TBMM Araştırma Komitesi’nde bilgi veren Prof. Dr. Saime Seyhun Topbaş, gecikmiş konuşma ve lisan bozukluğu yaşayan çocuklara da otizm tanısı konulabildiğini söyledi. Topbaş, otizmin ve lisan bozukluğunun erken yaşta tanınmasının sıkıntı olduğunu belirterek, “Ayırıcı tanılama çok değerli. Hangi çocuğun ne sorunu olduğunu tespit etmek için her hastanede en az bir dil ve konuşma terapisti olması gerekiyor” dedi.
Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Prof. Dr. Saime Seyhun Topbaş, ‘TBMM Down Sendromu, Otizm ve Başka Gelişim Bozukluklarının Yaygınlığının Tespiti ile İlgili Bireylerin ve Ailelerinin Problemlerinin Tahlili İçin Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Gayesiyle Kurulan Meclis Araştırması Komitesi’nde bilgi verdi. Prof. Dr. Topbaş, dil ve konuşmanın bebeklikten başlayarak, anne- çocuğun bağlantısını etkilediğini belirterek, iletişim kuramamanın yarattığı meselelere değindi. Çocuğun bağlantı kurmasına erken periyotta müdahale edilmediği taktirdi okul çağında, gençlikte, yetişkinlikte farklı sorunların baş göstereceğini lisana getiren Prof. Dr. Topbaş, “İçe kapanma, sosyalleşememe, gelişim geriliği, akademik marifetlerde başarısızlık, okul terkleri üzere meseleler yaşanıyor. Okul terklerine dair çok küçük bir araştırma yaptığımız vakit bunun okuma-yazma zahmetine ve onun temelinde de lisan gelişim zahmetine bağlı olduğunu biliyorum. Bir tez çalışmasında ortaya çıkan sonuca nazaran yüzde 12 seviyesinde bu oran” dedi.
‘ÖRTÜŞEN TABLOLAR AYIRT EDİLMELİ’
Prof. Dr. Saime Seyhun Topbaş, Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2018 raporuna nazaran dünyada yaklaşık 1 milyar civarında engelli olduğunu, bunların yaklaşık 22 ila 38 milyonunun önemli yetersiz durumda olduğunu ve bunların içinde de yüzde 50’sinden fazlasının lisan ve konuşma terapisine gereksinim duyanlar olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Topbaş gecikmiş konuşma, lisan bozukluğu yaşayan çocuklara da otizm tanısı konulabildiğini bildirerek şöyle konuştu:
“Otizmde de biliyorsunuz, ‘iletişim bozukluğu’ diyorlar, gecikmiş konuşmada da ‘iletişim bozukluğu’ diyorlar; fakat lisan bozukluğu olan çocuklara da biz ‘iletişim bozukluğu’ diyoruz. Ancak bunun ayrımı nedir, ayırıcı tanısı nedir, hangi tabip arkadaşımız ayırıcı tanıyı koyabiliyor sanki? Ben hiçbir tabip arkadaşımızın bu pediatrik kliniklerde bilhassa, bu tanıyı gerçek koyabildiğini düşünmüyorum. Psikiyatride de birebir şey geçerli benim için. Ayırt edemedikleri vakit bir bakıyoruz onda 5’i, onda 6’sı otizm tanısı konulan çocuklar otizmli değilmiş. Neden? Zira gerçek değerlendirmelerin gerçek yapılmadığını düşünüyorum ülkemizde. Bu yüzden gerçek tanılama muhtaçlıklarının olduğunu ve kesinlikle bu bulanık tablonun, örtüşen tabloların ayırt edilebilmesi için de lisan ve konuşma terapistlerinin görevlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.”
ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ
Otizmin ve lisan bozukluğunun erken yaşta tanınmasının güç olduğunu vurgulayan Topbaş “Her iki kümesi erken yaşta ayırt edemediğiniz vakit da birtakım çocukların gereksiz yere otizm tanısı konulabildiğini görebiliyoruz. Halbuki hiç gereksinmesi olmadan, tahminen belli özelliklerle onu daha âlâ kıymetlendiren testlerle yahut işte kıymetlendirme sonuçları alınsaydı, o etiket altına girmeden de onu evirtebilecek bir eğitime alınırdı, olağan akranlarına gerçek evirtilebilecek bir süreçten geçirtilebilirdi. Hasebiyle, fark edilip teşhis alamayan bir kümeden da kelam ediyoruz. Gözden kaçırdığımız bir kümeden da kelam ediyoruz. Hasebiyle, erken teşhisin çok değerli olduğunu düşünüyorum ve bunun da lisan konuşma terapistleri tarafından yapılması gerektiğini düşünüyorum. Ayırıcı tanılama çok kıymetli. Hangi çocuğun ne sorunu olduğunu tespit etmek için her hastanede en az bir dil ve konuşma terapisti olması gerekiyor” diye konuştu.