Türk Eczacıları Birliği (TEB) Lideri Erdoğan Çolak, kan eserleri üretiminin Sıhhat Bakanlığınca bir firmaya verildiğini lakin bu eserlerin Türkiye‘de üretilmesi yerine yurt dışından temin edildiğini öne sürerek, “Bu eserler Çin-Almanya sınırında birtakım yabancı şirketler tarafından üretiliyor, yasaya alışılmamış bir halde, adeta alım garantisi varmışçasına eczaneleri de devreden çıkartıp monopolleşme yoluna gidiliyor.” dedi.
Çolak, birliğin konferans salonunda kan eserlerinin teminine ait basın toplantısı gerçekleştirdi.
Kan eserlerinin insan kanından üretilen ve lazım olduğunda kan kadar gerekli eserler olduğunu vurgulayan Çolak, bu eserlerin yurt dışında düşük fiyatlara bulunabilmesine rağmen Türkiye’de fiyatlarının bir oldukça yüksek olduğunu tabir etti.
Türk Eczacıları Birliğinin de desteklediği “ilaçta yerelleşme” amacının 2014 yılında ortaya koyulduğunu söyleyen Çolak, şöyle konuştu:
“Bu kapsam içinde bir ihale açılıp mahallileşme amacı doğrultusunda dört farklı kümedeki kan ürünleri, Sağlık Bakanlığı tarafından bir firmaya verilmişti. İhale asıllarına nazaran, Kızılayın Türkiye’de topladığı kan plazmaları işlenecek ve kan eserleri artık Türkiye’de üretilecekti. Lakin gelinen noktada kelam konusu firma yükümlülüklerini yerine getirmiyor. Yani ihale kaidelerine uymayarak ülke iktisadı, kamu faydası ve halk sıhhatini ilgilendiren, son derece değerli olan yerli ilaç üretimi ile ilgili atması gereken adımları atmıyor. Bu eserler Çin-Almanya çizgisinde birtakım yabancı şirketler tarafından üretiliyor, yasaya ters bir biçimde, adeta alım garantisi varmışçasına eczaneleri de devreden çıkartıp monopolleşme yoluna gidiliyor.”
“Kızılay sürecin dışında mı bırakıldı?”
Çolak, bu mevzuda cevaplanması gereken soruları olduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Öncelikle bu firmaya neler vadedildi ve kontrat kaç yıllığına yapıldı? Bunun karşılığında firma neler vadetti? Kızılay kendi misyonunu yerine getirdi mi? Kan topladı mı, yurt dışına gönderdi mi? Yoksa Kızılay sürecin dışında mı bırakıldı? İhale evresinde öne sürülen yerlileşme şartı gerçekleştirildi mi? Gerçekleştiyse hangi ölçüde gerçekleşti? Üretilen plazmalar yerli plazma mı? Değilse hangi ülkeden temin edildi? Kelam konusu firma en başta yapması gerektiği üzere üretim merkezini açtı mı ya da bununla ilgili rastgele bir teşebbüste bulundu mu? Üretim merkezini açmadıysa, yerli bir firmanın halihazırda ürettiği kan eserlerinin ruhsatını kendi üzerine alarak SGK aracılığı ile hastanelere dağıtımını gerçekleştirdi mi?”
Kelam konusu firmanın isminin ne olduğunu ve bu firmanın hangi parametreler doğrultusunda seçildiğini de soran Çolak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Söz konusu firmaya alım garantisi verildi mi? Verildiyse bu garanti kaç yıllığına verildi? Alım teminatının tek bir firmaya verilmesi ile ilaç alanında bir monopol yaratılmış olunmayacak mı? Şayet bir monopol yaratılırsa bunun ismi kamunun özel dala kaynak aktarması değil midir? Tek firmaya kaynak sağlanması ve alanda tek başına olmasına müsaade verilmesine karşı, bizi Rekabet Kurumuna şikayet edenlerin diyeceği bir kelam var mı? Ayaktan tedavide kullanılan kan eserleri, SGK-TEB-Eczacı Odaları iş birliğinde son derece inançlı çalışan bir sistemle hastalara aslında ulaştırılıyorken neden birinci basamak sıhhat merkezi olan eczaneler bu sistemin dışına çıkarılmak isteniyor? Eczaneleri saf dışı bırakma noktasında kan eserleri yalnızca bir başlangıç mı, öteki hangi ilaç kümelerinin hastaya ulaştırılmasında eczanelerin saf dışı bırakılması planlanıyor?
Pek birçoklarının yanıtını bildiğimiz ya da varsayım ettiğimiz bu sorular, durumun vahametini gözler önüne seriyor. Sıhhat alanı, karanlıkta bırakılmaya müsait bir alan değil.”
Çolak, sıhhate ayrılan bütçenin yetersiz olduğuna da dikkati çekerek, “Akılcı ilaç kullanımında gerideyiz. Pek çok ilaç piyasada yok. Birtakım ilaçların geri ödeme listesinden çıkarılması gündemde. Kendi ilacımızı üretemiyoruz. Hammaddede dışa bağlıyız. İlaçta kur farkından kaynaklanan problemler bitmek bilmiyor. Kamu kurum iskontoları artırılıyor. Tüm bunlar olurken sessiz kalmamız, olanı biteni köşeden sessizce izlememiz beklenemez. Biz bu gidişe artık dur demek istiyoruz. Monopolleşme değil, mahallileşme istiyoruz.” sözlerini kullandı.
“Türkiye’de üretim merkezi kurulu değil”
Gazetecilerin, Türkiye’de üretim tesisinin açılıp açılmadığını sorması üzerine Çolak, 2014’te Sıhhat Bakanlığı-SGK ortasında mukavele imzalandığını, 20’ye yakın firmanın ihaleye girdiğini, 5 firmanın ihalede kaldığını, bir firmaya işin verildiğini anlattı. Çolak, “Ama en ucuz yapan firmaya da verilmedi. Bu firma, üretim merkezi kuracaktı fakat şu ana kadar bir üretim merkezi kurulmuş değil.” halinde konuştu.
Çolak, bir gazetecinin, “Açıklamalarınıza nazaran, şu an hastalara ulaştırılan eserler Türkiye’den elde edilen eserler değil mi?” sorusuna, “Değil, yurt dışından.” cevabını verdi.
Sorularının yanıtsız kalmayacağını düşündüğünü söz eden Çolak, “Bu son derece değerli bir bahis olduğundan karşılık verilmeyeceğini düşünmüyorum. Zira, bir yerleri rahatsız edecektir. Beş yıllık bir muahede yapıp, muahedenin sonucunda firma rastgele bir teşebbüste bulunmuyorsa ve birileri de bir küme ilacın yalnızca ruhsatını alıp ülkeye vermeye çalışıyor ve buna kaynak aktarıyorsa yanıtsız kalmamalı.” değerlendirmesinde bulundu.
Çolak, ayrıyeten bir öbür soru üzerine, geri ödemeden çıkarılan ilaçların 133 kalem olduğunun söylendiğini, bunların ödemeden çıktığı andan itibaren fiyatının arttığını kelamlarına ekledi.
