DÜNYA Baş Ağrısı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Nöroloji, Algoloji ve Vasküler Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, muştuyu verdi: Migren hastalarının üç yıldır beklediği çığır açan tedavi, ‘migren aşısı’ birkaç ay içinde Türkiye‘de kullanılmaya başlanacak.
Migrene bağlı dayanılmaz baş ağrısı ataklarını durduran ve önleyen, dünyada birinci defa migrene özel bir tedavi olarak geliştirilen migren aşısında Türkiye’deki hastalar için de geri sayım başladı. 2012’den bu yana üzerinde çalışılan ve hastalarda aktifliği kanıtlanan aşı, 2018 ortalarında Amerikan Besin ve İlaç Dairesi’nden (FDA) onay alarak, ABD ve Avrupa’daki pek çok ülkede kullanılmaya başlandı. Aşı çalışmalarına Türkiye’den de 12 hasta katıldı. Aşı çalışmalarına dahil edilen hastalardan ev hanımı Sevda Oral, “Baş ağrım başladığında 2-3 gün kendimde olmuyordum. Hayattan kopuyordum. Bir yıl boyunca her ay nizamlı olarak aşıyı kullandım. Ne auram oldu ne baş ağrım oldu. Hayatım çok değişti” dedi.
‘ÇILDIRTAN AĞRIDA DA İŞE YARIYOR’Dünya Baş Ağrısı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji, Algoloji ve Vasküler Nöroloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz, iki firmanın ruhsat ve geri ödemeye alınması için bakanlığa başvurduğunu anlatarak, “Bu aşı Amerika ve Avrupa’nın birçok ülkesinde 1,5 yıldır rutin tedavi olarak kullanılıyor. Bizdeki müracaatların da birkaç ay içinde sonuçlanmasını bekliyoruz” dedi. Migren için bugüne kadar daima diğer hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardan yararlandıklarını kaydeden Prof. Dr. Uludüz, “Migrene spesifik bir ilaç yoktu elimizde. Farklı hastalıklar için üretilmiş, depresyon, epilepsi, kalp ritim bozukluğu üzere hastalıklarda kullandığımız ilaçlarla migren hastalarını tedavi etmeye çalışıyorduk. Migren aşısı yalnızca migrene özel kullanılan dünyadaki birinci tedavi. Bu açıdan çığır açan bir tedavi olarak lanse ediliyor. Kronik migren hastalarının yüzde 60-70’i bu tedaviden yarar görüyor. Hatta akut tedavi dediğimiz migren ağrısı geldiği anda ağrı kesici yerine bu aşıyı kullanabileceğimiz, çalışmalarla gösterilmiş durumda. Ayrıyeten küme baş ağrısı diye tanımladığımız, doğum sancısından bile şiddetli olarak tanımlanan bir ağrı tipi daha. Daha çok uykuda ortaya çıkar, göz etrafında hissedilir, oyucu bir ağrıdır. Çıldırtan baş ağrısı diyoruz biz buna. Bu baş ağrısında dahi migren aşısının aktifliğini gösterildi. Yani hem migren hem de küme baş ağrısında kullanabiliyoruz bu aşıyı” diye konuştu.’AĞRIYA YOL AÇAN MEKANİZMAYI ENGELLİYOR’Prof. Dr. Uludüz, migrenin nasıl ortaya çıktığını ve bu tedavinin migren ataklarını nasıl önlediğini şu biçimde özetledi: “Genetik yatkınlığın üzerine uyku bozukluğu, gerilim, depresyon üzere dış faktörlerin de eklenmesiyle beyinde birtakım tepkiler meydana geliyor. Beyin, ne oluyor bana diyor ve halk ortasında yangı olarak bilinen inflamasyon ortaya çıkıyor. İnflamasyon da beyinde bir maddeyi ortaya çıkarıyor. CGRP dediğimiz bu husus damarların genişlemesine neden oluyor; genişleyen damarlar beyin dokusuna baskı yapıyor ve migren ağrısı başlıyor. İşte bu aşının en kıymetli özelliği, inflamasyondaki CGRP unsurunun ortaya çıkmasını önlüyor. Hem atak başladığında kullanılabilmesi hem de tertipli halde kullanıldığında CGRP’nin ortaya çıkmasını engellediği için tedavi edici özelliği var.”HER AY SİSTEMLİ YAPILMASI GEREKİYORMigren aşısı olarak lanse edilen bu tedavinin aslında