Koronavirüs salgınının dünyanın dört bir yanında yayılmaya devam etmesi, çok sayıda ülkeyi çeşitli tedbirler almaya itti. Bu tedbirlerin bir kısmı günlük hayatın akışını sekteye uğratacak düzeyde. Virüsten en fazla etkilenen ülkelerin aldıkları tedbirleri inceledik…
ÇİN’DE ALINAN TEDBİRLER SALGININ YAYILMA SURATINI YAVAŞLATTI
Koronavirüse karşı ocak ayından itibaren tedbirler almaya başlayan Çin, Şubat’tan itibaren salgının yayılma suratını azaltmayı başardı. Ama bunun için ülkedeki günlük ömrü büyük oranda değiştirdi. Virüsün ortaya çıktığı Hubei eyaletinde 60 milyon kişi karantinaya alındı. İş yerleri, okullar, ibadethaneler, toplu taşıma sistemleri ve çok sayıda kurum kapatıldı. Spor karşılaşmalarının da ortalarında bulunduğu toplu etkinlikler iptal edildi. Vuhan kentinde stadyumlar kitlesel karantina merkezlerine dönüştürüldü ve süratlice çok sayıda hastane inşa edildi. Her haneden makul sayıda insanın sırf hayati muhtaçlıklarını satın alması için meskenlerini terk etmesine müsaade verildi.
Başkent Pekin’e dışarıdan gelenler bir mühlet karantina altında tutulmaya başlandı. 6 Mart prestijiyle bu sayının 827 bin olduğu açıklandı. Şinhua ajansı, Çin’in karantina tedbirlerini ihlal edenlerin üç ile yedi yıl ortasında mahpusla cezalandırılacağını bildirdi. İnsanların hayatları bu tedbirlerden etkilense de ülkedeki günlük yeni olay ve vefat sayıları kıymetli ölçüde azaldı. Şubat başında günlük 4 bine yaklaşan hadise sayısı Mart’ta 100’ün altını gördü. Şubat ortasında günlük 100-150 ortasında seyreden günlük mevt sayısı da yüzde 90 düştü. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) Genel Sekreteri Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Çin’deki sert tedbirlerin işe yaradığını, ”Bu, salgının azaltılabileceğini gösterdi. Ancak sadece devlet sisteminin tamamının dahil olduğu kolektif, koordine edilmiş ve kapsamlı bir yaklaşımla.” kelamlarıyla anlattı. Amerikan New York Times gazetesine konuşan Vanderbilt Üniversitesi’nden Dr. William Schaffner ise Çin’in tekniğinin “dünyadaki en büyük kamu sıhhati deneyi” olduğunu düşünüyor. Schaffner’a nazaran Çin bu tedbirlerle virüsün yayılmasını durduramayacak fakat yavaşlatması bile dünyaya kıymetli bir vakit kazandırıyor. Bilim Dergisi Science’a konuşan Georgetown Üniversitesi’nden global sıhhat hukukçusu Lawrence Gostin ise pek çok ülkenin bu kadar sert tedbirler almaktan çekinmek için geçerli nedenler olduğunu söylüyor.
İTALYA’DA YALNIZCA TEMEL KAMU HİZMETİ VEREN İŞLETMELER AÇIK
12 Mart prestijiyle Çin dışında en fazla koronavirüs olayının görüldüğü ülke olan İtalya, kademeli bir halde koronavirüse karşı aldığı tedbirleri artırdı. Evvel 11 kasabaya giriş çıkış yasaklandı ve birtakım şenlikler ertelendi, akabinde 16 milyon kişinin yaşadığı İtalya’nın kuzey bölgeleri karantinaya alındı. Spor karşılaşmaları ertelendi ve karantina tedbirleri bütün ülkeye yayıldı. Seyahatler büyük oranda kısıtlandı.
