Aşı tersliğinin halk sıhhati için risk oluşturduğuna dikkat çeken Dr. Genada Sinani, “Aşı tersliğinin gün geçtikçe artması, aşı ile önlenebilen hastalık olaylarının artmasına yol açabilir” dedi.
Dünya tarihinde aşı, bulaşıcı hastalıklardan korunmak için en faal, en başarılı ve en düşük maliyetli sıhhat uygulamalarından biri olarak kabul ediliyor. Hastalıkların ortaya çıkması durumunda, tedavi masrafları aşılar ile karşılaştırıldığında aşı uygulamalarının daha ucuz olduğu ve maliyet istikametinden avantajlar sağladığı ortaya konmuştur.
Altınbaş Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Genada Sinani, giderek arttığı gözlenen aşı zıtlığı ve mümkün sonuçlarını kıymetlendirdi. Dr. Sinani, bazı ebeveynlerdeki aşı yaptırmama eğiliminin yanlış bilgilenme, hayat biçimi, ferdî ve toplumsal inançlar, aşılamanın aktifliği, güvenilirliği ve bileşenlerine karşı duyulan kuşkudan kaynaklandığını söz etti.
ESER ÖLÇÜDE ESİRGEYİCİ MADDE
Aşı ve aşılama hakkındaki yanlış bilgilenmeye dair örnek de veren Dr. Sinani şunları söyledi:
“Aşıların toksik olduğuna, cıva, alüminyum ve başka tehlikeli kimyasallar içerdiğinden otizm ve çeşitli hastalıklara yol açtığına dair argümanlar ortaya atılır. Aşılarda yer alan tiyomersal (etil-civa), antimikrobiyal özellikte bir gözetici husustur ve çok dozlu aşılarda, mikroorganizmaların bulaşmasını engellemek için kullanılır. Alüminyum tuzları ise bazı aşıların tesirini artırmak emeliyle eser ölçüde kullanılıyor. Aslında bu unsurlarla hepimiz günlük hayatta da karşılaşıyoruz.”
“AŞININ TEHLİKELİ YAN TESİRLERİ YOK”
Uzun bilimsel çalışmalar sonucunda üretilen aşıların kullanıma sunulmadan evvel klinik çalışmalarla aktiflik ve güvenilirlik testlerine tabi tutulduğunu kaydeden Dr. Genada Sinani, “Çoğu aşının uygulandığı yerde süreksiz olarak hafif ağrı, kızarıklık yahut ateş üzere yan tesirleri dışında tehlikeli yan tesirleri yoktur. Bu tıp küçük semptomları risk üzere göstermek yanlışsız bir yaklaşım değil” dedi.
“AŞILANMAMAK DAHA BÜYÜK BİR RİSK”
Reçeteli ilaçlarda olduğu üzere, aşılar nedeniyle de nadiren gelişebilen birtakım tepkilere rastlanabildiğini tabir eden Dr. Genada Sinani, “Tabii bunlar da daima araştırılıyor ve aşılar daha da geliştiriliyor. Hasebiyle aşılanmamak, çok daha büyük bir risktir ve tehlikelidir. Rutin aşılama programlarıyla aşı yoluyla önlenebilir hastalıklar büyük oranda azaltılıyor. Bu yüzden yüksek aşılama oranları bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için çok önemli” diye konuştu.
Dr. Genada Sinani, immün yanıt oluşturarak bedenin hastalıklardan korunmasını sağlayan aşılamayla toplumun sıhhatinin korunduğunu vurguladı. Dr. Sinani, “Aşı karşıtlığının gün geçtikçe artması, aşı ile önlenebilen hastalık hadiselerinin artmasına yol açabilir. Bu yüzden aşı aykırılığı, halk sıhhatini riske atıyor” dedi.
KİMİ ÜLKELERDE PARA CEZASI VAR
Toplum sıhhatini korumak hedefiyle yüksek aşılama oranlarını yakalamak için birçok ülkede mecburî aşı uygulamasının bulunduğunu anlatan Dr. Genada Sinani, “Kanada ve İngiltere üzere kimi ülkelerde istekli aşılama programları uygulanırken Avustralya’da da aşılamayı teşvik edici devlet siyasetleri bulunuyor. Kimi ülkelerde ise aşı yaptırmamak para cezasına tabi” diye konuştu.
POLİO, KIZAMIK VE BOĞMACA AŞILARI ZORUNLU
Polio (çocuk felci), boğmaca ve kızamık aşısının birçok ülkede yapılması mecburî aşılar ortasında yer aldığına dikkat çeken Dr. Genada Sinani, “Her ülkenin kendine mahsus ulusal aşı takvimi var. Bu takvim, vakit içinde muhtaçlıklar doğrultusunda güncelleniyor. Türkiye’de çocukluk devrinde 13 bulaşıcı hastalığa karşı rutin olarak fiyatsız aşı uygulaması var. Anne ve baba tarafından bağışıklama programında yer alan bir aşının yapılmasının kabul edilmemesi durumunda, kendilerinden aşılamaya müsaade vermediklerine dair bilgilendirme onam formu alınıyor.”
