Bağışıklık sistemimiz nezle, grip üzere hastalıklardan muhafazaya yönelik olarak tasarlanmış büyük bir sistem. Lakin düzgün çalışmadığı vakit misyonunu yerine getiremiyor ve hastalık oluşuyor.
Uyku-bağışıklık alakasını incelemek için tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan bir çalışma, ikizlerden kardeşine nazaran daha az uyuyanın bağışıklık sisteminin daha zayıf olduğunu ortaya koymuş.
Sirkadiyen ritim, öbür ismiyle biyolojik saat, gece-gündüz döngüsüyle, vücudun içsel düzeneklerini etkiliyor. Enfeksiyonlara karşı vücudun savaşma gücünün günün farklı saatlerine nazaran değiştiği saptanmış. Geceleri vaktinde uyumakla bağışıklık sisteminizin düzgün çalışmasına imkan sağlayabilirsiniz. 2019 yılında yapılan bir çalışma, daha evvel yapılan araştırmaları doğrular biçimde, bağışıklık sisteminin çok kıymetli bir kesimi olan, kanserli hücreleri ve virüsle enfekte hücreleri yok eden, T hücrelerinin fonksiyonunun uykuyla arttığını gösteriyor.
Sağlıklı bağırsaklar bağışıklık sisteminizin güçlü olup virüslerle savaşını kolaylaştırıyor. Biyolojik saatinizin ve gece-gündüz döngünüzün bozulması bağırsaklardaki mikrobiyota bileşiminin günlük dalgalanmasını etkileyebilir ve bu durum da dolaylı olarak bağışıklığınızı zayıflatabilir. Vaktinde ve gereğince uyumak bu istikametiyle de değerli.
Uyuyamıyorsanız…
Uyku meseleniz varsa:
Yatmadan evvel ılık suyla duş alın.
Yatakta TV izlemeyin.
Bilgisayar, cep telefonu kullanımını yatmadan iki saat evvel bırakın.
Öğleden sonra kahve içmeyin
Yatmadan evvel sigara içmeyin
Yatmadan altı saat öncesine kadar alkol kullanmayın.
Gevşeme teknikleri deneyin.
Bir gece uykuyu kısıtlayın, bir sonraki gece tam uyumaya çalışın.
Uykuyu etkileyen faktörler:
Bu tedbirlere karşın uyku problemleri olabilir. Ruhsal faktörler, jet-lag, gece vardiyaları, çok sıcak ve çok soğuk, beslenmedeki eksiklik yahut yanlışlar uykuyu etkileyebilir.
Kronik ağrı, kronik yorgunluk, çeşitli hastalıklar, huzursuz bacak sendromu, uyku apnesi de uykuyu bozan faktörler ortasında.
Hormon seviyeleri de uykuyu tesirler. Hipertiroidide, yani tiroit bezinin fazla çalışması durumunda görülebilen telaş, nabız artışı gevşemeyi ve uykuyu zorlaştırır. Östrojen hormonu bilhassa menopoz ve menstruasyon devirlerinde uykuyu bozabilir. Kan şeker seviyesi bozuklukları yeniden uykuyu etkileyebilir.
Bazı tansiyon ilaçları, kortikosteroidler, alerjiye, astıma karşı kullanılan ilaçlar bilhassa yaşlılarda uykusuzluğa neden olabilir.
Uyku şifadır.
Yeterli ve vaktinde uyumak yalnızca virüslere karşı bağışıklık sistemini güçlendirmekle kalmıyor, daha pek çok faydası var. Yeri geldikçe değinmeye çalışacağım. Lakin bu ortada uykunun uygunlaştırıcı gücünden yararlanmak için erken yatmak gerektiğini ve Dünya Sıhhat Örgütü’nün uykuyu 8 saat olarak önerdiğini anımsatmak isterim.
Sağlığınız için uykunuza ehemmiyet verin. Uyku sıkıntınız varsa hekiminize başvurmaktan çekinmeyin.
Kaynaklar:
“Sağlığın Gerçek Şifreleri”. Dr. Sedef Bingül. Doğan Kitap. Ocak 2020
Spiegel K, et al. Effect of sleep deprivation on response to immunisation. JAMA. 2002; 288 (12): 1471-2
Dimitrov S, et al. Gas-coupled receptor signaling and sleep regulate integrin activation of human antigen-specific T cells. J Exp Med (2019) 216 (3): 517-526
Gharib, SA., et al. Transcriptional signatures of sleep duration discordance in monozygotic twins. Sleep. (2017) 40 (1); zsw019
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme maksatlıdır, teşhis ve tedavi için kesinlikle hekiminize müracaatınız.