Türkiye’de yasal olmaması ve cezai yaptırımı bulunduğu halde yasa dışı yollardan taşıyıcı anne arayan ya da taşıyıcı anne olmak isteyenlerin bunu birtakım internet sitelerinden duyurdukları ortaya çıktı. Doğal yollarla bebek sahibi olamayan ailelerin, birtakım internet siteleri üzerinden ‘taşıyıcı anne arıyorum’ ilanı vermesi dikkat çekti. Türk hukukunda cürüm teşkil eden taşıyıcı annelik için aracı şirketler de devreye girdi. Aileye uygun bir taşıyıcı anne bulunduktan sonra Kıbrıs ve Gürcistan’da gerçekleştirilen süreçlerin maliyetinin 300 bin liraya kadar ulaştığı görüldü.
Taşıyıcı anne arayışında bulunanların tıbben hamile kalması mümkün olmayan, kronik hastalıkları bulunan, daha evvel birden fazla düşük yapmış ve ruhsal travma geçirmiş anne adaylarından oluştuğunu tespit ettiklerini söyleyen Altınbaş Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Öğr. Gör. Dr. İpek Ada önemli ihtarlarda bulunarak, “Taşıyıcı anneden bebeğe hepatit, HIV, kızamıkçık, su çiçeği, viral, paraziter ve mantar enfeksiyonları geçebilir. Bunlar bebekte hayat uzunluğu kalıcı hasarlar bırakabildiği üzere mevte bile neden olabilir” dedi.
TAŞIYICI ANNELİKTE ÜÇ USUL BULUNUYOR
Taşıyıcı annelikte 3 metot bulunduğunu tabir eden Dr. İpek Ada, “Birinci formülde, tıbben hamile kalınması sakıncalı olunan durumlarda anne yumurta üretebilmektedir. Erkeğin spermi alınarak yapay ortamda döllenme gerçekleştirilerek diğer bayanın rahmine yerleştirilir. İkinci durumda bayanın yumurtası ya da rahmi bulunmaz. ya da bayan kemoterapi, ışın tedavisi görebilir, kronik hastalıkları olabilir. Bu şekil durumlarda diğer bir bayanın yumurtası, erkeğin spermi alınarak üçüncü bir bayanın rahmine embriyo yerleştirilir. Üçüncü durumda hem bayanın yumurtası hem erkeğin spermi bulunamayabilir. Bu stil durumlarda üçüncü bireylerden alınan yumurta ve spermler yapay ortamlarda döllendirilerek diğer bir bayanın rahmine yerleştirilir” diye konuştu.
HEM SIHHAT HEM DE HUKUK AÇISINDAN ZARARLI
“BEBEK VEFATLARINA BİLE YOL AÇABİLİR”
Taşıyıcı annelik tekniğinin hem bebek hem anne için tehlikeli olduğunun altını çizen Dr. İpek Ada şu ihtarlarda bulundu:
“Taşıyıcı anne adayları ekonomik ıstıraplardan ötürü bu talebi gerçekleştiriyorlar. Taşıyıcı anne adayı arayan şahısların ya kronik hastalığı bulunuyor. ya da öncesinden birden fazla düşük yapmış şahıslar olabiliyor. Lakin hem taşıyıcı anne hem de bebek için bu durum farklı sıhhat sorunlarını barındırır. Bunlardan en kıymetlisi ise taşıyıcı anneden bebeğe HIV, hepatit, kızamık, su çiçeği üzere enfeksiyonlar geçebilir. Paraziter, mantar ve bakteriyel ve viral enfeksiyonlara yol açabilmekte ve bebekte ilerleyen devirlerde kalıcı sıhhat hasarları bırakabilmekte ya da bebeğin vefatına yol açabilmektedir. Taşıyıcı anne açısından baktığımızda da şayet annenin birinci gebelik tecrübesi olacaksa bu gebelik taşıyıcı annenin mevti ile sonuçlanabilir. Bebek açısından da meyyit doğumlar yaşanabilir. Taşıyıcı annenin geçmişi bilinmiyorsa örneğin, alkol bağımlılığı var mı ya da nikotin kafein üzere bir bağımlılığı var mı? üzere durumlar kelam hususuysa ve bunlar incelenmediyse, bunlar plesental dolanım yoluyla bebeğe geçerek önemli kalıcı hasarlar bırakabilmektedir.”
GEÇEN YIL YAPILAN YASAL DEĞİŞİKLİK SONRASI SUÇ
Taşıyıcı anneliğin Türk hukuk sisteminde yasa dışı olduğunu söz eden Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Sınar, “Eskiden de yasal bir kurum değildi fakat evvelden yasak olan şey sırf taşıyıcı anneliğin Türkiye’de yapılmasıydı. Türkiye’de bu işi organize eden firmaların oluşumların yurt dışına rastgele bir biçimde bu talepte bulunan aileleri götürmek suretiyle orada embriyo naklini sağlamaları ve taşıyıcı anneliği yurt dışında gerçekleştirmeleri bizim mevzuatımızda cürüm teşkil etmiyordu. Geçen yıl yapılan yasal değişiklikten sonra artık yurt dışındaki birtakım ülkelere insanların götürülerek Türk vatandaşlarının orada taşıyıcı annelik fiilinin uygulanmasına ait reklam, tanıtım, aracılık gibisi hizmetlerin tamamı kabahat haline getirildi. Bugün bir web sitesinde yahut rastgele bir bağlantı aracında ailelere bu istikamette bir reklamın tanıtımın yapılması mevzuatımızda kabahat olarak düzenlendi” dedi.
AVRUPA’DA DURUM NASIL?
Yurt dışında da misal uygulamaların olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Hasan Sınar, “Almanya’da da taşıyıcı annelik reklamı yapamazsınız Fransa, İngiltere ve İsveç’te de yapamazsınız ancak doğu blokuna gitgide iş biraz değişiyor. Türkiye’nin komşusu olarak sayacağımız ya da etrafında yer alan Ukrayna, Gürcistan ve Güney Kıbrıs’ta da bu fiillerin hür olarak gerçekleştirilebildiği söyleniyor. Münasebetiyle Türkiye’de bu ülkelere yakın olduğu için Türk ailelerin bu ülkelere yönlendirilmesi suretiyle bu türlü bir dalın oluştuğu biliniyor” tabirlerini kullandı.
BEBEĞİ VERMEK İSTEMEZSE…
Taşıyıcı annelik prosedürünün tüzel riskleri de barındırdığını anlatan Doç. Dr. Sınar, “Yurt dışında 9 ay karnında taşıyan anne şayet bebeği vermekten vazgeçerse bebeği almak isteyen aile için dramatik bir durum ortaya çıkıyor. Zira hukuken bu usul durumda aile o bebek üzerinde hak sav edemiyor. O ülkede Türk kanunları uygulanmayacak. Taşıyıcı annenin bulunduğu ülkenin maddelerine nazaran fakat orada bir velayet davaları açmaları kelam konusu olabilir. Burada da başarılı olma ihtimalleri düşük. Bu işe yasa dışı biçimle giren aileler riski göze alarak hareket etmeleri gerekiyor” ikazında bulundu.
Kaynak: DHA