Narsist ne demek ve narsist nedir üzere merak edilen bahisleri mercek altına aldığımız yazımızda, narsist kişilik bozukluğu nedir, narsist ne demek ve narsist nedir üzere mevzuların ayrıntılarını bulabilirsiniz. Narsist testi ile narsistler hakkında ayrıntılı bilgiler bulabilir, narsistleri kendi kişilik özelliklerinizle kıyaslayabilirsiniz. Narsist kişilik bozukluğu nedir? Narsist ne demek? Narsist nedir?
NARSİSİZM NEDİR?
Narsisizm yahut özseverlik, kişinin kendisine tapması, kabaca tabirle kişinin kendisine aşık olması olarak tanımlanan bir tabirdir. Farklı tarifleri ve kullanımları mevcuttur.
Sigmund Freud Narsisizmi ‘Dış dünyadan soyutlanan libidonun (cinsel enerji) egoya (ben) yönlendirilmesi’ biçiminde açıklamıştır. Yani libidonun büyük bir depoda toplanır üzere egoda toplanması ve daha sonra objelere yönlendirilmesi; ama çarçabuk tekrar soyutlanarak egoya yönlenmesi durumudur.
Bebek dış dünya ile ilgi kuramadığı erken bebeklik devrinde gerçek bir narsisizm durumu içindedir. Libido dış dünyaya yönlendirilmemiştir. Bebeğin objeleri ‘ben olmayan nesneler’ olarak algılaması aylar alır. ‘ben’ ve ‘ben olmayan’ ortasında bir ayrım yapamaz. Dış dünyaya ilgi duymuyordur ve dış dünyada bile değildir. Bebek için tek gerçek kendisidir. Acıkması, susaması, üşümesi bebek için tek gerçekliktir. Bu durum ‘birincil narsisizm’ olarak tanımlanır.
Bebek büyüdükçe dış dünya ile bağlantıları artar ve dış dünya kurallarını öğrenir. Giderek libidosunu objelere yönlendirir; obje sevgisi ve giderek objektif fikir yük kazanır. İnsan her ne kadar libidosuna obje bulabilse de kesinlikle görece olarak bir ölçüde narsisist kalır. Bu durumu ‘ikincil narsisizm’ olarak tanımlanmıştır.
Narsisizm insan için hayatını sürdürebilmesi açısından bir ölçüde gereklidir. Kimi durumlarda; kişinin narsisizmi toplum için, hatta kendi akıl sıhhati için makul oranlarda değilse; kişi akıl hastalıklarıyla karşılaşabilir. Kıymetli psikiyatrik rahatsızlıklar olan nevroz, paranoya hatta psikozda narsisizm tesirleri görülmektedir. Birincil narsisizmde bebek dış dünyanın ayrımına varmamışken; ikincil narsisizmde dış dünya gerçekliğini yitirmiştir.
Narsisizmin çok özel bir tipi de; Roma sezarları, Mısır firavunları, diktatörler üzere çok güçlü şahıslarda bulunan cinsidir. Bu beşerler adeta nefes alıp yürüyen yeryüzü ilahları üzeredirler kendi gözlerinde. Ömür ya da vefat üzere değerli tabiat olaylarına bile bir tek cümleyle karar verebilmekteydiler. En büyük endişeleri güçlerini kaybetmeleri, mevt, etraflarındaki herkesin kendilerine düşman olmasıydı. Güçlerinin ve şehvetlerinin bir hududu yokmuş üzere davranmaya çalışırlar, sayısız insan öldürüp, sayısız şatolar kurarlardı. Varlıklarının kendilerinin de çözemediği problemini insan değilmiş üzere çözmeye çalışsalar da aslında durumları düpedüz meczupluktur. Dış dünya ‘ben’ olmadığı için, narsisist kişi dış dünyayı anlayamaz/algılayamaz ve bu durum bireyde endişe yaratır. Diktatör gittikçe daha yıkıcı, daha yalnız ve korkak olur.