bildiğimiz manada bir aşı olmadığına da vurgu yapan Prof. Dr. Uludüz, “Hastanın küçücük bir iğne ile koluna ya da göbeğine, kendi kendine uygulayabildiği, lakin her ay sistemli olarak yapılması gereken, baş ağrısında koruyuculuk sağlayan bir tedavi bu. Uygulama hali aşıya benzediği için o denli isimlendirildi ancak mantığı aşıdaki üzere değil” dedi.Migrenin toplumun yüzde 16’sını etkileyen ve önemli oranda iş gücü kaybına neden olan bir hastalık olduğuna işaret eden Prof. Dr. Uludüz, bir hastanın ayda bir kere bile ağrı atağı geçirmesinin, tüm yıl için 15 gününü acilde ya da meskende yatarak geçirmesi manasına geldiğini belirterek şu ihtarlarda bulundu: “Bir mühlet sonra depresyon, anksiyete ve toplumsal hayattan çekilme başlıyor. Türkiye’de yapılmış çalışmalar, her 10 bireyden yaklaşık 2’sinin şiddetli migrenden etkilendiğini gösteriyor. Kronik migren dediğimiz, ayda 15’i geçen ağrı atağı olan hastalarda artık iş çığırından çıkıyor. İlaç tedavilerine de cevap alamıyoruz. İşte bunlar için en uygun tedavi bu yeni aşı. Bu tedaviyi her baş ağrısı ya da migren hastasında kullanmak yanlışsız değil. Hasta seçiminin çok ehil ellerde ve hakikat bir formda yapılması gerekli. Öte yandan, bu aşı mucize mi? Alışılmış ki hayır. Bu tedaviyle hastada süreksiz bir güzellik hali elde edersiniz fakat tıpkı vakitte hastanın kesinlikle migreni tetikleyen çevresel faktörlerden uzaklaşıp hayat tarzını de değiştirmesi gerekir. İşte o vakit aşıdan uzun vadeli bir aktiflik elde edilebilir.”KALBİNDE DELİK OLDUĞU ORTAYA ÇIKTIMigren hastalarının yüzde 10’unda auralı migren görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Derya Uludüz, “Ağrıdan çabucak evvel beğenilen bulanıklık, ışık çakması, kolda uyuşma üzere birtakım yakınmalar olur bu hastalarda. Fakat auralı migren hastalarında maalesef atlanan bir mevzu var. Bu hastaların yüzde 45 -50’sinde kalpte delik vardır. Bu da ileride felç için ekstra bir risk oluşturur. Migren aşısı çalışmalarına dahil ettiğimiz Sevda Oral da bize yaklaşık 4 yıl evvel auralı migren yakınması ile geldi. Çabucak kardiyoloji ile konsülte ettik ve kalbinde delik olduğu ortaya çıktı. Akabinde kalbinden ameliyat geçirdi. Aura dediğimiz inme riski oluşturabilecek ön belirteçleri ortadan kaldırdık. Lakin ağrıları devam ediyordu. Biz de tam o sırada başlayan aşı çalışmalarına dahil etmeyi teklif ettik ve tedavi şimdi Türkiye’ye gelmeden bu aşıdan yararlanmış oldu” formunda konuştu.’AĞRILARIM 15-20 GÜN SÜRÜYORDU’Aşı çalışmalarına dahil edilen hastalardan ev hanımı Sevda Oral (43) ise şunları söyledi:
“Ortaokul çağlarından beri şiddetli baş ağrısı çekiyordum. Baş ağrım başladığında 2-3 gün kendimde olmuyordum. Başıma başörtüler sarıyordum. Hayattan kopuyordum. 2-3 tane ilaç almama karşın yarar etmiyor. Daha evvel de birçok doktora gittim. Tedavilerden hiçbir cevap alamadım. Tiroidim de olduğu için ya ona bağladılar ya da ruhsal dediler. Ağrılarım çok sıklaştı. Neredeyse 15-20 gün sürüyordu. Hayattan kopmuştum artık. Çocuklarımla dahi ilgilenemiyordum. Cerrahpaşa’ya geldim. Evvel kalbimde delik olduğu ortaya çıktı. Akabinde aşı çalışmasına dahil olmak istediğimi söyledim ve neredeyse bir yıl boyunca her ay sistemli olarak aşıyı kullandım. Ne auram oldu ne baş ağrım oldu. Hayatım çok değişti. Tedaviden sonra sosyalleştim. Tabibim antrenman çalışmaları da verdi. Hayat usulümü değiştirdim. Spora başladım, kendime daha yeterli bakmaya başladım” diye konuştu.
– Karabulut
