Okul öncesi çocuklarda masum karşılanan gaita (kaka) ve idrar kaçırmanın, bazen önemli rahatsızlıkların hatta ruhsal problemlerin belirtisi olabileceğini söyleyen Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, bu tıp durumlarla karşılaşıldığında bir uzmana başvurmak gerektiğini söyledi.
Bebekler dünyaya gelmelerinin akabinde tuvalet muhtaçlığını bezle gideriyor. Fakat bir müddet sonra tuvalet eğitimi başlayarak bezli hayata veda ediliyor. Çocuk iki yaşındayken kaka kontinansı yani kakayı tutabilme başlarken, idrar için mühlet biraz daha uzun oluyor. Çocukların, ortalama üç yaşında idrarının farkına vararak tutmaya başladığını anlatan Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Yeni fark edilen kas kümelerinin bu süreçte yavaş işlemesi nedeniyle dört-altı yaş ortasında yaşanan idrar kaçırma tabloları sorun yaratmıyor. Lakin sonrasında görülen olaylar patolojik yani sıkıntılı kabul ediliyor” dedi.
İKİ YAŞINDAN SONRA DEVAM EDEN GAİTA KAÇIRMA ÖNEMSENMELİ
Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Kaka kaçırma, idrar kaçırmaya oranla daha sorunlu bir aksiyon olarak karşımıza çıkıyor. Bu durum, çocuğun büyümesiyle orantılı olarak devam ederse altta yatan sinirsel ve anatomik faaliyetlerdeki bozukluk ihtimali yükseliyor. Hayatın erken periyodunda kaka tutmaya başlanabildiği için iki yaşını geçen çocuklarda inkontinans yani kaçırma durumuyla karşı karşıya kalınırsa detaylı formda araştırılması gerekiyor” diye konuştu.
Toplumumuzda yanlış ve sıhhatsiz beslenmeden ötürü kabızlığa çok sık rastlandığını, ikincil kaka kaçırma ve ruhsal nedenlerin de bu sorunun görülmesinde tesirli olduğunu belirten Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Kaka kaçırmayı önemsemek, üzerine dikkatle eğilmek, varsa altta yatan patolojik nedeni kesinlikle elemek gerekiyor. Hasebiyle sorunun nedenlerinin erken devirde ortaya konulması büyük ehemmiyet taşıyor” sözlerini kullandı.
SORUNUN TEMELİNDE KABIZLIK ÖNE ÇIKIYOR
“Bu rahatsızlığın tedavisi, nedene nazaran değişiyor. Çocukta çok şiddetli, alışkanlık haline getirilmiş kabızlık varsa ve buna ek olarak da gaita kaçırıyorsa, öncelikle kabızlığın tedavi edilmesi, içerideki duyuyu engelleyen gaita taşlarının ortadan kaldırılması gerekiyor diye konuşan Karaçay, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bir öbür sorun ise anal bölgede kakanın tutulmasını sağlayan kaslarda ve hudutlarda bir beslenme yahut mesaj sorununun varlığı. Bedenimizin hudut ağı üzerinde oluşabilecek rastgele bir sorun, spina bifida üzere doğumsal hudut ve beyin anomalileriyle doğan çocukların hudut ve geri iletiminde de meseleler ortaya çıkabiliyor. Bu yol üzerinde bir sorun olduğunda, hudut ağındaki sorunu düzeltmenin birçok defa kolay yahut mümkün değil. Kelam konusu kümedeki çocuklara dayanak tedavileri veriliyor. Bir kısım çocuk hayatı boyunca kakasını tutamazken, bir kısmında da bağırsağa yahut beslenmeye ait suçsuz nedenler yanlışsız tedavilerle ortadan kaldırılırsa yüz güldürücü sonuçlar alınabiliyor.”
GECE VE GÜNDÜZ YAŞANAN İDRAR KAÇIRMADA YAKLAŞIM DEĞİŞİYOR
Dört yaş kümesindeki çocuklarda, idrarın farkına varıp tutma hareketi ile tuvalet alışkanlığı yerleşmeye başlıyor. Buna karşın idrarını kaçıran çocuklar iki kümeye ayrılıyor. Bu noktada hasta hikayesi kıymet kazanıyor. İdrar kaçırmanın gündüz yahut gece gerçekleşmesine nazaran yaklaşımın değiştiğini söyleyen Doç. Dr. Şafak Karaçay, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bunların nedenleri birbirlerinden büsbütün farklı. Münasebetiyle takip edilmesi gereken yol da değişiyor. Yalnızca gece işemesi olan bir çocuğun öbür hiçbir belirtisi yoksa buna ait hafif ve kolay tedavilerle belirli bir müddet içinde sorun denetim altına alınabiliyor. Bu durum, birden fazla kişinin gelişim etabında başına gelen bir tabloyu tabir ediyor. Şayet eşlik eden öbür bir patoloji yoksa, çocukla iş birliği içinde olmak ve şu an kullanılan tedavileri kombine edip, bir kadro olarak ilerlemek gerekiyor. Ancak gündüz idrar kaçırma varsa bunun ayrıyeten ele alınması değer taşıyor. Zira bu çocukların sinirsel sorunu, düşük kapasiteli mesanesi olabiliyor. Bazen de hudut mesaj yolaklarında tıpkı kaka kaçırmada olduğu üzere kahır görülebiliyor. Çok kolay halde, hiç farkına varılmayan ve sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu da olabiliyor. Mesanenin daha üstünde anatomik bir soruna de rastlanabiliyor. Hasebiyle hakikat teşhisin konulabilmesi için yanlışsız adımların atılması, gerekli görüntüleme yollarına başvurulması kıymet taşıyor.”
BÖBREK KAYBINA DAHİ YOL AÇABILİYOR
İdrar kaçırma sorunu yaşayan çocuktaki sorun, küçük kapasiteli bir mesane ise tıbbi ya da cerrahi tedaviler uygulanabildiğini söyleyen Karaçay, “Eğer mesaneden böbreklere yanlışsız kaçak varsa bunu ortadan kaldırmak için de tekrar tıbbi ve cerrahi tedavi öne çıkıyor. Üreter ya da böbreklerde sorun varsa çocuk çoklukla cerrahi yolla tedavi ediliyor. Erkek ya da kız çocuklar için en korkulan durumun böbrek kaybına varabilen problemleri ailelerin fark edememesi oluyor. Hastalık sinsi ilerlediği için bir çocuk cerrahi uzmanının takibi gerekiyor. Oranlar çok yüksek olmasa da çocuklarda böbrek rahatsızlıklarının ortaya çıkma ihtimali de var. Hasebiyle göz önüne alınması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
