Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Usta, aktarlık geleneğinin asla ortadan kaldırılmaması gerektiğini belirterek, “Değilse kendi geçmişimize, bitki ve tıbbi geçmişimize ihanet etmiş oluruz. Aktarların korunması, çok önemli formda desteklenmesi, hatta onlara önemli eğitim verilmesi gerekiyor.” dedi.
Usta, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son günlerdeki “Şifalı bitkileri eczaneler mi aktarlar mı satmalı?” tarafında tartışmaları eleştirerek, her iki meslek kümesinin da birbirine karşı saygılı olmak durumunda olduğunu söyledi.
“Hezeyan tıp”
İspat olmadan bilimselmiş üzere ortaya bilgi konulmasını “hezeyan tıp” diye nitelendiren Usta, insanlara bilhassa hekimler aracılığıyla ‘Şu ot şuna uygun geliyor, bu ot buna âlâ geliyor.’ diyerek, çok fazla ispat olmadan bir bitki ön plana çıkarıldığında halkın doğal olarak bunları talep etmeye başladığına dikkati çekti.
Talep olunca eczanelerin de buna yöneldiğini anlatan Usta, şunları kaydetti:
“Şifalı bitkileri ben satayım diye eczanelerden talep gelmeye başladı. Halkımız eczanelere olan itimadından ötürü daha gerçek, daha güzel eser alabileceklerini düşünürler. Bu gerçek değil. Esasen eczanelerin o kadar bitkiyi koyacak yerleri var mı? Ne istediklerini bilmeleri gerekiyor. Aktarlık aslında çok özel bir meslek ancak bir kentte en fazla bir ya da iki aktar olmalı. Daha fazla varsa orada bir sorun var demektir. Her bölgede yetişen endemik dediğimiz bitkileri oradaki aktarlar tanıyabilir. Aileden, atadan gelen bir meslekle aktarlık yapmak zorundasınız. Bu türlü olunca aktarlık kadim bir meslek.”
Tıbbi bitkilerle ve tedavileriyle uğraşan, gelenekten gelen insanların aktar olduğunu tabir eden Usta, o insanların bilgi birikiminden faydalanmak, bu bilgi birikimi üzerinden hakikat sonuçlara gitmek gerektiğini bildirdi.
“Aktarların korunması gerekiyor”
Aktarlığın da çok uygun şartlarda yapılması gerektiği ikazında bulunan Usta, şöyle konuştu:
“Bitki demek sağlıklıdır, zararsızdır demek değildir. Bir otun bir şeye âlâ gelmesi de onun ilaç olacağı manasına gelmez. Ortada bilinmesi gereken bilimsel faktörler var.” diyen Usta, halkın kullandığı bitkinin yan tesiri varsa kesinlikle bildirmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