3 Mart tarihinde tüm ülkedeki hadise sayısı 2 bin 500 civarındaydı. 11 Mart’ta ise sırf o gün teşhis koyulan şahısların sayısı 2 bin 300, toplam olay sayısı 12 bin 400 oldu. Hayatını kaybedenlerin sayısı da benzeri bir süratle arttı. Bunun üzerine 11 Mart Çarşamba akşamı Başbakan Giuseppe Conte tarafından açıklanan yeni önlemlerle, o güne kadar kısıtlamalarla da olsa açık kalan mağazalar, restoran, bar, kafe üzere yerlerin kapatılacağı duyuruldu. Lakin temel kamu hizmeti veren kurum ve işletmeler açık kalabilecek. Bankalar, postaneler, fabrikalar ve toplu taşıma servisi işlemeye devam edecek. Halktan, sıhhat ve iş gerekçesiyle gerekli olmadıkça meskenlerinden çıkmamaları isteniyor. Hükümet koronavirüsle gayret emeliyle 25 milyar euro tahsis edildiğini açıkladı. 25 milyar euro’luk fonun bu önlemlerden ziyan gören ailelere, işletmelere ve sıhhat sistemine takviye maksadıyla kullanılması öngörülüyor. İş, sıhhat, ya da besin üzere temel muhtaçlıklar gerekçesiyle meskenden çıkanların, polis denetimiyle karşılaşırlarsa bu münasebetlerini yazılı olarak bildirmeleri gerekiyor. Gerekçesiz olarak ya da temel muhtaçlık sayılmayan nedenlerle dışarıda “yakalanan” bireylere cezalar kesilmeye başlandı.
İRAN’DA CUMA NAMAZLARI İPTAL EDİLDİ
İran, İtalya ile birlikte virüsün uzak doğu dışında en süratli yayıldığı ülkeler ortasında yer aldı. 12 Mart prestijiyle hem vefat hem de hadise sayısı açısından İtalya’nın akabinde dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Ülkede hadiselerin artış suratında bariz bir azalma trendi şimdi görülmedi. Günlük vefat sayılarındaki artış da 11 Mart prestijiyle sürüyor. İran da Çin üzere gerekli tedbirleri almakta geç kalmakla eleştirilmişti. Türkiye, İran’dan virüsün yayıldığı Kum kentini karantina almasını talep etmiş, bu gerçekleşmeyince de hudutlarını kapamıştı.Şiiler için kutsal kentlerden olan Kum’daki dini yapıları görmek için her yıl çok sayıda kişi bölgeye gidiyordu. Bahreyn, Afganistan, Gürcistan, Irak, Kuveyt, Lübnan ve Umman, ülkelerindeki birinci olayların İran’dan gelen şahıslardan kaynaklandığını açıkladı.
İran Sıhhat Bakan Yardımcısı İraj Harirçi, insanların meskenlerinde karantinaya girmeye zorlanmasını “Dünya Savaşı öncesi tipten bir strateji” olarak isimlendirdi. Bundan kısa bir mühlet kendisi de koronavirüse yakalandı. Virüs ülkenin cumhurbaşkanı yardımcılarından birine ve Meclis’in yüzde 10’una yakınına denk gelen 24 milletvekiline de sıçradı. Milletvekillerden ikisi hayatını kaybetti. Meclis kapatıldı. Ülkede kâfi sayıda koronavirüs test kitinin bulunmadığı, bu yüzden tabiplerin her kuşkulu hadiseyi test edemediği belirtiliyor.
Hükümet virüsün yayılmasının önüne geçmek için okulları kapattı, insanlardan seyahat etmemelerini talep etti. Cuma namazları iptal edildi, kimi bölgelere girenlerin beden sıcaklıkları ölçülmeye başlandı. Metanol içmenin koronavirüsü engellediği söylentileri üzerine bunu yapan 16 İranlı hayatını kaybetti. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Nevruz kutlamaları kapsamında yapacağı konuşmayı iptal ettiğini duyurdu. Futbol karşılaşmalarının da iptal edildiği ülkede yaklaşan Nevruz’da insanların ailelerini ziyaret etmemesi tavsiye edildi.
GÜNEY KORE’DE KORONAVİRÜSLÜ HASTALAR ÇİPLE TAKİP EDİLDİ
Çok sayıda olayın görüldüğü öbür ülkelerden Güney Kore, Şubat ayında parlamentosunu ve mahkemelerini kapattı. Güney Kore genelinde kuşkulu olayların test edilebilmesi için yüz civarında laboratuvarı kullanıyor. Ülkede sürücülerin otomobillerinden inmeden ve kimseye temas etmeden virüs testi yapmalarını sağlayan merkezler de var.
