DÜNYANIN en büyük Havacılık Uzay ve Teknoloji Şenliği TEKNOFEST 17 Eylül‘de başladı. Sağlık Bakanlığı da uçak ve helikopter ambulansları, tam donanımlı ve tüm arazi koşullarına uygun kara araçları, geliştirdiği bilişim teknolojileri ve sıhhat taramaları ile TEKNOFEST’te yerini aldı. Sıhhat Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, “Sağlıkta dijitalleşmede dünyanın zirvesindeyiz” dedi.
Kamuda, en çok dijitalleşen ve sıhhat yazılımlarıyla dünyanın örnek aldığı çalışmalara imza atan kurumların başında gelen Sağlık Bakanlığı, MHRS, e-nabız, e-rapor, Teletıp, ESİM, MİZ ve SİNA uygulamaları ile ‘doktordan randevu alma’ ya da ‘tahlil sonuçlarının görüntülenebilmesi’ üzere temel gereksinimlerin çok ötesine geçti. O kadar ki artık bir doktorun antibiyotik reçete etme oranından, tüm ülkenin ‘kalp atışı sayısına’, hatta kuş gribi riski açısından kuşların göç yollarını izlemeye varana kadar pek çok bilgiye üstelik bir tablet ekranından anında ulaşmak mümkün. Bu sayede Sıhhat Bakanı’nın şahsen kendisi yahut rastgele bir hastanenin yöneticisi, Türkiye’nin sıhhatini anında görüntüleyerek en verimli çalışma planını oluşturabiliyor.
İLK BAŞLADIĞIMIZDA HERKESE ÜTOPİK GELİYORDU
Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, bir vakitler herkesin ütopik olarak gördüğü, fakat bugün dünyadaki pek çok ülkenin Türkiye’den örnek alarak uygulamaya çalıştığı büsbütün yerli dijital sistemler hakkında kıymetli bilgiler verdi. Dr. Birinci, “Biz bakanlıklar ortasında Türkiye’de en çok dijitalleşen kurumların başında geliyoruz. Bilhassa sıhhat yazılımları, sıhhat verisi ile yaptığımız çalışmalar var. Biz en güçlü projemiz e-nabız’ı birinci yaptığımızda, herkese fantastik geliyordu. Dünyada birçok ülkenin bunu yapmaya çalıştığı, lakin başaramadığı söyleniyor, imkansız görülüyordu. Bugün bakanlarımızın bu bahisteki çok düzgün vizyonları ve dayanakları sayesinde dünya bizden örnek alıyor bu sistemleri. İnanılmaz olan her şey, inanılır hale geldi. E-nabız sayesinde vatandaşlarımız kendi sıhhat datalarına kolay kolay ulaşabiliyor ve yönetebiliyorlar. Finaldeki emelimiz, bütün bu bilgilerden profesyonel yöneticilerimiz de yararlanabilsin ve kendi kurumlarını gerçek planlama ile yönetebilsin. Bakanlık da sahanın planlamasını daha gerçek yapsın ve daha ekonomik bir formda sıhhati yönetsin, geleceğe dair ihtarları ve buna yönelik tedbirleri erkenden alsın” dedi.
TÜM UYGULAMALARIN TACI: SİNA
E-nabız’a entegre bir halde çalışan ve Nisan ayında hayata geçirilen ‘Sağlıkta İstatistik ve Nedensel Analizler’ uygulaması SİNA hakkında bilgiler veren Sıhhat Bakan Yardımcısı Dr. Birinci, şunları vurguladı:
“Aslında SİNA, tüm dijital uygulamaların tacı pozisyonunda. Tabibin, yöneticinin önüne çok büyük ülke datalarını anında getirebiliyor. Örneğin bir doktorun muayene başına yazdığı reçete, reçete başına yazdığı ilaç, ilaçların ne kadarı antibiyotik, ne kadarı değil, hatta ne oranda yerli, ne oranda ithal ilaç tercih ediyor; bunları bile anında ekranda görebiliyoruz. Hem tabiplerin kendisine ayna tutabilmesini sağlıyor, hem kurumların sezaryen oranlarından acil bekleme müddetlerine kadar pek çok bilgiye ulaşabilmesine imkan veriyor. Yakında bir hastanın bir tedaviye hangi maliyetle ulaştığını da gösterebileceğiz. Böylelikle aslında sıhhati tek merkezden yönetmek yerine, tabibin de sıhhat idaresinde bir araç olmasını sağlıyoruz. Bakanımızın da bize verdiği yaklaşım daima, alanda bu veriyi görsünler ve doktorlar kendi konumuna nazaran yaptıkları işleri arkadaşlarıyla karşılaştırsınlar halindeydi.”
