrar) hem ergenler hem de yetişkinler ortasında en değerli rolü oynamaya devam ediyor” dedi.
Prof. Dr. Sevil Atasoy’un açıkladığı rapora nazaran, gençler (15-24 yaş grubu) ortasında psikoaktif hususların kullanımı üzerinde yoğunlaşılması büyük ehemmiyet taşıyor. INCB, psikoaktif hususların gençler üzerindeki tesirlerinin yetişkinler üzerindekilerden farklı ve besbelli olduğunu vurguluyor.
Husus kullanımına başlama yaşı tasa oluşturuyor
Raporda, “Psikolojik, toplumsal ve duygusal gelişimlerinden ötürü gençler bilhassa kelam konusu hususların uzun vadeli tesirlerine karşı daha fazla savunmasız oluyor. Araştırma, birinci kullanım yaşı ne kadar erken olursa, yetişkinlikte husus kullanım bozukluğu gelişme mümkünlüğünün da o kadar yüksek olduğunu gösterdiğinden, husus kullanımına başlama yaşı en büyük tasa kaynağını oluşturuyor. INCB ergenlik periyodunda sıhhatin korunmasının halk sıhhatinin daha âlâ olmasına ve iktisada ve topluma varsayım edilenden fazla fayda sağladığına dikkat çekiyor. Unsur kullanımı ve husus kullanımı bağımlılığı gençlerin gelişimlerini olumsuz etkileyebilir. Ergenlik devrinde gelişimlerinde yaşanacak eksiklikler ömür uzunluğu peşlerini bırakmayacak aksiliklere ve hayatları için ziyanlı sonuçlara yol açabilecektir” denildi.
Alkol ve tütün kullanımını Cannabis ve öbür hususlar takip ediyor
INCB Raporunda çocuklar ve ergenlerin alkol ve tütün kullanımının psikoaktif husus kullanımına başlamalarıyla yakından irtibatlı olduğu belirtiliyor. Çoğunlukla alkol ve tütün kullanımını, cannabis (esrar) ve öteki denetim altındaki hususların kullanımı takip ediyor. Çocukları ergenlik periyoduna kadar takip eden profil araştırmalarında 16-19 yaş kümesinde alkol, tütün ve cannabis (esrar) kullananların erişkinlikte opioid ve kokain kullanma ihtimalinin yükseldiğini ortaya koyuyor.
Dünyada en fazla afyon üretilen ülke Afganistan
Raporda Avrupa, Orta Asya ve Afrika’da ele geçen opioidlerin çabucak hemen tamamının menşeininAfganistan olduğu belirtilerek “2018 bilgilerine nazaran dünyada en fazla kaçak haşhaş ekimi yapılan ve afyon üretilen ülke Afganistan’dır. Afganistan birebir vakitte dünya çapında en büyük cannabis reçinesi kaynaklarından biridir ve hudutları içinde sentetik uyuşturucu kaçakçılığında artış yaşamaya devam etmektedir” denildi.
Raporda Afganistan’dan Avrupa’ya uyuşturucu kaçakçılığının ana güzergâhı olan Balkanlar’da birçok yeni sınırın kendini göstermeye başlamış bulunduğu, bu çizgilerin kimilerinin Suriye ve Irak ile Güney Kafkasya ülkelerini kapsadığına dikkat çekildi.
Avrupa’da kokain kullanımı artıyor
Rapora nazaran, Avrupa’da saflık derecesi yüksek kokain ölçüsü ve kullanımı artıyor. Birçok Avrupa ülkesinde 2018 ve 2019 yıllarında rekor düzeyde kokain ele geçirilmesi, kokain kaçakçılığında artış olduğunu ortaya koyuyor ve bunun sonucu olarak da Avrupa’nın genelinde saflık derecesi yüksek kokain ölçüsünde artış yaşanıyor. Kokain, Güney ve Batı Avrupa’da daha yaygın olmak üzere en fazla karşılaşılan yasa dışı uyuşturucu olarak karşımıza çıkıyor.
