Yeni yıl ile birlikte birçok kişi daha çok sağlıklı bir hayat usulü sürdürmek için birtakım kararlar alıyor.
Kimi beşerler için sıhhatsiz atıştırmalıkları hayatlarından çıkarmak ya da hafta sonları spor kursuna gitmek üzere kimi adımlar aile ve arkadaşlar ile bir arada yapıldığında daha kolay rutine dönüştürülüyor.
Warwick Üniversitesi’nden Prof. Oyinlola Oyebode’ye göre sıhhatimizi ilgilendiren birden fazla karar şuurlu olarak alınmıyor, arkadaşlardan, iş arkadaşlarından ve aile üyelerinden kopyalanan çok sayıda davranış var.
Sıhhatimiz için makus olan sigara içmek ya da çok yemek üzere birçok davranış, diğerlerinden görülerek hayata geçiriliyor.
Bu da bulaşıcı olmayan kalp hastalığı, inme ya da kanser üzere birçok hastalığın bir enfeksiyon üzere beşerden beşere geçtiğini gösteriyor.
Arkadaşlarınız sizi obez yapabilir mi?
Bedel verdiğimiz ve daima irtibatta olduğumuz beşerler toplumsal ağımızı oluşturuyor.
1940’ların sonunda ABD’deki Massachusetts eyaletindeki Framingham kentinde 1940’ların sonunda başlayan ve üç jenerasyon boyunca isnanların davranışlarını ele alan araştırmada toplumsal ağların ne kadar büyük bir tesire sahip olduğu ortaya kondu.
Araştırmaya nazaran toplumsal ağlarında obez olan birinin obez olma ihtimali çok daha yüksek.
Şayet bir arkadaşı obezse bu ihtimal yüzde 57, kardeşi obezse yüzde 40 ya da eşi obezse yüzde 37 artıyor.
İki kişi de tıpkı cinsiyettense ve birinin başkasına karşı güçlü hisleri varsa bu tesir daha güçlü bir formda görülüyor.
Framingham araştırmasına nazaran şayet çok sık gördüğünüz lakin yakın bir ilginizin olmadığı komşunuz kilo alıyorsa bu üzerinizde o kadar tesirli olmuyor.
İstikrarsız olan arkadaşlıklarda, alakaya daha çok değer veren taraf arkadaşının kilo alması durumunda bu durumdan etkileniyor lakin bunun karşıtı görülmüyor.
Boşanma, sigara ve alkol tüketimi de arkadaşlar ve aile üyeleri ortasında yayılan bir durum.
Bu bulgular, bulaşıcı olmayan hastalıkların, sigara tüketimi, yeme alışkanlığı, fizikî aktivite ve alkol tüketimi ile bağlı olması hasebiyle değer taşıyor.
Kalp krizi, felç, kanser, diyabet ve akciğer hastalığı her 10 mevtten 7’sinin sebebi.
Duygular bulaşıcı
Toplumsal ağlar davranışlarımızı ve modumuzu da etkiliyor.
Gençlerde sigara tüketimi ise popülerlik ile alakalı. Tanınan gençler sigara içince sigara tüketiminin oranı artıyor ve sigarayı bırakma oranı düşüyor.
Ayrıyeten moral bozukluğu yaşayan arkadaşı olanların tıpkı davranış çeşidini geliştirmesi de yüksek bir mümkünlük.
Bu semptomlar, bulaşıcı olmadığı tespit edilen klinik depresyonda görülmese de moral bozukluğunun gençlerin hayat kalitesini etkilediği ve daha sonra depresyon geliştirme riskini artırdığı biliniyor.
Hislerin bulaşıcı olduğu, Facebook’ta 700 bin kullanıcı üzerinde gizlice gerçekleştirilen deneyde de ortaya kondu.
Kullanıcıların yarısına haber akışında yalnızca olumlu öteki yarısına ise olumsuz haberler gösterildi.
Olumlu haberlere denk gelenlerin daha çok olumlu haber paylaştığı, aynısının olumsuz haberler için de görüldüğü fark edildi.
Bu hislerin dijitalde yer alan toplumsal ağlar üzerinden yayıldığını ortaya koysa da bazıları benzeri bir his dünyasına sahip beşerlerle arkadaşlık yaptığımızı belirtiyor.
Sosyal kelebekler
Arkadaşlarımızın ve ailemizin davranışlarını kopyalama durumu, olumlu davranışların devreye sokulmasında da görülebilir.
Topluca sigarayı ya da alkolü bırakmayı teşvik eden tarihler buna örnek olarak verilebilir.
Lakin bu stil sıhhatle ilgili verilen iletilerin bu alanda şuurlu olan, sağlığıns kıymet veren ve bunu sağlamak için gerekli maddi ve manevi dayanağı bulabilen insanlarda tesirli olduğu biliniyor.
Öbür yandan yeniden de herkes aile üyelerinden ve arkadaşlarından etkilendiği için toplumsal kelebelek olarak bilinen tanınan insanların sıhhat alışkanlıklarında değişiklik sağlanması tesirli olabilir.
