Her yaş kümesinde görülen kronik yorgunluk sendromu hakkında uyarılarda bulunan Prof. Dr. Cebrail Kısa, “Sürekli yorgun hissetme, uyku hali, ilgilerden kaçınma ve içe kapanma üzere belirtileri vardır. Bu bir hastalıktır ve psikiyatristler tarafından değerlendirilmelidir. Klinik belirtilerin uzun müddet devam etmesi kişiyi intihara kadar götürebilir” dedi.
Kronik yorgunluk sendromunun son 10-15 yıldır gündemde olduğunu söyleyen İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cebrail Kısa, bu sendromun bilhassa 30’lu yaşlardan sonra, çok ağır yahut vardiyalı çalışanlarda, gerilim yükünün ağır olduğu dallarda ve ayrıyeten muvaffakiyet odaklı ve ağır beklentilerin olduğu durumlarda ortaya çıktığını anlattı.
“KİŞİLER BU HASTALIĞI FARKEDEMİYOR”
“GENÇLERİN BİRDEN FAZLA BU HASTALIKLA BOĞUŞUYOR”
Günümüzde gençlerin de bu hastalıkla karşı karşıya bırakıldıklarını söyleyen Prof. Dr. Cebrail Kısa şöyle devam etti:
“Hepimiz bir yarış ve imtihan çağının içerisindeyiz. Üniversiteye hazırlanan gençler ağır ders çalışmalarından ötürü spor ve hobilerini bırakıyorlar. Anne babaların ağır baskıları var. İş bulmanın ve geçimin sağlanmasının zorlaştığı bir periyotta yaşıyoruz. Birebir vakitte evlenmenin ve ilgiye devam etmenin de zorlaştığı bir devir. Beşerler yalnızlığa itiliyorlar ve yalnızlığın içinde de başarıya odaklanamıyorlar. Gençler okulu bitirince iş bulamıyor, iş bulunca verilen fiyatın aldığı eğitimin karşılığı olmadığını düşünüyor yahut uzun mesai saatlerinde çalışmak durumunda kalıyorlar. Bu yüzden kronik yorgunluk sendromu gençlerde de görülmeye başladı. Hepimiz hobilerimizi, sevdiğimiz şeyleri bırakarak yola devam ediyoruz. İçinde bulunmak istemediğimiz, parası düşük, gelecekte yükselmenin olamadığı bir sistemdeyiz.”
“İNTİHARA KADAR VARABİLİR”
Evvelden süreksiz bir durum olarak düşünülen kronik yorgunluk sendromunun günümüzde teşhis sistemlerinde hastalık olarak geçtiğini belirten Prof. Dr. Kısa “Bazen etrafımızdakiler kronik yorgunluğun geçeceğini söylerler ancak işten ayrılma, boşanma yahut rastgele bir sebeple içe kapanma hali üç beş yıl devam ederse süreç intihara kadar varabilir. Kronik yorgunluk sendromunun belirtileri hem ruhsal hem de fizikî olarak yaygındır. Bilhassa kronik hastalığı olanlarda hastalık fizikî aktiviteyi engelliyorsa, hastalar daima hastane döngüsündeyse bu da kronik yorgunluğa ve tükenmişliğe neden oluyor” diye konuştu.
“YAPMAK İSTEDİKLERİNİZİ ERTELEMEYİN”
Gerekli görüldüğü takdirde hastalık için rapor da alınabileceğini belirten Prof. Dr. Cebrail Kısa “Kişilerin imkanları varsa istedikleri işlerde çalışabilmeleri, iş yerine kendi durumlarından bahsetmeleri ve gerekirse ‘kronik yorgunluk sendromu’ için bir psikiyatr raporu almaları gerekir. İş yerlerindeki çalışma saatleri, bilhassa vardiyalı çalışma formu kelam hususuysa, vardiyanın bir gün ortayla değil de 3-4 ay ortayla değiştirilmesi gerekir. Zira uyku-uyanıklık döngüsünün daima değişmesi bir problemdir” dedi. Hobilere vakit ayırmak gerektiğinin üstünde duran Prof. Dr. Kısa, “Kişiler gülümseyebildikleri, yapmaktan hoşlandıkları şeyleri yapmalılar. Bunun için vakit ayırmalılar. Hobi olarak enstrüman çalabilir, spor aktiflikleri, fotoğrafçılık, yürüyüş yahut meditasyon yapabilirler. Ben bir şey tavsiye etmiyorum, diyorum ki; çocukluğunuzda yapmak istediğiniz kimi şeyler kesinlikle vardır. Para, iş yahut zamansızlıktan ötürü da bıraktığınız hobileriniz vardır. Herkes yaptığı işi sevmeyebilir ancak çalışma saatleri dışında yapıldığında uygun hissedilen etkinliklere kesinlikle vakit ayrılmalıdır. Her şeyden evvel katiyen olumlu düşünmeyi, hayatı büyük bir kaos olarak görmemeyi ve mesai saatleri dışında kendimize, dostlarımıza kesinlikle vakit ayırmayı tavsiye ediyorum” sözlerini kullandı.