SİVAS‘ta, Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Hatice Balaban, Alzheimer hastalığının çeşitli belirtileri bulunduğunu belirterek, “Bu rahatsızlığı yaşayanlar, randevularını, ocakta yemeği, evde anahtarı unutabilirler. Söz bulma zahmeti çekerler, sıkça ‘şey’ derler. Ellerini eskisi üzere kullanamazlar. Giyinip soyunmada zorluk yaşarlar” dedi.
Medicana Sivas Hastanesi’nde Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Hatice Balaban, Alzheimer hastalığına yönelik belirtileri ve tedavilerini hakkında bilgiler verdi. Balaban, tüm hastalıklarda olduğu üzere, Alzheimer hastalığında da erken teşhisin değerine dikkat çekti. Günümüzde her yaştan bireyin günlük ömründe unutkanlığın ortaya çıkabilecek yaygın bir sorun olduğuna dikkat çeken Balaban, şunları söyledi:
“Bu durumun çoğunlukla sebebi dikkat bozukluğudur ya da günlük koşuşturmalara bağlıdır ve bir hastalığa işaret etmez. Buna rağmen unutkanlığın hastalığın bir kesimi olan demans, kazanılmış zihinsel yetilerin sonradan bireyin günlük ömür aktivitelerini etkileyecek derecede bozulduğu bir küme hastalığı kapsar. Demanslar birincil olarak beyin hücrelerinin yaşlanma ve vefatı ile giden ‘nörodejeneratif hastalıklar’ dediğimiz hastalıklar bünyesinde gelişir. Bunun dışında, çoklu beyin damar tıkanıklıklarından kronik infeksiyonlara kadar pek çok hastalıkta zihinsel yetilerde bozukluk olaya eşlik edebilir. Nörodejeneratif demanslar içerisinde en sık görülen Alzheimer hastalığıdır. Başlangıç yaşı 40- 90 ortasındadır. Sıklıkla 65 yaş üzerinde görülür. Hastalığın birinci başlangıç yakınmaları, beyinde sinir-hücre hasar ve vefatının başladığı bölge ile alakalıdır.”
Alzheimer hastalığının farklı tiplerinin bellekten çok yeri algılama işlevinde bozuklukla başlamakla birlikte; tipik klinik özelliğinin yakın hafızaya ilişkin bozukluklarla başlaması olduğunu belirten Balaban, şöyle devam etti:
“Uzun müddetli hafıza korunmuşken kısa vadeli bellekte bozulmalar dikkati çeker. Vakitle, hastalığın ileri evrelerinde uzak bellek de bozulur. Bu bağlamda hasta, birebir soruları tekraren sorabilir. Anlattığı bir mevzuyu tekraren sefer daha evvel hiç anlatmamış üzere anlatabilir. Özel eşyalarını koyduğu yerleri kaybeder, randevularını, ocakta yemeği, evde anahtarı unutabilirler. Kısa müddetli bellek sorunları yanında lisan bozuklukları görülebilir. Hastalarda en sık görülen ve dikkat çeken ise söz bulma güçlüğüdür. Söyleyecekleri söz yerine ‘şey’ sözcüğünü sık kullanma görülür. Tutuk konuşma ve cümle uzunluğunun kısalması, evet-hayır halinde kısa sözlerle karşılık verme öteki dikkat çeken durumlardır. Hastalığın ilerleyen periyotlarında isimlendirme bozukluğu ve akıcı lakin anlamsız konuşma da olabilir. Maharet isteyen motor fonksiyonların kaybı bir başka durumdur ve ilerleyici beceriksizlik, sakarlık biçiminde anlatılır. Hastalar ellerini eskisi üzere kullanamadıkları, nesneleri düşürdüklerinden yakınırlar. Üzerini giyip çıkarmada zorlanırlar ya da zıt çıkarılmış bir elbiseyi düzeltemezler. Giyme sürecini başlatamaz ya da muvaffakiyet ile tamamlayamazlar. Çatal, kaşık kullanmada zorlanırlar. Yazı yazma bozulabilir. Dikiş dikememe, marangozluk işlerinde beceriksizlik, mutfak ve başka konut aletlerini kullanamama olabilir.”
‘İYİ BİLDİĞİ YOLDA BİLE KAYBOLABİLİR’
Hastaların çok uygun iyi bildikleri yerler dahi dış yerde yolunu kaybetme belirtileri görülebileceği uyarısı yapan Balaban, “Bazı hastalarda ise daha farklı olarak aradığı eşya gözünün önünde olduğu halde başka objelerden ayırıp bulamama, okurken satırların birbirine karışması, yazı karakterlerinin bozulması görülebilir. Görme, işitme ve dokunma algılamasının bozulması da olabilir. Buna bağlı olarak yüzleri, sesleri ve nesneleri tanıyamama, beden tarafını belirleyememe ya da ayırt edememe ortaya çıkabilir. Hücre yaşlanması beynin ön bölgelerine ulaşan hastalarda yargılama, soyutlama toplumsal ortam ve pozisyonlara uygun davranma ve dürtü denetimi bozukluğuna bağlı yakınmalar ya da tam bilakis içe kapanma, inisiyatif kaybı görülebilir. Bu olgularda dikkatin kolay dağılması, yeme bozuklukları da tabloya eşlik edebilir. Tüm bu zihinsel işlevlerdeki kazanılmış yeti kayıpları kesin olarak günlük hayat aktivitelerinin pek çok alanında zorlanmalara sebep olur” dedi.
Günümüzde Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerleme suratını yavaşlatmaya yönelik olduğuna vurgu yapan Balaban, “Henüz hastalığı durdurucu ya da büsbütün tedavi edici bir ilaç geliştirilememiştir. Bununla birlikte unutkanlık şikayeti olan bireylerde teşhisin erken konması ve tedavinin mümkün olduğunca erken başlanması hayli önemlidir” diye konuştu.
