Beyin vefatının ‘gerçek bir ölüm’ olduğuna dikkat çeken Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaprak, beyin vefatı gerçekleşmiş insanların ailelerinden alınan bağış müsaadesinin yüzde 33’ten, yüzde 27’ye düştüğünü söyledi. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Murat Dayangaç ise “Dünyada en fazla canlı vericili nakil yapılan ikinci ülkeyiz. Bunu canlı vericiden yapılan nakillerin artmasıyla elde ettik.” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Kısmı’ndan Prof. Dr. Onur Yaprak ve Prof. Dr. Murat Dayangaç, organ nakliyle ilgili şuur oluşturmak emeliyle Diyarbakır’da bölge hekimleriyle bir ortaya geldi. Prof. Dr. Yaprak ve Prof. Dr. Dayangaç, organ nakli ile ilgili bilinmesi gerekenleri meslektaşlarıyla paylaştı. Türkiye’de organ bağışı sayısının Avrupa’ya nazaran çok daha az olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Yaprak, beyin vefatı gerçekleşmiş kişinin yakınlarının aydınlatılması gerektiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Murat Dayangaç ise, “İnsanlarımızın lakin 5’te 1’i beyin vefatı gerçekleyen yakınlarının organlarını bağışlıyor” ifadesini kullandı.
“DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR VAR”
Organ bağışı hakkında intibaların çok olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Onur Yaprak, “Kamuoyu çıkan haberlerden yanlış bilgilenebiliyor. Organ nakli ameliyatları tam teşekküllü hastanelerde organ nakli ruhsatı olan hastanelerde yapılabiliyor. Organınızı bağışladığınızda bu sizin potansiyel bir verici olabileceğiniz manasına gelmiyor. Beyin mevti gerçekleşse, ağır bakım kuralları altında olsanız bile son kararı aileniz vermektedir. Bağış kartına sahip olmanız organlarınızın direkt alınacağı manasına gelmiyor. Organı bağışlamakta bireylerin tedirginlik duyacağı bir sorun ortada yok” sözlerini kullandı.
“NAKİL BEKLEYENLERİN BİRDEN FAZLA BÖBREK HASTASI”
Prof. Dr. Yaprak, “Türkiye’de son yeni bilgilere nazaran 28 bini aşkın organ bekleyen hasta var. Bunların birçoklarını böbrek hastaları oluşturuyor. 20 bine yakını böbrek hastası iken karaciğer bekleyenlerin sayısı 2 bin civarlarında değişiyor. Bunlar sisteme kayıtlı olan hastalar, sisteme kayıtlı olmayan bu türlü bir imkana kavuşamamış kayıtsız hastaların da olduğunu biliyoruz. Münasebetiyle on binlerce insan organ nakline gereksinim duyuyor” tabirlerini kullandı.
AİLE BAĞIŞ MÜSAADE ORANI YÜZDE 33’TEN YÜZDE 27’YE GERİLEDİ
Organ nakillerinde muvaffakiyet sayısının yeterli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Onur Yaprak, kadavradan yapılan nakillerin azlığını vurguladı. Prof. Dr. Yaprak, “10 yıl öncesine kadar çıkan organ sayısı her yıl izafi olarak artıyor lakin 10 yıl evvel yüzde 33 olan aile bağış müsaade oranı, artık yüzde 27’ye düştü. Organlarımız şayet bağışlamazsak bizimle bir arada mezarda çürümeye terk edilecek. Fakat bir vücuttan 8 kişi hayat bulabilir” diye konuştu.
“BATI VE DOĞU ORTASINDAKİ ORGAN BAĞIŞI ORANI FARKLI”
Organ bağışında ülke olarak biraz daha geride olduğumuzu söyleyen Prof. Dr. Murat Dayangaç ise, “Devlet bu hususta çok fazla çalışma yaptı. Eğitim konusunda çok fazla bir ilerleme sağlayamadık. Yıllardır hala beyin vefatı olduğunda insanlarımız lakin 5’te 1’i yakınlarının organlarını bağışlıyorlar. Bu oranı değiştirmeyi pek başaramadık. Bölgeler ortasında da çok büyük bir fark var. Batıdaki organ bağışı oranıyla doğudaki organ bağışı oranları birbirinden çok daha farklı. Bu da eğitimin bir faktör olacağını gösteriyor. Yapısal değişiklikler kadar eğitime de ehemmiyet vermek gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“EN FAZLA CANLI VERİCİLİ NAKİL YAPAN İKİNCİ ÜLKEYİZ”
Karaciğer naklinin sıhhat alanında elde edilen en kıymetli başarılardan biri olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Murat Dayangaç, “Dünyada en fazla canlı vericili nakil yapılan ikinci ülkeyiz. Bunu canlı vericiden yapılan nakillerin artmasıyla elde ettik. Fakat maalesef hiç birimiz muvaffakiyet durumumuzu bilmiyoruz. Her bir merkezin yaptığı hadiseleri, muvaffakiyet oranını takip eden bir sistem var lakin sonuçlar yayınlanmıyor” dedi.
“75 YAŞINA KADAR NAKİL YAPILABİLİR”
Canlı vericili karaciğer naklinin nakil açısından riskleri olduğunu lakin bu riskin çok düşük bir hisseye sahip olduğunu söyleyen Prof. Dr. Dayangaç, “Her şeyde olduğu üzere bunda da büsbütün risksiz diyemeyiz. Dünyada genel olarak kabul edilen binde 5 vefat riski olduğu gözlemlenebiliyor. Yıllar içerisinde çok büyük değişimler yaşandı ve vericiler açısından ameliyat çok standart bir hale geldi. Olabildiğince en düşük riskli vericiyi seçmeye çalışıyoruz. Her vakit önceliği verici güvenliğine veriyoruz. Alıcının riskleri hastalığın evresine, yandaş meselelerine, yaşına, hastalık skoruna bağlı olarak çok değişken oluyor. Türkiye’deki tecrübeli merkezler 75 yaşına kadar canlı vericili nakil için hastaları kabul ediyorlar. Bu da diğer ülkelerde daha düşük yaşlarda kelam konusu olabilir fakat tecrübeniz arttıkça daha dikkatli olarak ileri yaş kümesinde da nakiller yapılması mümkün” sözlerini kullandı.
“ÖMÜR UZUNLUĞU İLAÇ KULLANMAK GEREKEBİLİR”
Karaciğerin bağışıklık açısından daha ayrıcalıklı bir organ olduğuna vurgu yapan Dayangaç, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Teorik olarak ömür uzunluğu ilaç kullanmak gerekiyor. Kimin bu türlü bir değişim içine gireceği, kimin karaciğeri bağışıklığı baskılayıcı ilaç olmadan büsbütün kabulleneceğini bilemediğimiz için organı kaybetme riskini alamıyoruz. Bu yüzden hastalarda hayatı tehdit edici yan tesir olmadığı sürece bağışıklığı baskılayıcı tedaviyi hayat uzunluğu devam ettiriyoruz.”