3 AYDA DOKTORLARDA OLUMLU DEĞİŞİMLER SAĞLADI
Yaklaşık 160 bin tabibe bu verinin açıldığını ve son 3 ayda 22 binden fazla tabibin hesabını faal olarak kullanmaya başladığını anlatan Dr. Birinci, şunları söyledi:
“SİNA sayesinde kendi bilgilerini merak eden tabiplerde davranış değişikliklerinin olduğunu gördük. Örneğin bu tabiplerde sezaryen oranlarının düştüğünü, reçete, ilaç yazma sayısının azaldığını, antibiyotikteki yerlilik oranlarının arttığını gözlemledik. Bir bayan doğumcu düşünelim. SİNA ekranından kendi sezaryen oranını anında görebiliyor. Ayrıyeten çalıştığı kurum içindeki bayan doğumcuların, o ilçe, vilayet ya da tüm ülke genelindeki sezaryen bilgilerine de ulaşıyor. Kendi bilgilerine nazaran ülkü oran diyelim yüzde 29, lakin hekiminki yüzde 53. Sistem ona bir ihtar vermiş oluyor. Bu da doktorlarda olumlu tarafta davranış ya da uygulama değişikliklerine yol açıyor. ya da hastanın yaş kümelerine nazaran nüfus piramidindeki dağılımını görebiliyor. Böylelikle ‘Ben çok fazla yaşlı hastaya bakıyorum, o yüzden çok ilaç yazdım’ üzere bir yaklaşımın önüne geçiliyor. Akılcı ilaç kullanımını da destekleyen bir süreç yaratılıyor. Bu uygulamalar sayesinde birtakım yerlerde maddi manada önemli bir tasarruf olabileceğini varsayıyoruz.”
TÜRKİYE’NİN ANLIK DİJİTAL SIHHAT HARİTASI: MİZ
Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, Mekansal İş Zekası uygulaması ‘MİZ’i ise şu cümlelerle anlattı:
“MİZ’i Türkiye’nin anlık dijital sıhhat haritası olarak nitelendirebiliriz. Bu da tekrar SİNA ve e-nabız’a entegre. Hangi kurum olursa olsun, vatandaşın alandan gelen sıhhat bilgilerini, şahsî veriden ayırarak ‘anonim’ hale getiriyor ve coğrafik olarak Türkiye haritası üzerinde yerleştiriyor. Bugün Türkiye’de hangi bölgede kalp atışının ne seviyede olduğuna varana kadar pek çok parametreyi anlık olarak görebiliyoruz. ya da vücut kitle indeksinin vilayet, ilçe, yaş kümesi yahut cinsiyete nazaran dağılımını dahi görebiliyoruz. Sistem, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın kirlilik sensörlerine entegre. Böylelikle hava kirliliğine bağlı hastalık değişimlerini inceleyebiliyoruz. ya da mesela şu anda kaç kişinin acilde beklediğini, hangi hastanenin ortalama ne kadar mühlet beklettiğini, Bakan Bey ekrandan anında görebiliyor. Böylelikle Türkiye’nin en uç noktasında ne oluyorsa hem Sıhhat Bakanı’nın hem yöneticilerin anında bilgisi oluyor. Artık yöneticilikte bilişim ön planda olacak.”
HASTA GÖÇ HARİTASI DİJİTAL EKRANDA
Mekansal İş Zekası uygulaması sayesinde ‘hasta göç haritası’na da ulaşma talihleri olduğunu vurgulayan Dr. Birinci, sözlerini şöyle tamamladı:
“Hastaların nereden nereye, hangi sebeplerle gittiğini görebiliyoruz. Yani örneğin bir yönetici, kendi ilçesindeki bir hastaneden diğer hastanelere hasta akışı olmasını istemiyorsa, bu datalar sayesinde oradaki eksikliği giderip, hasta trafiğindeki yığılmaların önüne geçebiliyor. Hangi noktalarda, hangi branşlarda gereksinim yahut eksiklik var, bu bilgiye anında ulaşabiliyor. Bu da vatandaşa, ‘hastaya yerinde sıhhat hizmeti verme’ bahtımızı yaratıyor. Herkese eşit ve hakkaniyetli sıhhat hizmeti vermek için uygun bir araç. İstanbul’da günlük 500-600 bin kişi ya hasta, ya refakatçi olarak trafiğe katılıyor. Bu da bizim randevu ve sağlık kurumu planlamalarını ne kadar düzgün yapmamız gerektiğini ortaya koyuyor. Tıpkı şey acil hastalar için de geçerli. Hastaya 5 dakikada ulaşmayı planlıyorsanız, hangi noktalara ambulans koymanız gerektiğini karar dayanak sistemleri uygulayarak anında ekranda gösteriyor bu uygulama. Nüfusa nazaran zamanlamayı yazılımsal olarak hesaplıyor. Tüm bunları birleştirdiğinizde, planlama ve sıhhat maliyetlerini gerçek yönetmeye yardımcı oluyor.”
Sıhhat bakan yardımcısı dr. birinci: sağlıkta dijitalleşmede dünyanın doruğundayız
Kaynak: DHA