Esirgeyici sıhhat hizmeti kapsamında 65 yaş üstündekilerin gereken aşıları yaptırmasının, tansiyon ve şeker pahalarını denetim ettirmesinin, bayanların kemik erimesi için sistemli denetim ve erkeklerin anevrizma açısından bir kere ultrason yaptırmasının gelişebilecek hastalıkları önlemede hayati kıymet taşıdığı belirtildi.
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi, Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Geriatri Bilim Kolu Eğitim ve İdari Sorumlusu Doç. Dr. Mehmet İlkin Naharcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şahısta gelişebilecek hastalık, yaralanma ve erken mevti önlemek için yapılan sıhhat uygulamalarının “Koruyucu Sıhhat Hizmeti” olarak isimlendirildiğini söyledi.
Sağlıklı bir ömür için hayat stilinde yapılan değişikliklerin verilen bir ilaç kadar tesirli olabildiğini vurgulayan Naharcı, yaşlı sıhhatinde da sistemli idman yapılması, yanlışsız beslenilmesi, uygun kilo denetiminin sağlanması, alkol ve sigara kullanımından kaçınılmasının her türlü sıhhat sorununun gelişme mümkünlüğünü azalttığının altını çizdi.
Naharcı, nizamlı olarak yılda en az bir kere doktor denetiminden geçilmesinin de değerli olduğunu söz ederek her denetimde rutin incelemelerin yapılması gerektiğini belirtti. Tertipli denetimlerde tansiyon, kilo, beslenme durumu, fizikî aktivite, şeker ve kolesterol düzeyinin denetim edileceğini anlatan Doç. Dr. Naharcı, kullanılan ilaçların da tekrar gözden geçirilerek yararı azalan ve yan tesirlere neden olabilecek birtakım ilaçların bıraktırılacağını aktardı.
Tabip tarafından önerilen tüm aşıların yaptırılması gerektiğine işaret eden Naharcı, “Grip aşısı yılda bir sefer, en az bir yıl ortayla iki farklı zatürre aşısı, zona aşısı bir defa, tetanos-difteri aşısı her 10 yılda bir kere yaptırılmalı.” ikazında bulundu.
Taramaların da ihmal edilmemesi gerektiğine dikkati çeken Naharcı, “En güzel bilinen tarama testleri, kanser için yapılan testlerdir lakin görme, işitme ve bilişsel muayene üzere taramalar da yapılmalı.” dedi.
“Aşılar yaptırılmalı”
Doç. Dr. Naharcı, yaşlı sağlığının korunmasında bu tıp kollayıcı sıhhat hizmetlerinin çok büyük kıymet taşıdığını lisana getirerek “Koruyucu sıhhat hizmetleri kanserden tansiyona, inmeden diyabete kadar çeşitli hastalıkların gelişmesinin önlenmesi ve erken teşhis ve tedavinin sağlanabilmesi açısından hayati kıymet sahip. 65 yaş üstü şahıslar kesinlikle sağlıklı yaşlanma için hami sıhhat hizmetinden faydalanmalı.” dedi.
Bilhassa 65 yaş ve üstündeki şahısların tabiplerine hangi kanser taramalarının kendileri için uygun olabileceğini istişaresi gerektiğini belirten Naharcı, şöyle devam etti:
“65 yaş ve üstündeki bayanlar kemik erimesi (osteoporoz) için nizamlı denetimden geçmeli, 65 yaş üstü erkekler ise abdominal aort genişlemesi (anevrizma) kaynaklı ölen ya da ameliyat geçiren birinci derece bir akrabaları varsa yahut sigara kullanmışlarsa 65 ila 75 yaşları ortasında bir defa ultrason ile denetim edilmeli. Risk bulunan bireyler, kalp krizi, felç yahut öbür sorunlarla karşılaşmamak için kesinlikle doktor tarafından belirlenen ilaçları kullanmalı. İleri yaşlarda, bedenimiz tıbbi meselelere daha yatkın hale gelmektedir. Örneğin, enfeksiyonlar önemli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, belirlenen aşılar kesinlikle yaptırılmalı. İlaçların tesiri de yaşlandıkça değişebildiğinden bunlar doktor tarafından yine değerlendirilmeli. Tansiyon yüksekliği, şeker, kalp hastalıkları açısından gerekli incelemeler yapılmalı, denetim emelli takiplere de ehemmiyet verilmeli.”
Yaşlanmanın bir hastalık yahut zayıflık durumu olmadığını aktaran Naharcı, birtakım hastalıkların yaşlandıkça daha yaygın olarak ortaya çıkabildiğinin göz gerisi edilmemesi gerektiğini vurguladı.
“Evdeki tüm yürüme alanları düzgün aydınlatılmalı”
Naharcı, yaşlılar için bilhassa düşmenin düşünce olacağını vurgulayarak şunları söyledi:
“Yaşlılarda düşme, bilhassa güzelleşme süreci çok uzun olan kalça kırığına yol açabiliyor. Yaşlılarda kemik kaynaması güç ve uzun süreyi buluyor. Yatağa bağımlılık ve buna bağlı yatak yaraları gelişebiliyor. Bu da enfeksiyon ve hatta vefatla sonuçlanabilen meselelere neden olabiliyor. Bunun için meskendeki tüm yürüme alanları âlâ aydınlatılmalı, konut dağınık kablolardan, uzun tüylü yahut kayabilen halı ve kilimlerden arındırılmalı. Kablolar yürüme alanlarından kaldırılarak duvara ya da yere sabitlenmeli. Rahat ve sağlıklı ayakkabılar tercih edilmeli.”
Gün içinde kâfi fizikî aktivitenin de yapılmasının değerli olduğunu tabir eden Naharcı, “Çünkü tertipli idman yapanlar, daha az düşme muhtemelliğine sahiptir. Uyku ve depresyon tedavisinde kullanılan üzere kimi ilaçlar düşme riskinizi artırabilir ve yaşlandıkça kullanmak inançlı olmayabilir. Bunlar doktor tarafından gözden geçirilmeli.” ikazında bulundu.
Doç. Dr. Naharcı, otomobil kullanımına devam edilip edilmeyeceği konusunda da tabibe danışılması gerektiğine dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Bu sorulması sıkıntı lakin değerli bir sorudur. Yaşlandıkça bazen görme ve işitme kaybı olmakta, dikkat azalmakta ve refleksler yavaşlayabilmektedir. Bu meseleler, otomobil kazası riskini artırabilir. Ayrıyeten mesane yahut bağırsakların denetim edilmesinde sorun yaşanması halinde bu durum tabibe bildirilmeli. Yemek hazırlama ve faturaların ödenmesi üzere bahislerde badire yaşanması halinde toplumsal hizmetler ünitelerinden yardım alınmalı. Toplumsal ilgiler güçlü tutulmalı. Bunun için yeni yeni aktivitelere iştirak sağlanmalı. Rastgele birinin makus bir davranış sergilemesi, para çalındığının anlaşılması ya da bir halde yarar sağlamaya çalışması halinde yaşlı tarafından bu durum en yakın toplumsal hizmetler ünitesine ve tabibe bildirilmeli.”