Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Sıhhat Uygulama ve Araştırma Merkezi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Cömert, Çaycuma ilçesinde konserve tüketen bir çiftin “clostridium botulinum” bakterisi hasebiyle zehirlenmesi sonrası güvenlik ihtarında bulunarak “Gerek sanayi gerekse mesken tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi değerli.” dedi.
Prof. Dr. Füsun Cömert, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “clostridium botulinum” bakterisinin tabiatta yaygın görülmeyen bakteri olduğunu ve tabiatı gereği oksijenli ortamlarda bulunamayan, bu nedenle de kapalı ortamları seven bir mikroorganizma olduğunu söyledi.
Kapalı bir ortamda mikroorganizmanın kendisi için uygun bir çoğalma ortamı bulduğunda, çoğalarak toksin (kimi canlı organizmada görülen zehir) üretmeye başladığını belirten Cömert, “Aslında clostridium botulinum besin zehirlenmesi olarak bilinen bir klinik form olan botulismusa neden olmasına karşın hastanın kliniği sindirim sistemiyle alakalı değil, hudut sistemi üzerinde toksinin tesirinin olması nedeniyle ortaya çıkıyor.” dedi.
Bu bakterinin insanlarda iki farklı yaş kümesinde ortaya çıktığını ve bunlardan birinin bebeklik devri olduğunu anlatan Cömert, şöyle devam etti:
“Toksinin tesiri, hudut kas kavşağında kasların kasılmasını sağlayan birtakım moleküllerin salınımını engellemekte ve bu nedenle de kaslar kasılamıyor. Kasılamayınca da bizim felç dediğimiz bir tablo ortaya çıkıyor. Biz bunu bebeklerde ağlama zayıflığı, kabızlık formunda görüyoruz. Toksinin üretiminin artmasına bağlı olarak da uykuda ani mevt formunda görülmekte.”
Cömert, bebeklerde uykuda görülen ani vefatın en değerli nedenlerinden birinin clostridium botulinum bakterisi olduğunu aktardı.
“Erişkinlerde çoklukla besin üzerinde mikroorganizmanın çoğalarak ürettiği toksinin dışarıdan alınmasıyla ortaya çıkıyor. Bu da çoklukla konserveler, kapalı ve oksijensiz ortamlar mikroorganizmanın ürediği yerler.” diyen Cömert, şunları kaydetti:
“Bunların tüketilmesinden sonra 18-36 saat üzere bir kuluçka periyodunun akabinde birinci evvel küçük kaslar, çizgili kasları etkilediği için, yüz ve yutkunma kasları, çift görme, kısık ses akabinde kabızlık ve daha büyük kasların tutulmasına bağlı olarak güçsüzlük ve en sonunda diyafram kasının felcine bağlı olarak teneffüs yetmezliği biçiminde görülüyor. Hastayı vefata götüren tablo da bu. Bilinen en zehirli toksinlerden bir tanesi.”
Konserve üretimine dikkat edilmesi gerekiyor
Bilhassa konut imali konservelerin uygun formülle hazırlanması gerektiğini vurgulayan Cömert, şu ikazları lisana getirdi:
“Konserve yapılacak olan kavanozların üretim öncesinde kaynatılması, konserve yapıldıktan sonra da bunların basınçlı bir ortamda, düdüklü tencere üzere bir ortamda bir müddet ısıtılarak bakterinin sporlarının yok edilmeye çalışılması gerekiyor. Gerek sanayi gerekse konut tipi konserveler tüketilmeden kapaklarının denetim edilmesi değerli. Kapaklarda bombeleşme olması, içinde bakterinin üreyip burada bir metabolizma gösterdiğini, bir gaz oluşturduğunun sözü. Bunların mutlaka imha edilmesi gerekiyor. Birebir vakitte toksin 80 santigrat derecede 10 dakika üzere bir müddet tutularak etkisiz hale getirilebilmekte. O nedenle konservelerin tüketilmeden evvel 10 dakika kaynatılması korunma manasında pahalı.”