Türkiye‘de 8,5 milyon diyabetli var
Türkiye, 2045’te en fazla diyabetin olduğu birinci 10 ülke ortasına girebilir
Prof. Dr. Füsun Saygılı uyardı: “Diyabet sinsi bir hastalık”
Diyabette taramanın değerine vurgu
Diyabet hastası Ayhan Şenbayraklar: “Milyonlar verip ‘bir baklava ye’ deseler yemem”
İZMİR – 14 Kasım Dünya Diyabet Günü öncesi değerli açıklamalarda bulunan Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Saygılı; Türkiye’deki varsayımı diyabet nüfusunun 8 milyon 681 bin 903 olarak raporlandığını, sinsi bir hastalık olan tip 2 diyabete karşı taramanın değerli olduğunu söyledi.
Ömür üslubundaki değişimin getirdiği sıhhatsiz beslenme, obezite ve hareketsizlik, gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan toplumlarda tip 2 diyabetin süratle artışına sebep oluyor. 2010 yılında yapılan TURDEP-II çalışmasında elde edilen datalar baz alınarak 2018 yılında Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran belirlenen nüfusta diyabet prevalansı hesaplandı. Türkiye’de 20 yaş üzeri toplumda iddiası diyabet prevalansı bayanda yüzde 17, erkekte yüzde 13,4 olmak üzere yüzde 15,4 bulundu. Bu hesaba nazaran ülkemizdeki kestirimi diyabet nüfusu bayanda 4 milyon 815 bin 521, erkekte 3 milyon 899 bin 228 olmak üzere toplam 8 milyon 681 bin 903 olarak raporlandı. Ortalama aile nüfusunun 4.3 olduğu dikkate alındığında toplamda 37 milyon 332 bin 183 kişinin, yani toplumun yüzde 46’sının diyabetten etkilendiği belirlendi. Türkiye’nin dünyada diyabetin en süratli arttığı ülkelerden biri olduğu vurgulanıyor. IDF 2017 raporuna nazaran diyabetli hasta nüfusunun en yüksek olduğu birinci 10 ülke ortasında Türkiye olmasa da 2045 yılına projeksiyon yapıldığında Türkiye’nin diyabetli hasta nüfusu açısından en yüksek 10. ülke olacağı varsayım ediliyor. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Başkanı, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Saygılı, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü öncesi bilhassa tip 2 diyabet hakkında değerli bilgiler verdi.
“Hızlı bir ivme ile artış gösteriyor”
Prof. Dr. Saygılı, “Dünyanın ve Türkiye’nin sorunu olan tip 2 diyabet, çok süratli bir ivme ile artış göstermekte. Ömür biçimindeki değişiklikler, durağan hayat, yanlış beslenme, artan kilolar; tip 2 diyabetin artışına sebep olmakta. Türkiye’deki diyabetik bireylerin sayısının 8,5 milyonu bulduğunu söylersek bu hususun ne kadar değerli olduğu daha güzel anlaşılır. Tip 2 diyabet, daha çok bayanları etkilemekte. Diyabetik bireyler toplumda yüzde 15’lere erişmiş durumda. Dünyadaki diyabetli nüfus sayısına bakıldığında şimdi birinci 10’da değiliz ancak birinci 10’un içinde olmaya aday bir ülkeyiz” dedi.
“Diyabet sinsi bir hastalıktır”
Tip 2’nin önlenebilir bir hastalık olduğunu tabir eden Prof. Dr. Saygılı, “Yaşam biçimindeki değişiklikler, gerçek beslenme, antrenmanın artırılması, kilonun azaltılması; tip 2 gelişimine sekte vurur. Yanlışsız hayat biçimi konusunda halkın bilinçlenmesi gerekiyor. Daha etkin hayat, sebze-meyveden varlıklı; şekerden fakir bir beslenme seçimi ile riskli olan bireylerde tip 2 diyabet gelişimi riski azaltılabilir. Diyabet sinsi bir hastalıktır. Teşhis konduğu vakit, diyabet yaşı eski olabilir. Diyabetin sebep olduğu birtakım doku ziyanları vardır. Yeni teşhis konan bireylerde bu komplikasyonların varlığı, diyabetin eski olduğunu gösterir. Ailesinde diyabet olan, 45 yaş üzeri, kilolu, kan basıncı yüksek olan bireyleri diyabet açısından taramalıyız. Şahısların aile tabiplerine başvurmaları ve kan şekeri ölçümü yapmaları kâfi olacaktır” diye konuştu.