WHO, dünya genelinde koronavirüse yakalananlardan yüzde 3,4’ünün hayatını kaybettiğini açıklamıştı. Güney Kore’de bu oran yüzde 0,7 düzeyinde kaldı. Bu farka neden olarak ülkenin 2000’li yılların başındaki SARS virüsü nedeniyle bu tıp salgınlara daha hazırlıklı olmasını gösterenler var. Diğer bir görüşe nazaran ise dünya çapında hastalanan herkesin test yaptırmamasına rağmen, Güney Kore’de test yaptıran çok sayıda kişi var. Bu da birçok hastanın tespit edilmesi yüzünden mevt oranının düşmesini beraberinde getiriyor. BBC Seul Muhabiri Laura Bicker, tabiplerin başlangıçta virüs tespit edilen herkesi hastane yatağında karantinaya almaya başladığını ve bu yüzden birtakım hastaların hastane koridorlarında öldüğünü; bunun akabinde yetkililerin uygulamayı değiştirerek semptomları hafif olanları öteki merkezlerde karantina altına almaya başladığını ve böylelikle hastane yataklarının acil hastalara ayrılabildiğini aktarıyor.
Ülkede konserler ve çok sayıda aktiflik iptal edildi. Güney Kore, öteki ülkelerin şimdi uygulamadığı sıra dışı bir usul izleyerek virüs tespit edilen herkese bir GPS çipi taktı ve koronavirüslü insanların nerede olduğunu internetten gördü. Haritada hastaların isimleri yer almıyor. Harita ile halka hastalardan uzak durma imkanı tanınıyor. Havalimanlarında ise ülkeden çıkmak isteyenlerin üç kademeli bir denetimden çıkması hedefleniyor. Ülke virüsle gayrete 25 milyar dolarlık kaynak ayırdı. Alınan tedbirlerin akabinde ülkedeki günlük hadise sayıları Mart sonundan itibaren azalmaya başladı, mevt sayılarında ise artış durdu.
FRANSA’DA SPOR VE KÜLTÜR AKTİFLİKLERİ İPTAL EDİLDİ
Fransa, hem günlük yeni olay hem de günlük yeni mevt sayılarındaki artışın devam ettiği ülkelerden. 1 Mart’ta 100 olan hadise sayısı 11 Mart’ta 2 bin 281’e çıktı. Ülkede birtakım milletvekillerinin yanı sıra Kültür Bakanı Franck Riester da virüse yakalandı. 1000’den fazla kişinin bir ortaya geleceği çeşitten toplumsal etkinlikler yasaklandı. Disneyland Paris’te çalışan üç bireyde virüs tespit edildi. Evvel birtakım okullar kapatıldı, 12 Mart günü ise ülke genelinde tüm okulların kapatılacağı açıklandı. Toplu taşıma emekçilerinin bir kısmı iş bıraktı. Başşehir Paris’te Louvre Müzesi bir müddetliğine kapandı. Tekrar açılan müze, 12 Mart prestijiyle sadece evvelden internetten alınan biletlere sahip şahısları kabul ediyor. Paris’te Eyfel Kulesi ise nakit para kullanımına son verdi. Fransa’da kimi spor ve kültür sanat aktiflikleri de iptal edildi. Ülkedeki Müslüman örgütleri, namazların cami yerine konutta kılınma davetinde bulundu.
İSPANYA’DA SPOR KARŞILAŞMALARI ERTELENDİ
Akdeniz’deki komşusu İtalya’nın akıbetine uğramak istemeyen İspanya, parlamentodaki birtakım oturumları erteledi, İtalya’ya uçuşları sonlandırdı ve kitlesel toplanmaları yasakladı. Karardan iki gün evvel başşehir Madrid’de 375 bin civarında kişi, 8 Mart İşçi Bayanlar Günü için buluşmuştu. Ülkede son günlerde görülen olay sayısı artmaya devam etti. 8 Mart’ta 149 yeni olay görülürken bir gün sonra 557 şahısta koronavirüs görüldü. 11 Mart prestijiyle bu sayı 582’ye çıktı. Madrid, İspanya’da virüsün en fazla yayıldığı kent oldu. 12 Mart’ta açıklanan bir karar ile İspanya’da futbol karşılaşmaları iki hafta ertelendi. Kimi bölgelerde tüm okullar ve üniversiteler kapılarını kapattı. 150 bin kişinin katılması beklenen Malaga Sinema Şenliği dahil pek çok aktiflik iptal edildi. İspanya Parlamentosu da bir haftalığına kapatıldı.Ülkenin turizm dalının de olumsuz manada etkilenmesi bekleniyor.