Narsisistik kişilik bozukluğu olan şahıslar, diğerlerinin niyet ya da isteklerine gereken ilgiyi gösteremeyen şahıslardır. Plan ve amaçlarına ulaşamadıklarında, gereken ilgiyi göremediklerinde tıpkı Narkissos üzere erirler, çökerler. Oburlarının hakkına hürmet göstermeden ve gerçeklerle bağdaşmasa bile hep kendilerini haklı göstererek ve o gayesi, gerekli emeği vermeden bile hakketmiş sayarak en önde, en beğenilen ve tek olmak isterler. Kendilerini oburlarının yerine koyamaz ve diğerlerini anlayamazlar. Güya her şey yalnızca kendileri için vardır ve ne olursa olsun her şeyin kendi maksatlarına hizmet etmesi gerekir. Oburlarının fikir ve hareketleri kendi maksatlarına hizmet ediyorsa vardır, aksi halde bu fikir ve hareketler tahammül edilemez niyetlerdir. Gerçekle bağdaşmayan, diğerlerinin ziyanına olup yalnızca kendi çıkarlarına uygun, kendi plan ve amaçlarına hitap eden maddi ve manevi yarar sağlayabilecek plan ve amaçlarına ulaşamadıklarında öfkelerine hakim olamaz, saldırganlaşır, çöker, hatta ağır psikotik tablolara girerler.
NARSİSİZM VE NARSİSTİK KİŞİLİK
Narsisizm, bireyin hayatta kalma ve hayatını devam ettirebilme duygusudur. Literatürde narsisizm, toplumsal bağlarda bireyin hayatta kalma gayretini abartmasından ötürü bir ruhsal bozukluk olarak tabir edilmektedir. Bireyin üyesi olarak bulunduğu aile, eğitim, iş üzere ortamlarda narsistik kişilik yapısı öteki bireyler için sorun yaratabileceği düşünülmektedir. Narsisizm, mitolojiden gelen bir kavram olup; suda gördüğü kendi hayaline aşık olan genç adam Narkissos’dan gelmektedir. Terim olarak duyarsızlık manasına gelmektedir (Gençtan, 2010, akt. Yeniçeri vd. 2017:74). Narsisizmin Türk Dil Kurumu sözlüğündeki karşılığı ise özseverliktir (www.tdk.gov.tr). Narsisizmin diğer tarifleri da şu haldedir; kişinin kendi bedenine karşı cinsel dilek ve haz duyması (Özaydın, 1984); kendine aşık olma, bireyde cinsel hazzın kendi bedenine yönelik oluşu ile bariz, cinsel sapıklık hali isimlendirilebilir (Kocatürk, 1994; akt. Timuroğlu ve İşcan, 2008:240). Narsisizm söz olarak birinci kere 1898 yılında psikanalitik kuramcı Ellis tarafından ruhsal bir kavramı açıklamak maksadıyla kullanılmıştır. Ellis, narsisizmi bilhassa bayanlarda görülen ve cinsel dürtüleri bireyin kendisine hayranlıkla yöneltmesini içeren hisler olarak açıklamıştır (Rozenblatt, 2002; akt. Karaziz ve Atak, 2013:46). Freud 1910’da, Narsisizmi, Cinsellik Üzerine Üç Makale’de bir dipnot olarak birinci sefer kullanmış ve dört yıl sonra psikanalisttik teoriye büyük katkıda bulunan “On Narcissism:
An Introduction” yazısında yayımlamıştır. Bir kişilik tipi olarak Freud, narsisizmden birinci sefer 1931’de kelam etmektedir (Kartopu, 2013:628). Rozenblatt (2002)’a nazaran, olağan narsisizm, bireyin kendisi, yakın etrafı ve etrafındaki öteki bireylerle ahengi ve etrafının beklentilerini karşılayabileceği hissini tabir etmektedir (Karaaziz ve Atak, 2013:46). Olağan seviyede narsisizm; bir insanın hayatta kalması, çalışması ve sağlam bir kimliği devam ettirmesi için mecburidir (Kartopu, 2013:627). Her insan beğeni toplamak ve yaptığı işler nedeniyle takdir kazanmak ister. Lakin narsistik şahıslar bu takdiri kazanmak için daima efor gösterirler ve karşılığını alamazsa hayal kırıklığı yaşarlar. Bu hayal kırıklığı “Narsistik Yaralanma” olarak isimlendirilir (Bolat vd., 2016:484). Narsistik yaralanma, bireyi olağan narsisizmden uzaklaştırır, patolojik bir sorun