TÜRKİYE’DE organ bağışı konusunda çok yol kat edilmesine rağmen birçok şeyin ne yazık ki hala yanlış bilindiğini vurgulayan Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu “Beyin vefatı gerçekleşmiş kişinin organlarının bağışlanmasına, yanlış algı yüzünden aileler müsaade vermiyor. Koma ile beyin vefatı karıştırıldığı için insanların şöyle bir telaşı oluyor: ‘Acaba öldü denildiği halde güzelleşebilir miydi?’ Halbuki bu türlü bir gerçeklik yok. Koma teşhisiyle hastaneye yatan kişi için organ bağışı aslında kelam konusu değil” dedi.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye‘de 60 bin diyaliz hastasından 21 bin 551 böbrek, 2093 karaciğer, 918 kalp hastası olmak üzere toplam 24 bin 819 kişi organ bekleme listesinde. Türk Nefroloji Derneği 2017 kayıtlarına nazaran, yalnızca 2017 yılında 10 bin 98 insan diyalizde ömrünü kaybetti. Bu da günlük ortalama olarak 28 hastaya denk geliyor. Organ Bağışı Haftası kapsamında mevzuya farkındalık oluşturmayı hedefleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Hayat ‘En Hoş İkram’ isimli bir toplantı düzenledi.
Organ bağışı bekleyen ve nakil olmuş hastaların bir ortaya geldiği toplantıda Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Böbrek Nakli Kliniği Sorumlusu Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu ve Yeditepe Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı da konuşmacı olarak yer aldı.
Türkiye’de yapılan böbrek nakli sayısının bir yılda 4 bini geçmeye başladığını söyleyen Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “En büyük hasta kümesi böbrekte. Türkiye’nin pozisyonu, başarısı ve sayıları itibariyle karaciğer naklinde de dünyada çok kıymetli bir yerde olduğumuzu söyleyebiliriz. En çok nakil yapılan ikinci hasta kümesi olan karaciğerde de bin 500 sonu geçildi ve yıllık yapılan nakil sayısı bu ölçekte bakıldığında 6 bini zorladı” dedi.
KOMA VE BEYİN MEVTİ FARKI
Türkiye’de beyin mevti algısının yanlış olduğunu anlatan Prof. Dr. Gürkan Tellioğlu, “Koma ile beyin mevti karıştırıldığı için insanların şöyle bir kaygısı oluyor: ‘Acaba öldü denildiği halde güzelleşebilir miydi?’ Bu türlü bir gerçeklik yok. Koma tanısı ile hastaneye yatan kişi için organ bağışı zati kelam konusu değil. Biliyoruz ki koma, uzun mühlet içerisinde güzelleşme gösterebilen bir durum fakat, beyin vefatı kesin teşhis kriterleri olan bir teşhis. Şahsi kanaatlere bağlı bir teşhis değil ve bu tespit edildiğinde karşımıza şöyle bir ihtimal çıkıyor: Hayatın sonlandığı noktada diğer insanların hayatını kurtarmak üzere bir tercihte bulunacağız. Umut içinde bekleyen, vericisi olmayan, tek bahtı hayatını kaybeden bireylerden bağışlanacak organlar olan hastaları kurtaracağız ve onlar hayatına devam ederken hayatını kaybetmiş kişiyi rahmetle anacak. Her gün onun için dua edecek ya da organların toprakta çürüyüp gitmesine müsaade vereceğiz” tabirlerini kullandı.
ORGAN BEKLEYENLER DE BAĞIŞÇI OLABİLİR
Organ bekleyenlerin ve ailelerinin öncelikle bağışçı olmalarını tavsiye eden Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı ise, “Organ bekleme sürecinde gerilimi azaltabilmek için bilhassa böbrek yetmezliği olanların diyaliz dışı vakitlerini daha verimli geçirmeye çalışması ve organ bekleyenler için çabalamaları gerekmektedir. Bu, içlerindeki düşünceyi daha da azaltacaktır Bunun dışında etkin hayatın içinden kopmamalarını öneririm. Hayatın içinde oldukları sürece yapabildikleri tüm toplumsal sorumluluk projelerine katılmalılar ya da kendilerini yapabilecekleri işlere yöneltmeliler. Organ bekleyenlerin kendileri de organ bağışçısı olabilirler. Zira ömür bir ikram. Onlara organ bağışı kampanyalarına takviye vermelerini ve burada istekli çalışmalarını öneriyorum” formunda konuştu.
21 YAŞINDAKİ DİLEK 5 YILDIR BÖBREK BEKLİYOR
Karın ağrısı şikayeti ile sıhhat ocağına gittiğinde doğuştan gelen böbrek küçüklüğü olduğu belirlenen ve yaklaşık 5 yıldır böbrek nakli olmayı bekleyen 21 yaşındaki Dilek Gençyılmaz şöyle konuştu:
“Ailemde şeker hastaları olduğundan ötürü onlardan nakil yapılamıyor. Kadavradan bekliyorum. Ailem yanımda natürel ki. Birinci vakitler çok berbattım, psikolojim sahiden alt üst olmuştu lakin insanın en büyük hekimi kendisidir. Kendimin tabibi oldum. En tabana batıp o tabandan üst tekrar çıktım. Bunu kendim başardım. Kişi başına gelmeden bu durumu nitekim anlayamıyor. Bizi bizler anlayabiliyoruz. Organ bağışlamayan çok insan var fakat nakil beklerken hayatlarını kaybeden beşerler da var. Organlar toprak olmasın.”
ANNESİ BİR SEFER DAHA KIZINA HAYAT VERDİ
2012 yılında kronik böbrek yetmezliği teşhisi konulan ve annesinden aldığı böbrekle hayata tekrar tutunan 42 yaşındaki Tülay Fırat da, “Yaşadığım öteki rahatsızlıklar sonucu yapılan analizlerde ortaya tesadüfen çıktı. Aslında çocukluğumdan beri gelen bir hastalıkmış. Ancak biz ilerleyen safhalarda bunun teşhisini koyabildik. 2002 yılından 2012 yılına kadar bu biçimde devam etti. Ortaya bir doğum girdi. Ondan sonra durumum daha da ağırlaştı. Tansiyonum daima yükseliyordu. Buna bağlı olarak akut böbrek yetmezliği geçirdim ve o yıl bana böbrek nakli olmam gerektiği ve bu süreçte de diyalize girmem gerektiği söylendi. Ama bu süreçte ailemin dayanağı ve bağışçı olmak istemeleriyle annemden yapılan nakil sonucunda hayata tekrar tutundum. Şanslı hastalardan biriydim. Diyalize girmeden nakil oldum. Üzerinden 7 yıl geçti. Şu anda meselesiz devam ediyor. İnsanlara hayat başlıyorsunuz, geleceklerini daha uygun geçiriyorlar, daha hoş ve sağlıklı günler geçiriyorlar” dedi.
– İstanbul