“Gebelik diyabeti”
Gebelik sürecinde de diyabet gelişebildiğini kaydeden Saygılı, şu bilgileri verdi: “Buna ‘gestasyonel diyabet’ diyoruz. Gestasyonel diyabet, gebelikten evvel yoktur, gebelik sonlanınca da biter. Lakin bu bayanların daha sonra tip 2 diyabet geliştirme riskleri yüksektir. Gebelik sırasında kan şekerinin yüksek olması, hem anne hem de bebeğe aksilikler getirir. Kan şekeri yüksek olan annenin bebekleri ve daha sonra çocukları ileride diyabet olmaya, metabolik sendromlu olmaya, karaciğer yağlanmaları olan bireyler olmaya adaydır. Gebelikte kan şekerinin diyabetik hududa erişip erişmediği bilinmeli ve tedbir alınmalı. 24-28. haftalarda tüm hamilelerde şeker taraması yapılmaktadır. Bu bahiste medyada farklı bildirimler görmekteyiz. Bunların bilimsel desteği yok. Dünyada gelişmiş ülkeler gebelik şekerini taramaktadırlar. Dünyada gebelik şekerinin görülme oranı yüzde 10, bizdeki az sayıda çalışmalar yüzde 16’dır. Daha evvelki gebeliklerde kan şekeri yüksek olan, kilosu yüksek olan, 25 yaş üzeri, aile hikayesinde diyabetik birey olanlar, daha evvel 4 kilo üzerinde bebek doğuran ve meyyit doğum yapanlar daha riskli bireylerdir.”
“Milyonlar verip ‘bir baklava ye’ deseler yemem”
20 yıl evvel diyabet tanısı konulan Ayhan Şenbayraklar (68), görme kaybı nedeniyle gittiği hastanede diyabet olduğunu öğrendiğini belirtti. Ameliyat olduğunu lakin bir gözünde büyük oranda görme kaybı bulunduğunu belirten Şenbayraklar, şöyle konuştu: “11 sene evvel by pass ameliyatı ile dört damarım değişti. En sonunda da 26 Eylül’de diyabetik ayak sebebiyle sağ ayağımın baş parmağı kesildi. Tedavi ve diyet ile şekerim düştü. Bana milyonlar verip ‘bir baklava ye’ deseler yemem. Kararlıyım. ya bu hastalık beni yenecek, ya ben onu yeneceğim. Canım çekiyor lakin diyetime dikkat ediyorum. Ben ablamı bu hastalıktan 39 yaşında kaybettim. Oğlan kardeşim 4 yıl evvel öldü. Annem 52 yaşında öldü. Dayım ve teyzem de bu hastalıktan öldü. Eşim hamur işi, makarna, pilav yapmıyor. Zerzevat yiyorum.” Şenbayraklar’ın eşi Pakize Şenbayraklar da, “Evde tatlı ve hamur işi yapmıyorum. Eşimin bakımına dikkat ediyorum. Kardeşi, bakımı yeterli olmadığı için hayatını kaybetti” dedi. 8 yıl evvel diyabet tanısı konulan 68 yaşındaki Selami Kasap da, “Diyabet olduğumu tesadüf yapıtı 8 yıl evvel öğrendim. Analizimde şeker yüksek çıktı. Panik oldum, çabucak diyete geçtik. Gözlerimde yanmalar oldu, görüş açım düştü. Parmak uçlarımda yanma ve uyuşmalar yaşadım. Şu an sol ayağımda diyabetik ayak gelişti ve tedavi görüyorum. Diyetime dikkat ediyorum” diye konuştu.