Kronik Havayolu Hastalıkları Tedbire ve Denetim Programı (GARD) Türkiye Koordinatorü Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu, Türkiye’de teneffüs sistemi hastalıklarının en sık görülen üçüncü mevt nedeni olduğunu belirterek, “Bu ölümlerin yüzde 61,5’i KOAH nedeniyledir. Toplumun KOAH konusunda kâfi bilgiye sahip olmaması, hastalığın erken teşhisini ve aktif tedavisini güçleştirmektedir.” değerlendirmesini yaptı.
Gemicioğlu, Dünya KOAH Günü münasebetiyle yaptığı yazılı açıklamada, Sağlık Bakanlığı ve Türk Toraks Derneğinin dünyada KOAH şuurunu artırmak üzere kurulan Obstrüktif Akciğer Hastalıkları Global Teşebbüsü (Global Initiative of Obstructive Lung Diseases-GOLD) ve Dünya Sıhhat Örgütü önderliğinde GARD Türkiye Projesi kapsamında her yıl Dünya KOAH Günü etkinlikleriyle toplumda KOAH farkındalığını ve şuurunu artırmayı hedeflediğini anlattı.
Dünya Sıhhat Örgütünün KOAH’ın kıymetli nedeni olan “iklim değişikliği ve hava kirliliğini” birinci sırada, KOAH’ın içinde yer aldığı kronik hava yolu hastalıklarıyla çabayı ikinci sırada düzeltilmesi gereken bedeller olarak bildirdiğini aktaran Gemicioğlu, KOAH’ın dünyada kıymetli bir halk sıhhati sorunu olmasına rağmen kamuoyu tarafından gereğince bilinmediğine işaret etti.
Gemicioğlu, şu bilgileri paylaştı:
“KOAH’ın görülme sıklığı 40 yaş üstü yetişkinlerde yüzde 15-20’dir. Toplumumuzda 40 yaş üstü her 5 bireyden birinde KOAH vardır. Halbuki 10 KOAH hastasının yalnızca biri doktora başvurmuş ve hakikat teşhis alabilmiştir. Bu durumda ülkemizde bulunan 3-5 milyona yakın KOAH’lı hastanın yalnızca 300-500 bini kendisinde hastalık olduğunu bilmektedir. Global Hastalık Yükü Çalışması bilgilerine nazaran, KOAH yılda 2,9 milyon mevte neden olmaktadır. Günümüzde tüm dünyada üçüncü vefat nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5,5’inden sorumludur. Türkiye’de teneffüs sistemi hastalıkları en sık görülen üçüncü vefat nedenidir ve bu ölümlerin yüzde 61,5’i KOAH nedeniyledir. Toplumun KOAH konusunda kâfi bilgiye sahip olmaması, hastalığın erken teşhisini ve faal tedavisini güçleştirmektedir.”
“Fiziksel aktivitede azalma ve hareketsizlik risk faktörü olarak kabul ediliyor”
Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu, KOAH gelişimi için dünyada en yaygın görülen risk faktörünün tütün kullanımı olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti:
“Sigara içenler, içmeyenlere nazaran daha fazla solunumsal şikayetlere, daha fazla teneffüs işlev kaybına ve daha yüksek KOAH mevt oranlarına sahiptirler. Öbür tip tütün kullanımı (pipo, puro, nargile vb.) ve çevresel tütün dumanı da KOAH gelişimine neden olur. KOAH gelişiminde genetik risk faktörlerinin rolü şimdi çok yeterli aydınlatılamamıştır. Araştırmalarda gebelik ve çocukluk devrindeki akciğer kapasitesi gelişimi üzerine bilhassa yoksulluğun olumsuz tesirinin yetişkin devirde KOAH gelişimine yol açan değerli bir faktör olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle toplum genelindeki eşitsizliğin azaltılması o toplumda yaşayan şahıslarda KOAH gelişimini önleyen bir siyasettir. Öte yandan bilhassa biyomas yani odun, tezek, kök gibisi yakıtların yanmasına bağlı olarak gelişen iç ortam hava kirliliği ve tozlu-dumanlı iş yerlerinde çalışmanın en değerli çevresel risk faktörleri olduğu bilinmektedir. Emsal biçimde dış ortam hava kirliliğinin de KOAH gelişiminde ve KOAH hastalığının alevlenmesinde kıymetli rol oynadığı bilinmektedir. Araştırmalar hava kirliliğinin arttığı devirlerde KOAH’a bağlı ölümlerin de artığına işaret etmektedir. Fizikî aktivitede azalma ve hareketsizlik de artık bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir.”
KOAH’ta en sık görülen yakınmaları “nefes darlığı”, “öksürük” ve “balgam çıkarma” halinde sıralayan Gemicioğlu, 20 yıl boyunca izlenen KOAH’lı olgularda haftada 2 saat ve daha fazla yürüyüş yapan hastalarda KOAH nedeniyle hastane müracaatlarında ve hastalık nedeniyle ortaya çıkan vefat oranlarında yüzde 30-40 azalma saptandığını kaydetti.
Gemicioğlu, hastalığın teşhisinin, “nefes ölçüm testi” ile konulabildiğini belirterek, tedavi konusunda şunları paylaştı:
“KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir hastanın yapması gereken birinci iş sigarayı bırakmak maksadıyla tabibe başvurmasıdır. Bunun dışında öbür ziyanlı toz ve dumandan uzak durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fizikî aktivitenin önerilmesi ve uygulanmasının sağlanması, hem hastalık gelişimi hem hastalığın ilerlemesi ve makus sonuçlarının önlenmesinde değerli bir adımdır. Kâfi bir fizikî aktivite için ağır antrenmanlara gerek yoktur, haftanın birçok günleri yapılan orta yoğunluktaki fizikî aktivite kafidir. Herkesin yapabileceği bir aktivite olan yürüyüş, sistemli fizikî aktivitenin sağladığı çabucak tüm faydaları sağlayabilmektedir.”
