Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaprak, halk ortasında köpek kisti olarak bilinen karaciğer kist hidatiğinin insanlarda önemli sıhhat sıkıntılarına yol açtığını söyleyerek, “Köpek kisti organ nakline kadar götürebilir. Kist safra yollarına bası yaparsa ya da açılırsa sarılığa yol açar. Kist patlarsa ölümcül bir alerjik tepki gelişebilir” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Kısmı’ndan Prof. Dr. Onur Yaprak, halk ortasında köpek kisti olarak bilinen karaciğer kist hidatiğine ait ihtarlarda bulundu. Prof. Dr. Yaprak, “Ülkemizde bilhassa hayvanlarda bu parazitin çok yaygın olması nedeniyle kist hidatik hastalığı değerli halk sıhhati sıkıntılarına neden oluyor. Halk ortasında köpek kisti olarak bilinen hastalık insanlarda önemli sıhhat problemlerine yol açıyor. Aslında büsbütün çok kolay tedbirlerle bu durumdan korunulabilir. Hastalık dünya üzerinde en çok ülkemizin de bulunduğu doğu Akdeniz bölgesi ile kuzey Afrika, Asya ve güney Amerika’da yaygın” diye konuştu.
HAYVANLARDAKİ PARAZİTE DİKKAT
‘Echinococcus granulosus’ ismi verilen bir parazitin bu hastalığa neden olduğunu belirten Prof. Dr. Yaprak, şu bilgileri verdi:
“Bu parazitin en yaygın taşıyıcısı köpekler olmakla birlikte kurt, tilki üzere tüm et yiyen hayvanlarda taşıyabilirler. Parazit köpeklerin bağırsaklarında yaşar. Köpek dışkısı ile atılan yumurtalar rüzgar ve yağmur tesiri ile toprağa yayılır. Bu yumurtalar aylarca toprakta canlı kalır. Yumurtaların bulaştığı zerzevat, meyve ve yeşilliklerin âlâ yıkanmadan yenmesiyle de insanlara bulaşır. Birebir biçimde hastalıklı köpeğe el ile temastan ya da parazit yumurtasının bulaştığı bir toprağa dokunduktan sonra el yıkanmadan yemek yenmesi de diğer bir bulaşma yoludur. Tıpkı beşerler üzere koyun, keçi, sığır üzere otla beslenen hayvanlar da yumurtaları alarak hastalanırlar. Alınan bu yumurtalar bağırsak duvarını geçer, kan ve lenf yoluyla öncelik sırasıyla karaciğer, akciğer ve başka organlara yerleşerek kist formunda hayatlarını sürdürürler. Kist en çok karaciğerde, ikinci sıklıkta ise akciğerde yerleşir. Nadiren de dalak, böbrek, kalp, beyin, göz yuvasında bile hastalığa yol açabilir.”
BİRİNCİ ETAPTA BELİRTİLER GÖZE ÇARPMAZ
Prof. Dr. Yaprak, kistin karaciğerde oluşması sırasında başlangıçta hiçbir belirtinin gözlemlenmediğine işaret ederek, “Ancak yıllar içinde kistin büyümesi ile bir dolgunluk hissi ve ağrı, bulantı, kusma üzere şikayetler olur. Kist safra yollarına bası yaparsa ya da açılırsa sarılığa yol açar. Kist patlarsa ölümcül bir alerjik tepki gelişebilir. Bazen de tesadüfen çekilen ultrasonografi yahut tomografilerde varlığı fark edilir. Kist hidatik tedavisi kistin yerleştiği organa, organdaki yerine, çapına tıpkı vakitte da evresine nazaran değişmekle birlikte tedavi seçenekleri ortasında bulunan ilaç tedavisi, PAIR dediğimiz kistin dışarıdan konulan bir kateter ile boşaltılması ve ameliyat formüllerinden en tesirli olanı ameliyatla kistin büsbütün alınmasıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Karaciğerde ekinokok parazitinin yol açtığı öteki bir kist tipi olan alveolar hidatik hastalığında ise tedavinin farklı olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Yaprak “Alveolar tipte olan ekinokok paraziti yeniden köpeklerin dışkısıyla toprağa karıştığı üzere tilki, çakal, kurt üzere hayvanlarda paraziti yayabilirler. Alveolar hidatik hastalığında kist adeta bir tümör üzere karaciğer içinde yayılır ve birtakım hastalarda karaciğerin tümünü değiştirmek yani karaciğer nakli gerekebilir” dedi.
HİJYENİ ELDEN BIRAKMAYIN
Hastalıktan korunmak için yapılması gerekenleri sıralayan Prof. Dr. Yaprak, “Sebze, meyve ve yeşillikler yenmeden evvel çok düzgün yıkanmalı. Köpeklerle temas ettikten sonra sabun ile el temizlenmeli. Çocuklara dışarıda oyun oynadıktan sonra el yıkama alışkanlığı kazandırılmalı, yemekten evvel kesinlikle el yıkanmalı. Kesim hayvanlarının hastalıklı karaciğer ve akciğeri köpeklere mutlaka yedirilmemeli, yakılarak ya da toprağa derin gömülerek imha edilmeli. Mezbahalar mümkün olduğu kadar yerleşim yerlerine uzakta kurulmalı ve etrafı köpeklerin giremeyeceği halde duvar ya da tel örgü ile çevrilmeli. Köpekler gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde dışkıları alınarak poşete konulmalı, ağzı bağlandıktan sonra çöpe atılmalı. Başıboş köpekler çocuk oyun alanlarından uzak tutulmalı. Takipli köpekler parazite karşı yılda 4 sefer sistemli aralıklar ile ilaçlanmalı” diye konuştu.