İSTANBUL’da yaşayan üç emekli hemşire, yaklaşık 30 yıllık meslek hayatlarının akabinde hastanede en çok gözlemledikleri, yalnız yaşayan yaşlıların toplumsallaşma gereksinimini gidermeye yönelik, yalnızca 60 yaş üstü bireylere hizmet veren bir “yaşlı kreşi” açtı.
Ümraniye’de, emekli hemşireler Azime Uslu, Ayşen Aksoy ve Ruziye Ekim, iki ay evvel açılışını gerçekleştirdikleri ve Türkiye‘de diğer bir örneği olmayan yaşlı kreşi ile 60 yaş üstü bireylerin gündüz saatlerini kendi akranlarıyla birlikte inançlı bir ortamda geçirmesini sağlıyor. Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’ndan da ruhsat alınarak açılan kreşte, bilhassa çocukları çalışan yahut konutta tek başına kalan yaşlılar, tıpkı “torunları” üzere servisle konutlarından alınıyor, kreşte sabah kahvaltısıyla güne başlıyor ve kendi akranlarıyla birçok aktifliğe katılma bahtı buluyor. Yaşlıların tıbbi takipleri de kreşteki hemşire ve yaşlı bakım teknikerleri tarafından yürütülüyor.
‘HASTANEYE TOPLUMSALLAŞMAK İÇİN GELİYORLAR’Sabah 09: 00 ile akşam 18: 00 ortasında hizmet veren yaşlı kreşinde her gün diğer bir aktiflik yapıldığını anlatan emekli hemşire Azime Uslu, “30 yılı aşkın bir vakittir sıhhat kesiminin içerisindeyiz. Bilhassa son yıllarda hastaneyi sıhhat hizmeti için değil de toplumsallaşmak için kullanılan yaşlılar dikkatimizi çekiyordu. Ayda bir, 3-4 ayda bir, bir sebepten hastaneye yatıp, hizmet alıp, biraz sosyalleşip kendini âlâ hisseden hastalar olduğunu fark ettik. Bir de kimi ailelerin yaşlılarını meskenlerinde tek başına bırakmak istemediklerini, yaşlıların kendilerini de bu hususta mağdur hissettiğini fark ettik ve bu nedenle bu türlü bir proje geliştirdik” dedi. Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na ulaşarak ‘Türkiye’de bu türlü bir model var mı?’ diye sorduklarını söyleyen Uslu, “İstanbul’da hem kamu, hem özel bölümde toplam 170 civarı huzurevi var. Ancak buralar yatılı kurumlar. Gündüz bakım hizmeti veren bir yer yok’ dedi bakanlık bize. Biz de fiziki şartlardan takıma kadar gerekli koşulları sağlayıp ruhsatımızı alarak Türkiye’de birinci kere bu türlü bir hizmet sunmaya başladık” diye konuştu.’EVDE YALNIZ KALDIKLARINDA HASTALIKLARI DA İLERLİYOR’Yaşlı kreşinin kurucularından emekli hemşire Ayşen Aksoy ise yaşlıların bakımı için üç yol olduğuna dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Birincisi, huzurevi. İkincisi yaşlı bireyin konutta bir bakıcı ile kalması. Üçüncüsü ise bizim sistemimiz. Gündüz bakımevleri yani yaşlı kreşi. Birebir çocuk kreşleri üzere sabah büyüklerimizin gelip akşam ayrılabileceği bir ortam burası. Türkiye’de artık nüfusun yüzde 8’i yaşlı kabul ediliyor. 