Radyasyon onkolojisinde 20’den fazla ülkede 80 merkezde uygulanan proton tedavisi ile tümörün dışında kalan sağlam dokuların, radyasyon dozu sıfıra yakın olarak ayarlanarak korunabildiği bildirildi.
Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği Lideri Prof. Dr. Yavuz Anacak, AA muhabirine, kanser tedavisinde kıymetli yer tutan radyasyon onkolojisinde yenilikçi tedavilerin kullanımına ait bilgi verdi.
Radyasyonun kanserler üzerinde çok tesirli olduğunu vurgulayan Anacak, kâfi radyasyon dozu verildiğinde kanserlerin pek birçoklarının ortadan kaldırılabildiğini söyledi.
Sorunun kanserlerin etrafında bulunan sağlam hücreler, dokular ve organların korunması olduğunun altını çizen Anacak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Ne yazık ki bu sağlam dokular da çoğunlukla radyasyondan en az kanser kadar etkileniyor. Radyasyon onkolojisinin son 50 yılı bu probleme tahlil aramakla geçti. 21’inci yüzyılın başından itibaren radyasyon onkolojisi büsbütün ileri seviye bilgisayar yazılımı ve çok yüksek teknolojili aygıtların kullanıldığı bir tıp kolu haline geldi.
Kanseri saran sağlam dokulara vermek zorunda kaldığımız radyasyon dozu çok azaldı. Bu halde birçok kanserin radyoterapisinde daha yüksek, kansere daha tesirli radyasyon dozu verebiliyoruz. Daha evvel yan tesir tasasıyla tedavi veremediğimiz durumlarda da radyoterapiyi kullanmaya başladık. Geldiğimiz noktada bedende radyoterapi veremeyeceğimiz doku ve organ kalmadı diyebiliriz.”
Yoğunluk ayarlı ve stereotaktik radyoterapi üzere ileri tedavi uygulamalarının rahatlıkla bütün organ kanserlerinde kullanılabildiğini aktaran Anacak, “Bu teknikler bugün piyasada bulunan radyoterapi aygıtlarının hepsinde var artık. Ülkemizde de bütün radyoterapi merkezlerinde bu usuller uygulanabiliyor.” dedi.
“Dünyada 20’den fazla ülkede proton tedavisi uygulanıyor”
Prof. Dr. Anacak, uzun vakittir bilinen lakin teknolojik ve ekonomik nedenlerle uygulanamayan proton ışınları ile yapılan radyoterapide de büyük ilerlemeler kaydedildiğini belirterek, bu tedavinin dünyada giderek yaygınlaştığını anlattı.
Anacak, “Proton ışınları ile daha yeterli bir radyasyon dozu dağılımı sağlanarak sağlam dokuları daha da düzgün korumak mümkün. Bilhassa radyasyona bağlı geç periyotlarda ortaya çıkan kalıcı yan tesirlerin çok büyük sorun olduğu çocuk kanserlerinde proton tedavisi büyük değer kazanıyor.” diye konuştu.
Türkiye’de tümörlerin ışın tedavisinde yaygın olarak X-ışını kullanıldığına işaret eden Anacak, şunları kaydetti:
“Bu tıp ışın tedavisi ile yapılan radyoterapide tümörlü dokuya azamî doz verilirken yakın etraf doku ve organlar da asgarî da olsa verilen dozlardan etkilenebiliyor. Bu durum süreksiz yahut kalıcı yan tesirlerin gelişmesine neden olabiliyor.
Proton tedavisi ise parçacık özelliği olan bir ışın çeşidi. En büyük özelliği tümörün gerisinde kalan sağlam dokuların aldığı radyasyon dozunun sıfıra yakın olması. Bu da bugün yaygın olarak kullanılan X-ışınlarına nazaran epey avantaj sağlıyor. Proton tedavisinin bugün için en büyük dezavantajı ise maliyeti. Bir proton tedavi merkezinin maliyeti büyüklüğüne bağlı olarak birkaç yüz milyon doları bulabiliyor.”
Gelişen teknolojiyle birlikte proton tedavisini uygulayan aygıtların boyutlarının küçüldüğünü ve maliyet olarak daha erişilebilir seviyeye geldiğini tabir eden Anacak, dünyada 20’den fazla ülkede proton tedavisi uygulandığını söyledi. Anacak, “Bu tedaviyi uygulayan merkezlerin sayısı 80’e ulaştı. Şimdi Türkiye’de bulunmayan proton tedavisinin de bir an evvel ülkemizde uygulanabiliyor hale gelmesi, Sağlık Bakanlığı tarafından kanser tedavisinde öncelikler ortasına alınmalı.” değerlendirmesinde bulundu.
Anacak, proton tedavisinde dünyadaki merkezlerin sayısının süratle çoğalmasının, bu hususta yapılan bilimsel çalışmaları da arttırdığına işaret ederek, gelecek yıllarda proton tedavisinin bu çalışmaların sonuçlarına nazaran daha da yaygınlaşacağını bildirdi.
“Radyoterapi, immünoterapinin tesirini daha yüksek seviyelere çıkarıyor”
Anacak, radyasyon onkolojisinde ağır araştırmaların yürütüldüğü bir öbür mevzunun da son yıllarda süratle gelişen immünoterapi yolunun radyoterapi ile birlikte kullanılması olduğuna dikkati çekti.
Bağışıklık sistemine yönelik kullanılan immünoterapinin kanser tedavisinde yeni bir sayfa açtığının altını çizen Anacak, “Hastalığın her periyodunda tesirli oluyor ve bu tesir çok üzün sürüyor. Yaygın hastalığı olan hastalarda dahi sağ kalımın epey uzadığını görüyoruz. İmmünoterapinin radyoterapi ile birlikte kullanılması muvaffakiyet talihini daha da arttırıyor. Burada radyoterapi bir cins ateşleyici tesiri yaparak immünoterapinin tesirini daha yüksek seviyelere çıkarıyor. İmmünoterapi-radyoterapi birlikteliği kanserin üstesinden gelmek için büyük umutlar vaat ediyor.” açıklamasında bulundu.
Prof. Dr. Anacak, immünoterapinin radyoterapi ile birlikte kullanıldığı çalışmaların sayısının süratle arttığını belirterek, çalışmaların neredeyse tamamında iki prosedürün bir ortada kullanılmasının radyoterapi ve immünoterapinin tek başına kullanılmasından daha tesirli olarak gözüktüğünü ortaya koyduğunu bildirdi. Anacak, bundan sonraki çalışmaların, iki prosedürün en uygun halde nasıl kombine edilebileceği üzerine ağırlaşacağını vurguladı.
