İLERLEYEN teknoloji ve bu aygıtların ameliyathanelere kadar girmesiyle beyin ameliyatlarında cerrah artık yalnızca mikroskop eşliğinde operasyon yapmıyor; hasta uyandırılmadan MR çekilebiliyor, beyin haritalaması eşliğinde hastanın konuşma yahut hareket merkezi denetim edilerek ameliyatlar gerçekleştirilebiliyor. ‘Hibrit’ olarak isimlendirilen yeni jenerasyon ameliyathaneler sayesinde evvelce 8-10 saat süren ameliyatlar birkaç saatte bitirilebiliyor.
HİBRİT AMELİYATHANELERDE ŞAHSİLEŞTİRİLMİŞ CERRAHİ
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı ve BAU Medical Park Göztepe Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Türker Kılıç, teknolojinin ameliyathaneye girmesiyle son 5-6 yıldır şahsileştirilmiş cerrahi yapılabildiğini anlatarak, “Son 10 yıldır beyin cerrahisinde multidisipliner yaklaşım ve teknolojinin süratle ilerlemesi ile artık ameliyathane kavramı değişti. Evvelce örneğin tümörlerde en kolay formda oradaki yabancı dokunun çıkarılmasını amaçlardık yalnızca. Meğer şu anda anatomik, biyolojik ve fizyolojik rehberli ameliyathane sistemi eskisine nazaran hem daha başarılı hem daha kısa müddette hem fonksiyonel ve biyolojik manada daha nitelikli ameliyatlar yapmamızı sağlıyor. Yani artık ameliyathane bizim için yalnızca mikroskopla girip tümörü çıkardığımız bir yer değil. Mikroskobun yanında endoskopu kullandığımız, anjiyo yapabildiğimiz, gamma knife uygulayabildiğimiz, MR çekebildiğimiz yahut damar içi kasıktan girip stent koyabildiğimiz ve bütün bu teknikleri birebir anda uygulayabildiğimiz şahsî cerrahi yapılabilen yerler haline geldi” dedi.Bu yeni kuşak ameliyathanelerin ‘hibrit ameliyathane’ olarak isimlendirildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Kılıç, “Biz ameliyat esnasında yalnızca navigasyonu değil MR’ı da kullanabiliyoruz. Böylece hastanın anatomik değişimini o anda takip edebiliyoruz. Süreyi alışılmış ki kısalttı teknolojik imkanlar ancak birtakım ameliyatlarda da işin niteliğini, kalitesini, hastaya faydasını artırabilmek için aslında mühlet uzadı. Örneğin dokuyu çıkardığımız an tümörün çabucak o anda genetik ve moleküler yapısını inceleyerek operasyona o sonuçlara nazaran devam edebiliyoruz. Evvelden bunları yapma imkanı yoktu. Bazen ikinci üçüncü ameliyatlar gerekli olabiliyordu” diye konuştu.BEYİN HARİTALANDIRMA İLE EN HAKİKAT CERRAHİAmeliyat esnasında beyin fonksiyonunu daha yakından izleyebilme imkanını da bulduklarını anlatan Prof. Dr. Kılıç, “Fizyolojik rehberli sistemlerle bunu yapabiliyoruz. Beyin haritalaması, hastayı uyandırarak konuşma merkezinin haritalanması ya da uyandırmadan hareket merkezinin haritalanmasını yapabiliyoruz. Büyüme hormonu salgılayan hipofiz adenomu ismini verdiğimiz bir hastayı ameliyat ettik az evvel. Evvelce bu süreci burundan girerek yahut büyük oranda kafatasından kesi yaparak beyinden yapıyorduk. Artık yalnızca burundan girerek tümörü çıkarabiliyoruz. Zira ameliyat sırasında MR çekebiliyoruz ya da oradaki dokunun niteliğine nazaran ameliyatı ilerletebiliyoruz. Yalnızca mikroskobu değil endoskopi de kullanabiliyoruz. Cerrahide bu tıp yaklaşımlar bize daha büyük güvenilirlikle, daha kısa müddette ve hasta açısından daha büyük çarçabuk tedavi imkanı sağlıyor” dedi.PEKÇOK TETKİK HASTA UYURKEN YAPILABİLİYORTüm bunların özellik gerektiren bir teknoloji olduğunu belirten Prof. Dr. Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bütün sistemin buna uyumlu aygıtlardan oluşması gerekiyor. Hipofiz adenomunu aldığımız hastamızı süreç bittikten sonra uyandırmadan çabucak ameliyathane MR’ına aldık ve dokunun tamamını çıkarıp çıkaramadığımıza baktık. Şayet hala geride bir kesim kalmış olsaydı, hastayı şimdi uyandırmadığımız için ameliyata bir mühlet daha devam edip dokuyu büsbütün çıkarana kadar sürdürecektik. Bazen de riskli bölgelerde tümör kalıntısı olabiliyor. Mesela şah damarına yapışık olabiliyor. O vakit da MR çekip hastayı operasyon sonrası direkt gamma knife’a alıyoruz. Şahsileştirilmiş cerrahide tümöre yahut o anatomiye spesifik cerrahiden bahsediyoruz. Pek çok tetkiki hasta uyurken yapabiliyoruz MR, anjiyo gibi… Bir değişiklik gerekiyorsa çabucak o an yapabiliyoruz.”