Avrupa’da en fazla ele geçirilen esrar
Esrar Avrupa’da en fazla ele geçirilen ve kullanılan uyuşturucu olmaya devam ediyor; kimi Avrupa ülkelerinde eroinin yerini fentalin alıyor. Avrupalı yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 29’u hayatlarının bir periyodunda en az bir sefer uyuşturucu kullanmış. En çok kullandıkları uyuşturucu ise esrar. Esrarın kullanım çokluğu öbür uyuşturuculara nazaran beş kat daha fazla.
Toplantıda Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise “Gençlerde uyuşturucu unsur kullanımındaki gelinen nokta ve alınması gereken önlemler” başlığı altında görüşlerini paylaştı ve son gelişmeleri aktardı.
Metamfetaminler şizofreniye yol açıyor
Unsur kullanımlarının bireylerdeki tesirlerine değinen Tarhan, “Opioidler çok tesirli ağrı kesiciler olarak da biliniyor. Hastalar bu ilaçları zorla tabiplere yazdırarak çok ve denetimsiz kullanımla birlikte bağımlı hale geliyorlar. Bu unsur ABD’de büyük krize neden oldu ve sıhhat kongrelerinde konuşulan bir mevzu haline geldi. Türkiye’de ağır kullanımı kelam konusu olan metamfetaminler dikkat eksikliğini gideriyor, çocukların ders çalışırken daha konsantre olmalarını sağlıyor fakat bunların da çok kullanımı şizofreniye yol açıyor” dedi.
Tarhan: “Hastaların yüzde 70’i taburcu olduktan sonra kliniğe geri dönüyor”
2011’de uyuşturucuya bağlı 105 vefat gerçekleşirken 2019’da bu sayının 9 kat artarak 945’e çıktığını belirten Tarhan unsur bağımlılığı tedavisinde uyguladıkları tekniklerle ilgili şunları söyledi: “Yatarak tedavi yani detoks süreci olarak isimlendirdiğimiz periyotta Türkiye hayli başarılı. Lakin hastaların yüzde 70’i detoks periyodunu tamamlayıp taburcu olduktan sonra rehabilitasyon ve toplumsal entegrasyonları ile ilgili çalışmaların yetersizliği nedeniyle yine kliniğe geri dönüyor.”
Biz bilim ortağımız NPİSTANBUL Beyin Hastanesi’nde kurduğumuz AMATEM ünitesinde tedavi takip sistemi oluşturduk. Doğrulama laboratuvarlarımızda uyguladığımız ve yüzde 98 mutlaklık sunan ileri toksikolojik testlerle kullanım ölçümleri gerçekleştiriyoruz. Bu türlü bir teste tabi tutulan kişinin kullandığını inkâr etmesi ve kaçışı mümkün olamıyor zira kullandığı tespit edildiğinde kontrollü hürlük kapsamında yargılanacağını biliyor. Risk kümelerinde erken teşhis ve tedavi uyguluyoruz. Husus kullanımının önlenmesiyle ilgili çalışmalarda, verilmek istenen iletilerde çok dikkatli olunması gerekiyor. Burada kullanmayan bireylerin de aklında yer edinmesini, merak uyandırmasını sağlayacak bildirilerden uzak durulması, negatif yaklaşımlar yerine müspet anlatımlarla ilerlenmesi gerekiyor.”
Tarhan: “Ebeveyn çocuğunun uyuşturucu kullandığını lakin 2 yıl sonra anlıyor!”
Ebeveynlerin çocuklarındaki uyuşturucu kullanımını fakat 2 yıl sonra anlayabildiğini belirten Tarhan, “Çocuk daima palavra söylüyorsa, ders performansında önemli düşüşler yaşanıyorsa ve otokontrol düzeneği zayıfladığı için sıra dışı davranışlar, günlük ömründe daima yanlışlar yapıyorsa bu durumdan şüphelenilmeli ve uzman yardımı alınmalıdır” dedi.
Bağımlılık ve Koronavirüs benzerliği…
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, unsur bağımlılığının beşerdeki tesirinin Korona virüsü ile birebir olduğunu belirterek “bağımlı bireylerde bağışıklık sistemi düştüğü için tıpkı virüslerden etkilenenlerde olduğu üzere hayatını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırlar” dedi.
Kaynak: Bültenler