“KİŞİSEL TERCİH DEĞİL, TOPLUMSAL GEREKLİLİK ÖNEMLİ”
Dr. Genada Sinani, aşı olmamayı tercih etmenin bir insan hakkı olduğuna yönelik görüşlerin hatırlatılması üzerine şunları söyledi:
“Aşılanmayla hastalıktan yalnızca aşılanmış kişi değil, toplum da korunuyor. Aşılanan kişi sayısının artması, toplumda hastalık yapan patojenlerin (mikropların) yayılması ve salgın çıkması ihtimalini azaltıyor. Bu biçimde toplumsal bağışıklık da sağlanmış oluyor. Yani aşı aslında kişinin yalnızca kendisini değil, toplumda yaşayan öbür şahısların sıhhatini da ilgilendiriyor. Münasebetiyle aşı ferdî bir tercih olmaktan çok, toplum sıhhati için bir gereklilik.”
GÜÇLÜ AŞI PROGRAMI ÖNERİLİYOR
Dr. Genada Sinani’nin verdiği bilgiye nazaran Dünya Sıhhat Örgütü‘nün (DSÖ) mecburî aşılama konusunda resmi bir görüşü yok. Lakin aşılama oranlarının düşmesi durumunda mecburî aşı uygulamalarını öneriyor. DSÖ genel olarak ülkelere, aşı aktifliği ve güvenilirliği konusunda toplumsal farkındalığı ve şuuru artırmak gayesiyle uzun vadeli çalışmalar yapılmasını, aşılamayla ilgili sorulara her an yanıt verebilecek uygun hazırlanmış güçlü bir program oluşturulmasını öneriyor.
İTALYA VE FRANSA’DA AŞISIZ ÇOCUĞA OKUL YASAĞI
Dr. Genada Sinani, tüm dünyada, bilhassa gelişmiş ülkelerde, aşıyla önlenebilir hastalıkların, istekli yahut zarurî aşılama programları yoluyla büyük ölçüde azaltıldığını söyledi.
Olası salgınları önlemek ve toplumsal bağışıklığı artırmak için ulaşılması gereken minimum aşılama oranını yakalamak maksadıyla kimi ülkelerde aşı yaptırmamaya karşı birtakım yaptırımlar uygulandığını anlatan Dr. Sinani, “Son yıllarda Fransa ve İtalya üzere kimi ülkelerde, en çok tartışılan aşılardan biri olan KKK (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) aşısı da dahil olmak üzere, ulusal aşı takvimindeki aşıları yaptırılmamış çocukların okula kaydedilmesi yasalar ile kısıtlanmış durumda” dedi.
AŞISIZLIK KIZAMIK HADİSELERİNİ ARTIRDI
Günden güne aşılanan çocuk sayısının düşmesi yüzünden aşı ile önlenebilen hastalıkların halk sıhhatini tehdit ettiğinin altını çizen Dr. Genada Sinani, “Son vakitlerde kızamık olaylarının artması bunun en aktüel örneğidir” dedi. Türkiye’de aşılamanın kıymetini anlatmak için halka açık eğitimler düzenlendiğini hatırlatan Dr. Sinani, toplum sağlığı için bir gereklilik kabul edilmesinden ötürü mecburî aşı uygulamalarına ait yasal düzenlemelerin de gündeme geldiğini söyledi. Yaygın aşılamanın kesintiye uğramaması emeliyle çalışmalar yürütüldüğünü anlatan Dr. Sinani, bununla ilgili bir yasa değişikliği önerisi hazırlanarak TBMM ve Sıhhat Bakanlığına sunulduğunu kaydetti.
AŞI AKSİLİĞİ BAŞARIYI YIKABİLİR
“Aşı uygulamaları hepimizin sıhhati için çok değerlidir” diyen Dr. Sinani, bu konuda yapılması gerekenlere ait görüşlerini şöyle lisana getirdi:
“Başarılı immünizasyon programlarından sonra DSÖ, 1980 yılında çiçek hastalığının tüm dünyada sona erdiğini duyurmuş. Bununla birlikte çocuk felci (poliomyelit) üzere birçok hastalık için karşılaşılan olay sayısı azalmış ve ilerleme kaydedilmiş. Halk sıhhati alanında büyük uğraşlar sonucu elde edilen bu muvaffakiyetler, giderek artan aşı zıtlığı nedeniyle maalesef kolay yok olabilir ve hastalıklar salgın yaparak toplum sıhhatini tehdit edebilir. Bu yüzden, aşıların kıymetini daima hatırlatmak gerekiyor.”
ANTİ-AŞI KAMPANYALARI VE YANLIŞ BİLGİLENDİRME
Aşıların aktifliği ve güvenilirliği bilimsel çalışmalarla ispatlanmış olsa da, anti-aşı kampanyalar düzenlendiğine dikkat çeken Dr. Genada Sinani, bu kampanyaların aşı konusunda yanlış bilgilerin yayılmasına yol açtığını vurguladı. Aşı aykırılığının yol açtığı yanlış bilgilendirmeyi tedbire konusunda medyaya büyük rol düştüğünü anlatan Dr. Sinani, “Bu yüzden yazılı ya da görsel medyada toplumun her bölümüne yönelik uzman şahıslar tarafından insanların kuşkularını giderecek bilgilendirmeler yapılmalı. Sıhhat işçisi tarafından aşının yapılma nedeni ve içeriği hakkında ayrıntılı bilgi verilebilir. Aşılanmama durumunda insanları nelerin beklediğine dair bilgiler paylaşılabilir. Aşının kıymetini vurgulayan görüntü, afişler ve kamu spotları hazırlanabilir. Aşı aksiliğinin çok büyük meselelere yol açabileceği unutulmamalı” dedi.