YAŞLILIKTA en sık görülen sıhhat meselelerinden birinin alzheimer ve bunama olduğunu söyleyen Nöroloji Uzmanı Dr. Filiz Gözeten Yetiker, yaşlanmanın bir hastalık olmadığını lakin yaşlandıkça hastalık gelişme riskinin arttığını belirtti.
Yaşam müddetlerinin uzaması ile yaşlı nüfusun dünya genelinde arttığını ve bunun bir sonucu olarak alzheimer hastalığının değerli bir sıhhat sorunu haline geldiğini belirten Dr. Yetiker, “Yaşlı kişi hayatının sonlarına ulaşmış, yaşamsal işlev kapasiteleri azalmış etrafıyla münasebeti güçleşmeye başlamış kişidir” dedi. Alzheimer hastalığının en sık görülen demans (bunama) nedeni olduğuna işaret eden Dr. Filiz Gözeten Yetiker, “İstatistiklere nazaran 60 yaş ve üzeri kümede yüzde 5-11, 85 yaş ve üzeri kümede yüzde 50 oranında alzheimer görülme riski bulunuyor. Alzheimer hastalığı yalnızca hastaları değil birebir vakitte alzheimer hastalarına bakmak zorunda olan bireyleri içerisine alan epey kapsamlı bir sıhhat sıkıntısıdır. Alzheimer beyin korteksinin sorumlu olduğu üst seviye işlevlerin bozulması sonucu oluşan, hastaların günlük hayatlarını alışılagelmiş formda sürdürmesini engelleyen, giderek ilerleyen kronik bir hastalıktır” dedi.
EN DİKKAT CAZİBELİ BELİRTİ ‘UNUTMAK’
Alzheimer hastalığında birinci ve en dikkat alımlı belirtinin ‘unutmak’ olduğunun altını çizen Dr. Yetiker, “Birinci başlangıç evresi, yaklaşık 2-4 yıl sürmektedir. Hastalık dalgınlık ve unutkanlıklar ile başlar giderek ilerleyen unutkanlık, motivasyonda azalma, dürtülerde azalma, kolay üzülme, çabuk heyecanlanma yer vakit algısında bozulmayla özetlenen evredir. Unutkanlık nedeniyle sık sık özel eşyalarını kaybederler, eşyaları koydukları yeri hatırlamakta zahmet çeker ve bunları hatırlamak için listeler yaparlar. Söz hazineleri kaybolur, nesnelere karşı isimlendirme bozukluğu yaşarlar, bireylerin evvel isimlerini sonra da yüzlerini unuturlar. Uzak hafıza korunmuş olup hatırlanamayan şeyler için listeler yapılması ve ipuçları verilmesi bu periyotta işe fayda. Bu evrede konuşma daha az akıcı hale gelir ve bilhassa karmaşık bahisler konuşulurken sözcük bulma zorluğu yaşanabilir. İkinci ilerleyici evre; 2-12 yıl sürer. Bulgular çoklukla bu devirde fark edilir ve teşhis bu devrede konulur. Bellek bozuklukları barizdir. Depresyon, toplumsal çekilme, ajitasyonlar vardır. Karar vermekte zorlanırlar, araç kullanmakta zorlanırlar. Üçüncü terminal evre; bir yıl yahut daha fazla devam eder. Hastalar yakın aile bireylerini tanıyamazlar. Yazılı ve kelamlı irtibat kuramazlar, kuşkucu ve inançsız olurlar. Ajitasyon ve halüsinasyonlar gözlenir daima bakım ihtiyacı duyulan evredir” tabirlerini kullandı.
DEPRESYON EN SIK GÖRÜLEN DURUM BOZUKLUĞU
Alzheimer hastalarında en sık görülen his durum bozukluğunun depresyon olduğunu tabir eden Dr. Filiz Gözeten Yetiker, “Buna çok huzursuzluk ve anksiyete de eşlik eder. Mutsuz, karamsar, isteksiz, olabilirler. Hastalık ilerledikçe görsel ve işitsel halüsinasyonlar olabilir, psikotik belirtiler ortaya çıkabilir. Alzheimer hastalarının yüzde 75’inde depresyon yüzde 20’sinde saldırgan davranışlar, yüzde 15’inde halüsinasyonlar gözlenir. Tuvalet ve banyo ihtiyaçlarının giderilmesinde bağımsızlık giderek azalır. Vakitle yürüme ve istikrar bozuklukları, düşme, konuşma ve yutma bozuklukları bulguları eklenir. Hastalar günlük hayatlarında daha evvel yapamadıkları rahat konuşmalar, cinsel içerikli uygun olmayan kelam ve davranışlar sergileyebilirler” formunda konuştu.
‘ALZHEIMER HASTALIĞI İÇİN EN KIYMETLİ RİSK FAKTÖRÜ YAŞLANMA’
Alzheimer hastalığında rol oynayan etmenlere de değinen Yetiker, kelamlarını şöyle tamamladı: “Demansın (unutkanlık) en sık nedeni olan alzheimer hastalığı için en kıymetli risk faktörü, yaşlanmadır. Öbür risk faktörleri ortasında cinsiyet, düşük eğitim seviyesi, ailede demans varlığı, bilinç kaybı oluşturan kafa travması, majör depresyon, vasküler damar tıkanıklıkları, hipertansiyon hiperlipidemi, plazma homosistein seviyesinin yüksek olması, hipotroidi, bazı toksik ve zararlı durumlara maruz kalmak, diyabet sayılabilir. Ayrıyeten makûs uyku kalitesi, gündüz daima uyuklama hali üzere farklı uyku sorunlarının de bilişsel işlevlere ziyan verdiği görülmüştür.”
‘Alzheimer ve bunama günümüzün en korkulan hastalığı’
Kaynak: DHA
