TÜRKİYE Tabiatını Müdafaa Derneği Bilim ve Danışma Kurulu Lideri Prof. Dr. İrfan Albayrak, ‘coronavirüs’ ile ilgili “Bu virüs eğer yarasa kaynaklı ise yeni enfekte olmuş yarasalar vasıtasıyla bulaşı var demektir. Bu, mağaralarda ekosistemin bozulmasına işaret eder. Yarasanın kendisinde değilse, parazitlerinde de tıpkı formda bit, pire, yarasa örümceği üzere canlılarda da bir ihtimal bu virüs olabilir” dedi.
Türkiye Tabiatını Müdafaa Derneği Bilim ve Danışma Kurulu Lideri Prof. Dr. İrfan Albayrak, ‘Coronavirüs’ün çok kıymetli bir boyuta geldiğini söyledi. Prof. Dr. Albayrak, Çin’de yarasaların kahramanlığın timsali olduğunu belirtip, bunların meyve ile beslenen büyük yarasalar olduğunu kaydetti. Türkiye’de ise, yarasaların korkutucu ve ürpertici görüldüğünü tabir eden Prof. Dr. Albayrak, “O ülkelerde piliç üzere kıymetlendirilir. Etleri makbul sayılır. Geçim telaşı ve besin bulma nedeniyle bunlar daha kolay erişilebilir besinlerdir. Bu bakımdan tercih edilir. Bizim tavukta bildiğimiz pişirme biçimlerinin çok farklı halleri yarasalarda uygulanır. Oralarda bu gelenek halini almıştır. Bütünü yaban hayatına aittir. Yaban hayatına biz el sürdükçe, orada kurcaladıkça bilmediğimiz pek çok hastalık yapan bakteriler, virüsler, mantarlar bize bu çeşit tehditleri her vakit gösterecektir. Bizim biraz dikkatli olmamız gerekiyor” diye konuştu.
‘EKOSİSTEMİN BOZULMASINA İŞARET EDER’Prof. Dr. Albayrak, ‘Coronavirüs’ün yarasa çorbasından geçtiği argümanlarına ait, şunları söyledi: “Bu virüs eğer yarasa kaynaklı ise yeni enfekte olmuş yarasalar vasıtasıyla bulaşı var demektir. Zira yarasa çorbası asırlardır devam eden bir alışkanlıktır ve tüketiliyor. Temel menüsü yarasa ise enfekte olmuş bir popülasyondan getirilmiştir ya da yeni bir enfekte olmuştur. Bu mağaralarda ekosistemin bozulmasına işaret eder. Yarasanın kendisinde değilse, parazitlerinde de tıpkı halde bit, pire, yarasa örümceği üzere canlılarda da bir ihtimal bu virüs olabilir. Böylelikle bu yarasa çorbasıyla beşere geçer. Bu ‘zoonotik’ bir geçiş diye tabir edilir.”‘ENFEKTE OLMUŞ YARASALAR KULLANILIYOR DEMEKTİR’Yarasa çorbasının sıcak suda yarasanın haşlanmasıyla, üzerine kimi sebzelerin ek edilmesiyle hazırlandığını söyleyen Prof. Dr. Albayrak, “Yarasanın sonradan derisi atılır. Süzülen suya et kısmı konulur. Birtakım kremalar ve soslar ek edilerek, servise sunulur. Bu biçimiyle yalnızca bundan kaynaklıysa, yarasada ve yarasanın üzerindeki parazitlerden virüsün geçtiği düşünülebilir. Tahminen de çorbaya diğer biçimde takviyeler de olabilir. Birtakım deniz eserleri de katılmış olabilir. Böylelikle bu geçiş bulaşı kelam mevzusudur. Bu popülasyonların yerinde incelenmesi gerekiyor. Şayet öteki popülasyonlardan getirilmiş yarasalar varsa, bu durumda bir risk kelam mevzusudur. Enfekte olmuş yarasalar kullanılıyor demektir” dedi.’DENİZ ESERLERİ VE YILANLARDA RİSK OLUŞTURABİLİR’Dünyada 1116 yarasa çeşidi var olduğunu kaydeden Prof. Dr. Albayrak, bunun 200’ünün meyve yani bitkisel beslendiğini söyledi. Bu tıp dışındaki yarasaların böcekçi olarak isimlendirilen tipler olduğunu belirten Prof. Dr. Albayrak, “Bunun dışındaki cinsler böcekçidir. Bu yarasaların haritada yayılışlarına bakıldığı vakit meyve yarasaları Çin’in Güney kısımlarına kadar yayılış gösterir. Burada kimi yarasa çeşitlerine ‘uçan tilki’ de denilir. Bu beslenmede kıymetli rol oynarlar. Daha sonra çorbaları yapılır. Bu türlü bir risk varsa, bulaşıya sebep olabilir. Bunun yanında birtakım deniz eserlerinden yahut yılanlardan da geçebileceği formunda yorumlar vardır. Bunlar da göz gerisi edilemez. Bütün bu kitlesel ölümlerden korkuluyor. Bu hastaların çoğalması dünya üzerinde yayılması, gerçekten hepimizi korkutuyor. Ülkeler de bu halde tedbirlerini alma gayreti içerisindedir” diye konuştu.’ÜLKEYE GİRİŞ YAPANLARIN DENETİM EDİLMESİ GEREKİYOR’
Prof. Dr. Albayrak, Türkiye’de ise 38 yarasa çeşidinin olduğunu belirterek, “Hatay ile Antalya şeridi ortasında bir çeşit olan ‘rousettus aegyptiacus’ adında mısır meyve yarasasıdır. Bunun rastgele bir riski yoktur. Bizim yaklaşımımız ve davranışımız farklı olduğu için besin olarak da kullanmadığımızdan ötürü bize bu cins ‘zoonotik’ olarak uzaktır. Lakin beşerden beşere virüsün geçişi kelam konusu olduğu için ülkemize dışarıdan giriş yapanların denetim edilmesi gerekiyor. Bu konuda da devletimiz gereken tedbirleri almaktadır” dedi.
