Binlerce insanın hayatını etkiledi, hudutların kapanmasına, Çin’in bir kısmının dış dünyayla ilişkisini kesilmesine neden oldu. Lakin dünyanın dehşet ile izlediği salgının şimdi bir ismi bulunmuyor.
Koronavirüs ismi ile anılıyor olsa da aslında, bu isim, virüsün bağlı olduğu kümenin ismi.
Süreksiz olarak 2019-nCoV olarak isimlendirildi lakin virüs uzmanları dışında bu ismin hatırlanması güç.
Pekala bu virüse isim koymak neden bu kadar uzun sürüyor?
Johns Hopkins hastanesinden Crystal Watson, “Önce tedaviye odaklanıldığı için, virüse isim koymak bu türlü durumlarda sonraya bırakılabilir. Fakat bir an evvel isim vermenin de kıymetli tarafları var” diyerek deneyimini paylaşıyor.
Bilim insanları, bu virüsü başkalarından ayırmak için “yeni koronavirüs” olarak isimlendirdi. Koronavirüslere, bu isim, mikroskoptan bakıldığnda, taç biçiminde görüldükleri için verildi.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) virüse, süreksiz olarak 2019-nCoV denilmesini önerdi. ‘2019’ virüsün ortaya çıktığı yıl, ‘n’ yeni, ‘CoV’ da koronavirüsün kısaltmasıydı.
‘Çin Virüsü’ üzere isimlerin tehlikesine dikkat çekiliyor
Teknik tarifin genel kullanıma girememesinin değerine dikkat çeken Crystal Watson, “Buradaki tehlike, insanların bunu isimlendirirken, belirli bir toplumu amaç yapabilecek biçimde, örneğin, Çin Virüsü” üzere isimler takması”
Doktor Watson, sosyal medyada bu türlü gayri resmi isimlerin süratle deverana girebileceği ihtarını da yapıyor.
Virüsü isimlendirme vazifesi, Memleketler arası Virüs Sınıflandırma Kurumu’nun sorumluluğunda.
Ancak önceki deneyimler, kurumu dikkatli hareket etmeye itiyor. 2009 yılında H1N1 ismi verilen virüs, “domuz gribi” olarak yayılmış ve bu da örneğin, Mısır’da tüm domuz popülasyonunun itlafına yola açmıştı. Üstelik hastalık beşerler tarafından yayılıyor olsa da.
Resmi isimler de Mers örneğinde olduğu üzere sorun yaratabiliyor. 2015 yılında tanımlanan Mers’in (Middle East Respiratory Syndrome) açılımı Orta Doğu Teneffüs Sendromu’ydu ve bu isim, muhakkak bir coğrafik topluma karşı reaksiyon oluşmasına neden oldu.
Dünya Sıhhat Örgütü de (WHO) Mers ismini eleştirmişti.
Bunun sonucu olarak bir rehber hazırlandı. Buna nazaran, yeni isimlendirilecek koronavirüs şu öğeleri taşıyamayacak:
Bir kültüre ya da sanayiye de gönderme yapılmayacak. İsmin tıpkı SARS’ta (Şiddetli akut teneffüs yolu sendromu) olduğu üzere kısa ve tanımlayıcı olması da isteniyor.
10 kişilik takım bir isim üzerinde anlaştı
Çin’de 500’e yakın hayata mal olan virüsü isimlendirmek için çalışan 10 kişilik kümedeki Profesör Benjamin Neuman, akılda kalıcılık için şu formülü lisana getiriyor:
“Dilde öteki isimlerden daha süratli dönmesi gerekiyor”
Takımın iki evvel isim bulmak için toplanmaya başladığını söyleyen Neuman, bir isim üzerinde karar kılındığını da kaydetti.
Takım artık yayımlanması için ismi bir tıbbi dergiyle paylaştı. Açıklamanı bir iki güne yapılması bekleniyor.
Profesör Neuman, buldukları ismin yanlışsız karar olup olmadığını vaktin göstereceğini söyledi.
