Balıkların midesinden çıkan mikroplastiklerin birçoklarının tek kullanımlık plastiklerden kaynaklandığı açıklandı.
?Greenpeace Akdeniz, ‘Tek Kullanımlık Plastikler Yasaklansın’ projesi kapsamında deniz canlılarındaki plastik kirliliğine dikkat çekmek için Marmara, Ege ve Akdeniz’den toplanan barbun, istavrit, kefal, mırmır, tekir ve kırmızı karides çeşitlerinin mide ve sindirim sistemlerini inceledi. Greenpeace Akdeniz’in hazırladığı Türkiye‘deki Deniz Canlılarında Mikroplastik Kirliliği raporunda, çoğunluğu Ege ve Marmara Denizi’nden tedarik edilmiş midyelerden üretilen ve Adana, Ankara, Bodrum, İstanbul ile İzmir’de satılan midye dolmaların içerisindeki mikroplastik ölçüsü da araştırıldı.
BALIKLARIN YÜZDE 44’ÜNDE MİKROPLASTİK BULUNDU
İncelemede 243 balık, 32 karides ve 317 midye dolma tahlil edildi. Balıkların yüzde 44’ünde, kırmızı karidesin yüzde 18’inde, midye dolmaların ise yüzde 91’inde mikroplastik bulguya rastlandı. Raporda yer alan bulgulara nazaran, incelenen tüm cinsler göz önüne alındığında, kefal çeşidinin yaklaşık yüzde 65’inde, barbunun yüzde 63’ünde, mırmırın yaklaşık yüzde 34’ünde, tekirin yaklaşık yüzde 33’ünde, istavritin yaklaşık yüzde 27’sinde mikroplastik bulundu.
Raporda, bu sonuçların genel olarak tüm balıkların yaklaşık yüzde 44’ünde mikroplastik olduğu, yani yaklaşık her iki balıktan birinin mikroplastik içerdiği vurgulandı. 10 balık üzerinden yapılan değerlendirmede, 10 balıktaki mikroplastik adedi ise kefalde 25, barbunda 11, mırmırda 6, tekirde ve istavritte 4 olurken, buna nazaran 5 farklı ticari balık çeşidinde ortalama balık başına düşen mikroplastik adedi de 1 olarak ölçüldü. Bölgesel bazda balık başına düşen mikroplastik oranlarına bakıldığında ise Ege Denizi’nde her 10 balıkta (İzmir) 17 tane, Marmara Denizi’nde (İstanbul) her 10 balıkta 9 tane ve Akdeniz’de (Adana) her 10 balıkta 7 adet oldu.
MİDYEDE BÜYÜK TEHLİKE
Yüzde 18.8’inde mikroplastik bulunan kırmızı karideste yapılan incelemede, her 10 karidesten ikisinde mikroplastiğe rastlandı ve bu da her 10 karideste yaklaşık 3 adet mikroplastik olduğu manasına geliyor. Beş farklı noktadan örneklenen ve yaklaşık yüzde 91’inde mikroplastik tespit edilen midye dolmalarda ise ortalama 10 midyenin, 6 adet mikroplastik içerdiği açıklandı. Porsiyon bazında değerlendirildiğinde 100 gramlık bir midye tüketiminde 6 adet, 250 gramlık midye tüketiminde ise 14 adet mikroplastik tüketilme riski olduğu varsayım ediliyor.
Yapılan incelemelerde, balıklardaki, karidesteki ve midye dolmalardaki mikroplastiklerin 13 farklı polimer tipinde olduğu tespit edildi. En fazla bulunan polimer tiplerinin ise tek kullanımlık plastiklerin üretiminde kullanılanlar olduğu lisana getirildi.
“TEK KULLANIMLIK PLASTİKLER YASAKLANSIN”
Greenpeace Akdeniz Plastik Proje Sorumlusu Nihan Pak Ataş, Türkiye’deki deniz canlılarındaki plastik kirliliği araştırmasının, plastik kirliliğinin deniz canlıları ve insan sıhhati için ne derece tasa verici olduğunu ortaya koyduğunu söyledi. Ataş, “Daha da vahimi, bu mikroplastiklerin çoğunluğunun tek kullanımlık plastiklerin üretiminde kullanılan polimer tipteki plastikler olması. Bu sorunun tek bir tahlili var, tüketim kültürümüzü değiştirmek. Plastiği yok edemiyoruz, kullanıp uzağa atmanın bir tahlil olmadığı ve artık plastiğin tabaklarımızda olduğu gerçeğiyle yüzleşmek zorundayız. Atılacak birinci adım, alternatifi olan ve AB’de de yasaklanan tek kullanımlık eserlerin Türkiye’de de yasaklanması olmalı. Üç tarafı plastikle değil denizlerle çevrili bir Türkiye için bunu yapmalıyız” diye konuştu.
BALIKLARDAN İNSANLARA DA GEÇEBİLİYOR
Çukurova Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Sedat Gündoğdu ise mikroplastiklerin günlük hayatta kullandığımız plastik eserlerin vakitle çeşitli faktörler aracılığıyla parçalanması sonucu oluşan 5 milimetreden küçük plastikler olduğunu belirtti.
Doç. Dr. Gündoğdu, bu mikroplastiklerin canlılar tarafından ezkaza yenilebildiğini kaydetti. Bilhassa balıklar ve kuşların bu plastikleri yemek suretiyle, boğulup ölebildiğini vurgulayan Doç. Dr. Gündoğdu, “Hatta bazı mikroplastik partiküller balıkların sindirim kanalını tıkayabiliyor. Mikroplastiklerin muhakkak boyuttan küçük olanları canlı bedeninin daha derinlerine kadar taşınıp bu organlarda birikebiliyor. Bu canlıları beşerler tükettiğinde bu mikroplastiklerin beşere transferi de kelam konusu olabiliyor. Bunun da çok önemli sıhhat sorunları yaratma riski mevcut. Bu çalışmada elde edilen sonuçlardan bilhassa barbun ve kefal balığında tespit edilen plastikler, daha evvel dünyanın farklı bölgelerinde misal tipler üzerine yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlardan daha yüksek. Adeta plastik bir kapanda üzereyiz. Bu hususta acil tedbirler alınması gerekiyor” diye konuştu.