yaratan narsistik kişilik yapısına yanlışsız kaymasına neden olur. Bu noktada, olağan (birincil) narsisizm çocuğun olağan gelişim sürecinin bir kesimini oluştururken, patolojik (ikincil) narsisizm ise kişinin kendi vücudunu bir obje olarak seçip sevgisini kendisine yönelttiği ve narsistik kişilik bozukluğunu temsil etmektedir (Alanka ve Cezik, 2016:552). Rozenblatt (2002), patolojik narsisizmdeki en kıymetli noktayı bireyin büsbütün dıştan gelen yorumlarla beslenmeye açık ve muhtaç olmasından kaynaklandığını ileri sürmektedir (Bolat vd., 2016: 484). Bu açıdan patolojik narsisizm; üstünlük duygusu, yüksek öz beğeni ve bunu başkalarından bekleme, ayrıyeten empati eksikliği ve hak tezinde bulunmayı söz eder (Güngör ve Ekşi Arıcak, 2012:1272). Narsistik kişilik özelliklerine sahip olan bireyler bu tıp özellikler taşıdıklarının farkında değillerdir. Narsistik eğilimi olan bireyler, büyüklenmeci ve bencil davranışların ödüllendirildiğini gördüklerinde narsist davranışlarını daha rahat göstermeye başlamaktadır. (Lubit, 2002; akt. Atay, 2009:185). Birebir vakitte ebeveynlik tarzları, anne bebek etkileşimi ve bilhassa narsistik kişilik bozukluğunun oluşumunda genetik faktörlerin de % 45-% 80 oranında rol oynadığı tabir edilmektedir (Eldoğan, 2016:6). Narsistik kişilik, insanların makul biçimde uzmanlaşmaya gitmesiyle, kişiselliğin ön plana çıkması ile kendini daha çok muhakkak etmektedir. Çağımıza hâkim olan narsistik kişiliğin belirtilerine, toplumsal maksatların ve diğerlerine duyulan ilginin körelerek, bunun yerini ben merkezciliğin alması örnek gösterilebilir (Timuroğlu ve İşcan, 2008:239). Narsistik kişinin, öteki beşerlerle bağları çok zayıftır. Narsist kişi, sevme kapasitesini yitirmiş olmanın boşluğunu yaşar. Bu cins bir benlik, yok olma tehlikesiyle karşılaştığı şartlarda yaşayabilmek için kendine saygıyı sürdürme ve sevginin olmadığı yerde, en azından beğeni toplayarak bu boşluğu kapatmaya çalışma eforlarını simgelemektedir. Hasebiyle narsisizm kendini sevmeyi değil, kendine yabancılaşmayı simgeler (Güngör vd. 2012:1272-1273). Masterson (2006) ise, narsisizmin kıymetli özelliklerini görkemlilik, onaylanma ve beğenilme gereksinimi, diğerlerine karşı ilgisizlik ve empati yoksunluğu olarak belirtmektedir (İnan, 2015:2). Narsist kişilik bozukluğu için aşağıda verilen kişilik özelliklerin en az beşinin bulunması gerekmektedir (Bolat vd. 2016:490, Eldoğan, 2016:2):
Kendisinin çok kıymetli olduğu hissini taşır,
Sınırsız muvaffakiyet, güç, zeka, hoşluk ya da kusursuz aşk üzerine baş yorar,
Kendilerinin özel-biricik bir birey olduğuna ve yalnızca özel ya da toplumsal durumu üstün şahıslarca (ya da kurumlar) anlaşılabileceğine, yalnızca onlarla münasebet kurması gerektiğine inanır,
Çok beğenilmek ister,
Hak kazandığı duygusu vardır,
Kişilerarası alakaları kendi çıkarı için kullanırlar,
Empati yapamazlar bu nedenle diğerlerinin hislerini ve gereksinimlerini fark etme isteksizlikleri vardır,
Kıskanma ve kıskançlık hislerini yaşarlar. Birden fazla vakit diğerlerini kıskanır ya da oburlarının kendisini kıskandığına inanır,
Toplumda içinde kibirli, kendini beğenmiş davranış ya da tavırlar stantlar. Özetle, narsisizm, kişinin kendisinin (dış dünyada var olan öteki objelerden başka olarak yaşanan, algılanan ruhsal ve fizikî, bütün bir bireyi kapsar-benlik) abartılı bir biçimde öne çıkarılmasıyla diğerlerine duyulan ilginin azalmasıdır (Timuroğlu ve İşcan, 2008:240).
NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?
Narsisistik kişilik bozukluğu (NKB), bir insanın çok biçimde şahsî yeterlilik, güç, itibar ve kendini üstün görme ile zihinsel olarak meşgul olup bu durumun kendisine ve diğerlerine verdiği yıkıcı hasarı görememesine neden olan bir kişilik bozukluğudur. Varsayımlara nazaran toplumun %1 üzere bir kısmında görülmektedir. Birinci defa 1968 yılında formüle edilen bu rahatsızlık megalomani olarak da isimlendirilir. Egosantrizmin hayli sert bir formudur.
NARSİST OLABİLİR MİSİNİZ?
Uzm. Klnk. Psk. Zehra Erol, narsist bireylerin karakter özellikleri hakkında bilgi veriyor.
Her şeyin en güzelini onlar bilir, daima ilgi odağında olmak isterler. Kendilerini kusursuz gördükleri üzere yanılgı yapmak ise hiç onlara nazaran değil. Bu özellikler Narsist kişilik özelliklerinden yalnızca birkaçı. Emsal his durumunu siz de mi yaşıyorsunuz.
Narsistik kişilik bozukluğunda kişi kendini çok derecede değerli ve kusursuz görür. Büyüklenme, hayranlık gereksinimleri ise ağırdır. Dikkat çekmek, ilginin kendisinde olması bu şahıslar için kıymetli olmakla birlikte muvaffakiyetlerini abartır, diğerleri tarafından eleştirilmeye ise hiç katlanamazlar. Olaylar karşısında kendilerini uzman görür, öbür beşerlerle empati kurmada, dinlemede, onların bakış açısını algılamada ise birçok vakit yetersiz kalırlar.
Üsküdar Üniversitesi Feneryolu Polikliniği’nden Uzm. Klnk. Psk. Zehra Erol, narsist bireylerin kendi tezli gördükleri istikametlerini abartmayı sevdiklerini söylerken, başka insanların başarılı gözüken taraflarını de değersizleştirdiklerini ve onları kıskandıklarını belirtiyor.
Bu bireylerin kendi yanlışlarını kabul etmelerinin güç olduğunu tabir eden Erol, bir sorun karşısında kesinlikle mantıklı sebepler gösteren bu şahısların gözle görünür nedenler olsa dahi yanlışları ile yüzleşmek istemediklerinin altını çiziyor.
Kırılgan özsaygıları nedeniyle hayranlık ve ilgi gereksinimleri çok fazladır, beşerlerle bağlantılarda karşısındaki kişinin hayranlığını hissetmek değerli olsa da bireyler ortası bağlantılarda ara ve soğukluk vardır diyen Erol, bu bireylerin yakınlarının davranışlarını denetim etme eğiliminde olduklarını kaydediyor.
Narsist kişiliklere ait Uzm. Psk. Zehra Erol şu değerli değerlendirmelerde bulunuyor:
NARSİSTLER KENDİ MAKSATLARI İÇİN DİĞERLERİNİ KULLANIRLAR!
