Prematüre olarak dünyaya gelen bebeklerin bilhassa birinci devirlerdeki bakımı biraz daha fazla hassasiyet gerektiriyor. Erken doğumlardan sonra ebeveynlere büyük misyon düştüğünü söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Filiz Bakar, prematüre bebeklerin bakımının püf noktalarını açıkladı.
Sağlıklı bir gebelik mühletinin ortalama 40 haftada tamamlanması gerekiyor. Bu müddetten evvelki doğumlar ise prematüre olarak tanımlanıyor. Bu durumun ortaya çıkmasının nedeni tam olarak bilinmese de annede bilhassa idrar yolları ve genital enfeksiyonların varlığı, anne rahmindeki problemler, annede yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı, çoğul gebelik, bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısının fazla olması, plasenta sorunları, anne yaşının 18 altı yahut 40 yaş üstü olması, annenin daha evvel prematüre bebek doğurmuş olması, gerilim erken doğuma yol açabilen risk faktörleri ortasında sıralanıyor.
Prematüre bebeklerin bilhassa birinci devirlerdeki bakımı biraz daha fazla hassasiyet gerektiriyor. Erken dünyaya gelen bu bebeklerin vaktinde doğan bebeklere nazaran birçok açıdan riskli bir durumda hayata başladığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Filiz Bakar muhtemel risklere karşı alınması gereken tedbirleri anlattı.
Anemi ve sarılığın erken doğan bebeklerde daha sık görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Filiz Bakar, bu açıdan bebeklerin hastanede kalış müddeti boyunca tüm bakımlar, yaklaşımlar ve teşebbüslerde dezenfeksiyon kurallarına uyulmasının ve bilhassa ellerin yıkanmasının değer taşıdığını vurguladı.
Anne sütünün kıymetine değinen Prof. Dr. Bakar, “Anne sütü prematüre bebekler için çok kıymetli bir besin kaynağıdır. Anne sütünün sağılması konusunda anneler desteklenmelidir. Anne sütü yoksa formül mamalar kullanılır” diye konuştu.
EMMEYİ GELİŞTİRMEK İÇİN EMZİK TERCİH EDİLEBİLİR
“Bebekler tabiplerinin tekliflerine nazaran emzirilme ve biberonla beslenme üzere dönüşümlü metotlarla beslenebilirler” diyen Prof. Dr. Bakar, “Beslenme ölçüleri doktor önerilerine göre ayarlanmalıdır. Prematüre bebeklerde emmeyi geliştirmek, çene ve yanak kaslarını güçlendirmek için emzik kullanılabilir” diye konuştu.
Bebeklerin göz damarları şimdi gelişmeden doğdukları için retina katmanında damarlarında Prematüre Retinopatisi olarak isimlendirilen bozukluk gelişebiliyor. Prof. Dr. Filiz Bakar sistemli göz muayenesinin erken teşhisteki ehemmiyetinin altını çizdi. Ayrıyeten erken doğan bebeklerde işitme meselelerinin da sık görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Bakar, işitme tarama testlerinin de 1 yaşına kadar daima yaptırılması gerektiğini söz etti.
REFLÜYÜ ÖNLEMEK İÇİN BESLENMEDEN ÇABUCAK SONRA BEZ DEĞİŞTİRİLMEMELİ
“Prematüre bebeklerde barsak sistemi de olgunlaşmadığı için kimi sindirim meseleleri görülebiliyor. Bu duruma, Nekrotizan enetrokolit denen ağır sıkıntılara ilerleme riski de bulunuyor. Ayrıyeten mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan reflü prematüre bebeklerde daha sık görüldüğü için kimi tedbirlere gereksinim duyulabiliyor” diyerek kelamlarına devam eden Prof. Dr. Bakar şunları söyledi:
“Bu nedenle bebeklerin beslenme sonrası çabucak yatırılmayıp biraz kucakta tutulması, beslenmeden çabucak sonra bez değişimi ve giysi değişiminin yapılmaması kıymet taşıyor. Ayrıyeten duruma nazaran tabiplerinin önerisi ile beslenme aralıkları artırılıp beslenme ölçüleri düşürülebiliyor. Tekrar doktor önerisi ile özel mamalar, gerekirse ilaç tedavileri uygulanabiliyor.”
“BEBEK BAKIMI İLE İLGİLENENLER DE AŞI OLMALI”
Konuttaki hijyen kurallarının da sıkılaştırılması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Bakar, bununla birlikte konutta bebeğin bakımı ile ilgilenen şahısların de hastalıklara karşı kollayıcı tedbir olarak aşı yaptırması gerektiğini söyledi.
Mesken sıcaklığının 23-24 derecelerde tutulması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Bakar, “Kendi giydiklerimizin bir kat fazlası ile giydirilmesi, dışarı çıkınca da uygun halde giydirilmesi, eldiven şapka takılması gerekiyor” dedi.
Prematüre bebekler enfeksiyonlara yatkın olduklarından konut dışı kalabalık ortamlara götürülmemesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Bakar, “Eve ziyarete gelenler de uyarılmalı. Grip olan varsa temas ettirilmemesi kıymetlidir. Ayrıyeten bebeğe dokunacak herkes ellerini çok düzgün yıkamalı ve katiyen yanında sigara içilmemelidir” tavsiyesinde bulundu.
“GÜVENLİ BİR UYKU ORTAMI OLUŞTURULMALI”
Sessiz, inançlı uyku ortamı oluşturulması da prematüre bebeklerin sağlıklı gelişimi için kıymet taşıdığının altını çizen Prof. Dr. Bakar, “Ani bebek mevti riskini azaltmak maksadı ile yatağında örtü, oyuncak, yastık bulundurulmamalı, uyku tulumu kullanılmalı, sırtüstü yatırılmalıdır. Erken doğan bebeklerde apne dediğimiz teneffüs durmaları daha sık görülmekte olup bu tedbirlerin alınması bu durumu azaltacaktır” açıklamasını yaptı.
DOKTOR ZİYARETLERİ HANGİ SIKLIKLA YAPILMALI?
Prof. Dr. Bakar, prematüre bebeklerin gelişimsel ve fizikî açıdan düzeltilmiş yaşları dikkate alınarak kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi ve ekledi:
“Yani bir bebek 2 ay erken doğmuş ise doğumdan sonra 3 ay geçtiğinde aslında düzeltilmiş yaşı 1 ay olacak ve 1 aylık çocuğun fizikî ve gelişimsel özelliklerini gösterecektir. Bu tam olarak ne manaya geliyor? Bu bebekler taburcu olduktan sonra daha sık, daha sonrasında da ayda bir olmak üzere rutin doktor ziyaretleri yapılmalıdır. Rutin ziyaretler dışında kusma, öksürük, morarma, ateş üzere hastalık belirtileri görüldüğü anda kesinlikle doktora başvurulması gerekiyor.”