SICAK havalar ile birlikte görülme sıklığı artan ishal, bilhassa çocuklar için büyük risk taşıyor. Yanlışsız beslenmenin ve bol sıvı tüketiminin kıymetli olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Elkin, “Çocuklarda ishale kusma ve ateş eşlik ediyorsa, en kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurulması gerekir. Kıymetli olan çocukta sıvı kaybı olup olmadığının takip edilmesidir” dedi.
Yaz ayları ile birlikte çocuklarda ve yetişkinlerde en sık görülen bulaşıcı hastalıkların başında ishal geliyor. Çok sıvı kaybına neden olabilen ishal, erken devirde tedbir alınmazsa önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabiliyor. Yaz ishallerinin her yaş kümesinde görülebileceği üzere bilhassa çocuk ve yaşlılar için risk oluşturduğunu tabir eden İstanbul Gelişim Üniversitesi’nden (İGÜ) Halk Sıhhati Uzmanı Dr. Nurten Elkin, “İshale en sık 0-5 yaş kümesi çocuklarda rastlanıyor ve bilhassa 2 yaşına kadar mevt nedenlerinin başında ishal geliyor” dedi.
“EN ÇOK 0 – 5 YAŞ ORTASI ÇOCUKLAR ETKİLENİYOR”
Yaz devrinde sıklıkla karşılaşılan yaz ishalinin, en çok 0-5 yaş kümesindeki çocukları etkilediğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Nurten Elkin, “Anne sütü alan bebeklerde 6-7’den fazla, anne sütü almayan çocuklarda ise 3’den fazla sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilmektedir. Çocuklarda ishale kusma ve ateş eşlik ediyorsa, en kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurulması gerekir. Kıymetli olan çocukta sıvı kaybı olup olmadığının takip edilmesidir. Sıvı kaybını anlayabilmek için çocuğun ne kadar idrar yaptığına ve idrarında bir azalma olup olmadığına bakılmalıdır” diye konuştu.
ATEŞ, KUSMA, MİDE BULANTISI VE KARIN AĞRISI ŞİKAYETLERİNE DİKKAT
İshal belirtilerinin, rahatsızlığın şiddetine nazaran sıralandığını anlatan Dr. Öğr. Üyesi Elkin, “Eğer kişi az ölçüde bir sıvı kaybetmişse daha çok susuzluk olarak kendini gösteren şikayetler, orta derece bir sıvı kaybında ise ağızda kuruma, huzursuz ruh hali ve idrar ölçüsünde azalma üzere belirtiler görülebilmektedir. Buna nazaran en sık görülen ishal belirtileri, sıvı dışkılama, acil dışkılama isteği ve büyük tuvaleti tutamama, fazla dışkılama, susuzluk, bulantı ve kusma, ateş yükselmesi, halsizlik, karın bölgesinde ağrı ve gaz formundadır. Yaz aylarında ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonlar ekseriyetle, ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikayetleriyle ortaya çıkmaktadır” dedi.
YALNIZCA SU İÇMEK KÂFİ DEĞİL
İshalin tek tedavisinin kaybedilen sıvıyı yerine koymak olduğuna vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Elkin, “Kaybedilen sıvı yalnızca sudan ibaret değildir. Su ile birlikte sodyum, potasyum, klor, bikarbonat üzere yaşamsal değeri olan elektrolitler de kaybedilir. Bu nedenle, yalnızca su içmek, ishalle kaybedilen sıvı ihtiyacını karşılamaz. İçilen sıvının içinde bu elektrolitlerin de olması gerekir. Bu nedenle ‘oral rehidratasyon paketleri’ her yaştaki hasta için önerilir. Bu paketlerden bir tanesi bir litre suya katılarak hastaya içebildiği kadar içirilmelidir. Her dışkılamadan sonra 1-2 bardak içirilerek kaybedilen sıvının yerine koyulması önerilebilir. Bulantı ve/veya kusma nedeniyle ağız yolundan sıvı alamayan hastalara, vakit geçirilmeden parenterel (damar yoluyla) sıvı verilmelidir” diye konuştu.
Elkin konuşmasına şöyle devam etti:
“Susuzluk hissi, ağız kuruluğu, gözlerde çökme, halsizlik, ciltte buruşukluk ve uyku hali üzere belirtilerin rastgele biri oluştuğunda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. En kısa müddette bedenin sıvı ve elektrolit kaybının yerine konulması gerekir. Ayrıyeten, ishali olan hastaların bol su, haşlanmış patates, muz, yoğurt, yağsız pirinç pilavı, makarna ve pirinç çorbası üzere besinleri tüketmesi tedaviye yardımcı olacaktır. Buna rağmen yağ, yağlı besinler, baharatlı, asitli ve kafeinli yiyecek ve içecekler ishali şiddetlendirebilir.”
İSHALDEN KORUNMA TAVSİYELERİ
Bilhassa yaz aylarında yiyeceklerin, pişirilmiş olsalar bile kesinlikle buzdolabında saklanması gerektiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Elkin, “Sıcakta kalan ve bilhassa açıkta satılan yiyecekler, sütlü ve mayonezli yiyecekler ve krema bu açıdan epeyce fazla risk taşıyor” ikazında bulundu.
Yaz ishallerinden korunmak için tavsiyelerde de bulunan Dr. Öğr. Üyesi Elkin, konuşmasını şöyle noktaladı:
“El paklığına dikkat edinilmelidir. Eller tuvaletten evvel ve sonra, yemeklerden evvel kesinlikle sabunla yıkanmalıdır. İçme ve kullanma suyu olarak pak su kullanılmalı, temizliğinden emin olunmayan sular kullanılmamalıdır. Mecburî hallerde ise en az 10 dakika kaynatarak kullanılmalıdır. Zerzevat ve meyveler bol ölçüde pak su ile yıkanarak tüketilmelidir. Bilhassa yaz aylarında dışarıda, açıkta satılan ve son tüketim tarihi belirli olmayan yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Donmuş besinler buzu eridikten sonra tekrar dondurulmamalıdır. Taze pişirilen yahut tekrar ısıtılan yemekler oda sıcaklığında iki saatten fazla bekletilmemelidir. İshali olan bebeklerde başka bebeklerde olduğu üzere anne sütü ile beslemeye devam edilmelidir. İshal olan bireylerin ferdî paklık kurallarına kıymet vermesi, sıvı ve tuz kaybını yerine koyabilmek için ağızdan beslenmenin sürdürülmesi, bilhassa çocuklarda ani sıvı kayıplarının önüne geçebilmek için kusmayla seyreden ve ağızdan beslenemeyen çocukların vakit kaybetmeden doktora götürülmesi değerlidir.”