“Onların faaliyetlerini ve uğraşlarını da yönetme istekleri vardır. Aile üyelerinin muvaffakiyetleri ile kendi başarılarıymış üzere övünürler. Kendi gayelerine ulaşmak için diğerlerini kullanmak bu şahıslar için doğaldır. İlgilerde karşı tarafı hayli zorlarlar. Bu bireylerle bağlantı kurarken net sözler kullanmak epeyce değerlidir. Bilhassa sonların netliği açık anlaşılır, kısa cümleler, kolay yanıtlar değerlidir. Sizi yönlendirmeye çalıştığında uzun uzun anlatımların yararı yoktur. Ayrıntılı bilgi verdiğinizde sizi anlayacağına inancı gerçekçi bir beklenti değildir.
NARSİSTLER TEDAVİDEN KAÇINIRLAR!
Kendini eleştiren, kendisine uymayan yaklaşımlarda sizinle alakayı büsbütün kesebilirler. Olaylar karşısında bekledikleri yansılar vardır, bunun dışında bir yaklaşımda çok öfkelenebilirler. Onlara ne yapacağını söylemek ya da onları değiştirmeye çalışmaktan çok anlamaya ve tanımaya çalışmak kıymetlidir. Empati de yetersiz kaldıkları için karşısındaki kişiyi anlamakta zorlanırlar. Bu nedenle olaylar karşısında yapan yaklaşmak ve dayanak vermek ilgiyi olumlu tesirler.
Etrafındaki şahıslar bağlantılarında zorluk yaşadıkları için terapiye yönlendirseler de tedaviye iştirak onlar için epey zordur. Uzun vadeli iç görüye dayalı terapiden faydalansalar da istekli değillerdir.
NARSİST TESTİ
Uzmanlar narsist kişilerin karakter özellikleri hakkında bilgi veriyor. İşte narsist olup olmadığınızı anlamanın yolu…
Narsistik kişilik bozukluğunda kişi kendini çok derecede değerli ve kusursuz görür. Büyüklenme, hayranlık gereksinimleri ise ağırdır.
Dikkat çekmek, ilginin kendisinde olması bu şahıslar için değerli olmakla birlikte muvaffakiyetlerini abartır, diğerleri tarafından eleştirilmeye ise hiç katlanamazlar.
Olaylar karşısında kendilerini ehil görür, başka beşerlerle empati kurmada, dinlemede, onların bakış açısını algılamada ise birçok vakit yetersiz kalırlar.
Bu şahıslar yanlışları ile yüzleşmek istemezler. Kırılgan özsaygıları nedeniyle hayranlık ve ilgi gereksinimleri çok fazladır, beşerlerle alakalarda karşısındaki kişinin hayranlığını hissetmek kıymetli olsa da şahıslar ortası ilgilerde aralık ve soğukluk vardır.
Bu şahıslar ayrıyeten yakınlarının davranışlarını denetim etme eğilimindedirler.
Tedaviden kaçınırlar! Kendini eleştiren, kendisine uymayan yaklaşımlarda sizinle alakayı büsbütün kesebilirler. Olaylar karşısında bekledikleri reaksiyonlar vardır, bunun dışında bir yaklaşımda çok öfkelenebilirler.
Onlara ne yapacağını söylemek ya da onları değiştirmeye çalışmaktan çok anlamaya ve tanımaya çalışmak kıymetlidir.
Empati de yetersiz kaldıkları için karşısındaki kişiyi anlamakta zorlanırlar. Bu nedenle olaylar karşısında yapan yaklaşmak ve takviye vermek bağlantıyı olumlu tesirler.
Etrafındaki şahıslar bağlantılarında zorluk yaşadıkları için terapiye yönlendirseler de tedaviye iştirak onlar için epey zordur. Uzun periyodik iç görüye dayalı terapiden faydalansalar da istekli değillerdir.
Haber Videosu
: Narsist ne demek? Narsist nedir? Narsist kişilik bozukluğu nedir?