Dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğunun (DEHB), kişinin davranışlarını denetim etmesini ve odaklanmasını zorlaştıran psikiyatrik bir rahatsızlık olduğunu söyleyen Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati Uzmanı Dr. Seheryeli Yılmaz, ailelerin kliniğe müracaatında okul hayatında yaşadıkları zorlukların kıymetli bir rolü olduğunu belirtti. Bu hastalığın erişkinlerde de görülebildiğini belirten Yılmaz, “DEHB, zekadan bağımsız bir hastalıktır.” dedi.
Bilhassa okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda aileler tarafından fark edilen Dikkat Eksikliği-Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB), birçok çocukta görülebildiğini söyleyen Emsey Hospital Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati Uzmanı Dr. Seheryeli Yılmaz, çocuğun kendi yaş kümesine uygun davranışlar sergileyip sergilemediğini ailelerin takip etmesinin değerli olduğunu lisana getirdi. Yılmaz, “Anne-babalar; okul öncesi periyotta de sakarlık, çok hareketlilik, kurallara uyma ve arkadaş bağlantılarında zorluklar, sık kaza geçirme, ağır tutturma nöbetleri ve riskli davranışların varlığından bahsetmekte; fakat teşhis almaları ve poliklinik müracaatları sıklıkla okul devrinde olmaktadır. Ailelere, DEHB’nin çocuğun zekası ile direkt bağlantılı bir hastalık olmadığını hatırlatmak isterim. Çocuğun zihinsel gelişiminin üstün, olağan yahut geriden geliyor olması DEHB varlığından bağımsız bir durumdur” formunda konuştu.
DEHB HİPERAKTİVİTE OLMADAN DA OLABİLİR
Bilhassa hiperaktivite belirtileri taşıyan çocukların sınıf ortamında öbür çocuklara nazaran daha uyumsuz davranışlar sergilediğini, daha çok akran zorbalığına maruz kaldığını belirten Uzman Dr. Seheryeli Yılmaz, ” Biz teşhis koyarken ailenin ve okulda öğretmenlerin müşahedeleri çok kıymetli rol oynuyor. Dürtüsel ve hiperaktivitesi olan çocukları sınıf ortamında göze çarparken; çok fizikî hareketlilik belirtisi olmadan, sadece dikkat eksikliği şikayeti yaşayan çocuklar gözden kaçabiliyor. DEHB hastalarının tamamı için Hiperaktivite sözcüğü yani “aşırı fizikî hareketlilik” belirleyici bir faktör değildir, çok fizikî hareketliliğin görülmediği pek çok DEHB olgusunun varlığından kelam edilebilir. Bu olgularda sıklıkla gözlemlenen en besbelli şikayet dikkat müddetinin ziyadesiyle kısa olması, vazife ve ödevleri yaparken yaşıtlarına nazaran çok çabuk sıkılmaları ve misyonu sürdürememeleridir. DEHB teşhisli şahısların bir kısmında çok fizikî hareketlilik ve dürtüsellik ön planda olurken bir kısmında odaklanma zahmeti ve azalmış dikkat mühleti üzere şikayetler ön plana çıkabilir” sözlerini kullandı.
“ERİŞKENLERDE DE GÖRÜLEBİLİR”
DEHB olan 3 çocuktan 1’inde, erişkinlik periyodunda de DEHB’nin devam ettiğine dikkat çeken Yılmaz, “DEHB, çocuklarda ve gençlerde daha yaygındır lakin yetişkinlerde de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu görülebilir. DEHB nörobiyolojik temelleri olan, genetik transferi olan bir rahatsızlıktır. DEHB tedavisinde aktifliği kanıtlanmış tek tedavi sistemi ilaç kullanımıdır. DEHB tedavisinde kullanılan ilaçların beyindeki tesiri keyif verici seviyede değildir, uygun ve önerilen biçimde kullanımla bağımlılık riskinin taşımamaktadır. DEHB olanlarda sigara-alkol-madde berbata kullanımının ve bağımlılık riskinin daha yüksek olduğunu biliyoruz, tedavi ile bu riskin manalı biçimde düştüğü çalışmalarda gösterilmiştir. İlaç tedavisi ile yüzde 75-85 üzere oranlarda düzgünleşme sağlamaktadır. Yapılan çalışmalarda ilaç dışı öteki tüm alternatif tedavilerin hiçbirinin (psikoterapiler dahil) ilaç tedavisi aktifliğine ulaşamadığı görülmüştür. DEHB çocuğun okul, mesken, toplumsal girdiği tüm ortamlarda ahengini bozan bir hastalık olduğu için hafta sonu ve yaz periyodunda de tedavinin kesilmeden kullanılması önerilmektedir” dedi.
“HİPERAKTİVE ZEKAYI BELİRLEMEZ”
Halk ortasında hiperaktif olan çocuklar uyanıktır algısının olduğunu lakin bunun yanlış bir bilgi olduğunu belirten Yılmaz, “İnternet, televizyon üzere çocuğunuzun ilgisini çeken, sevdiği, keyif aldığı durumlarda çocuk pür dikkat olabilir. Dikkat eksikliğindeki asıl sorun; sorumluluk alması gereken ödev, vazife, proje vb. etkinliklerde mevzuya odaklanıp işe başlamasında, başladığı işi sürdürebilmesinde ve uyaranlar karşısında dikkati dağıldığında süratlice tekrar o mevzuya odaklanmasındadır. Yapılan çalışmalarla da hiperaktivitenin zekadan bağımsız bir durum olduğu ortaya konmuştur” dedi.