2023’te bu oran yüzde 10 olacak. Yani yaklaşık 10 milyonluk bir yaşlı nüfusu bizi bekliyor. Yaşlılar konutlarında yalnız ya da yalnızca bir bakıcıyla kaldıklarında asosyalleştikleri için Alzheimer, demans üzere hastalıkları çok daha süratli bir formda ilerliyor. Bunu önlemenin yolu da bu bireylerin faal bir formda hayatlarını sürdürebilmeleri sağlamak. Burada birtakım sıhhat gereksinimlerini da gideriyoruz. Tansiyonu, şekeri olan konuklarımız olabiliyor. Günlük alması gereken ilaçları birtakım hijyenik gereksinimleri üzere durumlarla da biz ilgileniyoruz. Grupta kesinlikle hemşire, yaşlı bakım teknisyeni, toplumsal hizmet uzmanı olması gerekiyor. Ergoterapi üzere dışarıdan uzmanlarla da çalışıyoruz. Örneğin haftaya bir fotoğraf öğretmeni gelecek büyüklerimize resim dersi vermek için.”‘DOKTOR RANDEVULARINDA DA EŞLİK EDEBİLİYORUZ’Azime Uslu, günlük programlarını şöyle özetledi: “Sabah sekiz itibariyle hizmete başlıyoruz. Kahvaltının akabinde sabah sohbetimiz oluyor. Bu hem de oryantasyon, hem de yaşlıların birlikte sohbet ettiği bir ortam sağlıyor. Hava durumundan, izledikleri dizilere dek her şeyi konuşabiliyoruz. Sonra sabah sporumuz var. Zira faal olmak onlar için gerekli. Daima birlikte müzik eşliğinde sabah sporumuzu yapıyoruz. Akabinde dinlenme molası veriyoruz. Sonrası hür vakit. İsteyen örgü örüyor, isteyen tavla, satranç ya da sudoku oynuyor. Öğlen yemeğinden sonra istek eden yaşlılarımız dinlenme odalarımızda şekerleme yapabiliyor. Fakat bizim temel prensibimiz, gün içerisinde mümkün olduğunca onları faal tutmak. Öğlenden sonra kesinlikle planlı bir etkinliğimiz oluyor. Örneğin bugün kağıttan çiçek etkinliğimiz vardı. Bunları küme olarak yapıyoruz. Atölyemiz oluyor, fotoğraf, taş boyama vb üzere. Faaliyet saatimizden sonra onların beslenmesine uygun formda bir orta öğünümüz oluyor. Sonra tekrar hür vaktimiz var. Akşam 18: 00 üzere de konutlarına gitmeye başlıyorlar. 60 yaşın üzerinde muhtaçlık sahibi olan herkesi kabul ediyoruz. Yaşlının buraya gelip gidebilecek kadar yürüyebiliyor olması lazım. Yatağa bağımlı sedye ile bir hastayı kabul etmemiz mümkün değil alışılmış. Ayrıyeten bazen yaşlının hastane, doktor randevusu olabiliyor ve tek başına gidemediği için biz takip ve eşlik edebiliyoruz. Kısaca gün içerisindeki pek çok gereksinimlerinde yanlarında oluyoruz.”‘BURADA HAYATA YİNE DÖNDÜM’Yaşlı kreşinin konuklarından emekli öğretmen Ahmet Özkan (76), her mahallede bu kreşlerden olması gerektiğini anlatarak “Nasıl çocuklar için kreşler varsa, bizim için de yapılmalı. Biz de çocuk üzere oyalanacak yer arıyoruz aslında. Burada olmasak nereye gideceğiz? Erkekler kahve köşelerine, bayanlar komşuya oturmaya. Bakın burada ne hoş meşgul oluyoruz. Günü meskende yalnız geçirmiyoruz” diye konuştu. 74 yaşındaki Şenay Yılmaz ise “Yeğenimle yaşıyorum. O gündüz işe gidiyor. Ben meskende yalnız kalıyordum ve karamsarlığa kapılmıştım. Kendimi gerçekten artık yaşlı hissetmeye başlamıştım lakin buraya gelmeye başladığımdan beridir 15 yaş gençleştim diyebilirim. Yeğenim sabah işe gidiyor, akşam geliyor. Ben bütün gün evdeyim tek başıma. Daima uyumak istiyorum. Depresyona girmiştim. Lakin burada hayata yine döndüm sanki” dedi.
– Karabulut