ALMANYA SIHHAT EKİPMANLARININ YURT DIŞINA SATIŞINI MÜSAADEYE BAĞLADI
Almanya da yeni olay sayısının artmaya devam ettiği ülkelerden. 4 Mart’ta 59, 8 Mart’ta 240 olan günlük yeni olay sayısı 11 Mart’ta 400’e çıktı. 2 bin 512 olayın yaşandığı ülkede 11 Mart prestijiyle sırf 5 kişi ömrünü yitirdi. Almanya Başbakan Angela Merkel, Almanya’nın yüzde 60’ına koronavirüs bulaşma ihtimali olduğunu söyledi. Ortalarında Bayern Münih’in Chelsea ile Şampiyonlar Ligi maçı ve Bundesliga maçlarının da bulunduğu çok sayıda futbol müsabakasının seyircisiz oynanmasına karar verildi. Lufthansa, 29 Mart – 24 Nisan ortası uçuşlarından 23 binini iptal ettiğini açıkladı. Ülkede Güney Kore’dekine benzeri, insanların otomobilleriyle gelip inmeden test yaptırabilecekleri laboratuvarlar kuruldu. Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, 1000’den fazla iştirakçisi olan aktifliklerin iptal edilmesi tavsiyesinde bulundu. Başbakan Merkel, bütün gayretlerinin salgının yayılmasını erteleyerek hastaneler üzerinde daha az baskı oluşmasını sağlamayı hedeflediğini söyledi. Virüse karşı hekimlerin kullandığı maskelerin de ortalarında olduğu ekipmanların yurt dışına satışı müsaadeye bağlandı.
ABD, GLOBAL SIHHAT KONFERANSINI İPTAL ETTİ
ABD’de koronavirüs hadiselerinin sayısı katlanarak artıyor. 8 Mart’ta 106 yeni hadise tespit edilirken bu sayı 11 Mart’ta 307’ye çıktı. Günlük vefat sayılarındaki artış da sürüyor. Virüs neredeyse her eyalete yayılmış durumda. Ülke çapındaki büyük şirketler, çalışanlarını meskenden çalışmaya sevk ediyor. Birtakım eyaletlerde okullar kapatılırken kimilerinde da üniversiteler internet üzerinden ders vermeye başladı. Pazartesi günü Orlando’da ABD Başkanı Donald Trump’ın katılması planlanan global sıhhat konferansı iptal edildi. Ülke genelinde basketbol, beyzbol, futbol ve hokey ligleri maçlarını erteledi.
BELÇİKA’DA SOĞUK ALGINLIĞI ŞİKAYETİNDE BULUNAN HERKES 7 GÜNLÜK MÜSAADEYE AYRILACAK
Belçika’daki Leuven Katolik, Antweğen (Anvers) ve Gent üniversiteleri, Perşembe gününden itibaren dersler yüklü olarak internet üzerinden verilecek. Thomas More Uygulamalı Bilimleri Üniversitesi de, gelecek haftaya kadar eğitime orta verdi. Koronavirüs salgınına tedbir gayesiyle, 50’den fazla olan kümeler, çevrimiçi uzaktan eğitim alacak. Küçük kümeler ise mümkün olduğunca büyük salonlarda, birbirine uzak aralıklarda bulunmak şartıyla ders alabilecek. Gent Üniversitesi Rektörü Rick Van de Walle, önümüzdeki günlerde mümkün olduğunca çok sayıda dijital öğretim usulü uygulanacağını söyledi. Üç üniversite de çalışanının mümkün olduğunca meskenden çalışmasını istiyor. Koronavirüs salgını nedeniyle aile doktorları için mevzuat değişikliğine gidildi. Telefon görüşmelerinde soğuk algınlığı şikayetini lisana getiren herkes, seyahat geçmişine bakılmaksızın direkt 7 günlük hastalık müsaadesine ayrılacak. 7 gün boyunca meskenden çıkmaması istenen hastada bu mühlet sonunda semptomların devam etmesi halinde hastaneye sevk edilecek.
