BAYAN Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Niyazi Emre Turgut, erken menopoz riski olanların sağlıklı beslenme ile bu süreci yavaşlatabileceğine dikkat çekti.
Kadınlarda 44 yaşından evvel adet tertibinin bozulması, kesilmesi ya da yumurta kalmaması durumuna erken menopoz deniliyor. Erken menopozun kendi içinde farklılık gösterdiğini belirten Bahçeci Tüp Bebek Merkezi’nden Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Niyazi Emre Turgut, 40 yaşından evvel yumurta işlevlerinin bitmesiyle birlikte üreme ve adet görme yeteneğinin kaybolmasına prematürovarial yetmezlik dendiğini belirterek, “40-44 yaşından evvel görülen menopoz erken menopozdur. Şayet ailede, bilhassa anne, teyze yahut ablada erken menopoz varsa, bu sizin de risk altında olduğunuzu gösterir. Yüzde 10-15 oranında sizi daha riskli yapar” dedi.
‘KADINLARI EN ÇOK DUYGUSAL OLARAK ETKİLER’Menopoz devrinde artık adet görülmemesiyle birlikte bedende birtakım fizyolojik ve ruhsal değişikliklerin meydana geldiğini söyleyen Op. Dr. Turgut, “Kadınlar duygusal olarak çok etkileniyor. Zira genelde kadınlık işlevlerinin bittiğini düşünüyorlar. Her ne kadar adet gördükleri sürece ağrılarından yakınmış olsalar da adet görmek kadınlığın devam ettiği hissiyatını verir. Bu türlü olunca da birden kesilmesi halinde bocalama yaşanabiliyor. Medikal manada, östrojen hormonunun bedenden uzaklaşması, saç telinden ayak tırnağına kadar bedenin pek çok bölgesini etkiliyor. Beyinde algılama, düşünme ve sorun çözme üzere işlevlerde yavaşlama meydana geliyor. Birtakım çalışmalar, Alzheimer riskinin menopoz sonrası arttığını gösteriyor. Cilt diriliğini kaybediyor, daha esnek bir hal alıyor. Yaşlanma hızlanıyor. Görme bozuklukları artıyor. Östrojen damarları korur, eksikliğinde ise bayanların kalp krizi geçirme oranları erkeklere yaklaşır. Kemik sıhhatinin olumsuz etkilenmesiyle birlikte kemik erimesi başlar. Cinselliğe yönelim ve alınan haz azalır” dedi.’MENOPOZ BELİRTİLERİ HERKESTE BİREBİR GÖZLEMLENMEYEBİLİR’Op. Dr. Turgut, menopozun en çok bilinen belirtilerini ise şöyle sıraladı: “Menopoz belirtileri herkeste birebir değildir. Ancak genelde bayanın adetleri sıklaşmaya başlar. 28-29 günde bir adet gören bayan, 22-23 günde bir görmeye başlar. Adet ölçüsü 5-6 günlerden 2-3 güne azalabilir. Tam bilakis ayda iki defa adet görenler de olabilir. Yumurta rezervi azaldıkça, kistler oluşmaya başlar ve nizamı bozar. Bunlar, menopozun habercisidir. Yumurtanın kimi aylar çıkması, kimi aylarsa çıkmaması durumunda, 3-4 ayda bir adet görülür. Devamında sıcak basması, vajinal kuruluk, hudut hali, depresyon üzere farklı ruh halleri ortaya çıkar. Ülkemizdeki menopoz yaşı ortalaması 49’dur. Bu şikayetler, genelde 43-44 yaşında başlıyor.”‘YAŞAM STİLİ VE BESLENME ALIŞKANLIKLARINIZLA SÜRECİ YAVAŞLATMAK MÜMKÜN’Op. Dr. Turgut, erken menopoza giriş sürecini yavaşlatmak için alınabilecek kimi kolay tedbirler ve usuller hakkında da şunları söyledi: “Ailede hikaye varsa, yumurta rezervi konusunda uzman olan bir tabibe gidilebilir. Ultrasonla karından yahut vajinal yoldan yumurta sayısına bakılabilir. Yumurtalıklardaki foliküller tek tek sayılıyor. 5-7 yumurta alt sınırdır. Daha az dikkat edilmesi manasına gelir. 7-12/14 ortası olağan, 14-15 üzeri ise yüksek yumurta rezervi manasına gelir. Ayrıyeten kan yoluyla bakılan AMH testi de var. Bu test her ne kadar dünya genelinde standart olmasa da yeterli kliniklerde yapıldığında yumurta rezervi hakkında bilgi verir. 1’in altında paha olağandışı, 1-3 ortası olağan, 3’ten fazlası yüksek kabul edilir. Bu sonuçların akabinde çocuk sahibi olma fikri bulunan bir bayana, tez etmesi tavsiye edilir. Bayan ileride çocuk sahibi olmak istiyorsa, yumurtasını dondurmasını tavsiye ediyoruz. Yumurta rezervi azalıyorsa, menopoz kaçınılmazdır. Lakin, hayat üslubunuz ve beslenme alışkanlığınız çok kıymetlidir. Âlâ bir ömür stili, kâfi uyku, sağlıklı beslenme ve spor ile süreci yavaşlatmak mümkün. Uzak durulması gereken en değerli unsur ise sigara. Zira sigaranın yumurta sayısı ve kalitesini düşürdüğü kanıtlandı.”‘ÖSTROJEN HORMON TEDAVİSİ TESİRLİ BİR FORMÜL DEĞİL’Op. Dr. Turgut, bu süreçte östrojen tedavisinin menopozu geciktirmediğini ve bunun toplumda yanlış anlaşılan bir bahis olduğuna vurgu yaparak, “Ülkemizde en büyük yanlış anlaşılan hususlardan biridir. Toplum içinde menopozu geciktirdiği söylenir fakat maalesef bu türlü bir durum kelam konusu değil. Menopoz gecikmez. Bir yumurta, bayana hem östrojen hem de progesteron hormonları sağlar ve bunların ortasındaki istikrarla bayan adet görür. Doktor bu tedavide östrojen ve progesteron hormonunu dışarıdan ilaç metodu ile verir. Bunun sayesinde yapay bir adet görürsünüz. Gördüğünüz kan da gerçek bir kan değil, ilacın sağladığı yapay bir kandır. Yani ilaç kesildiği an, menopozdasınız demektir. Östrojen hormon tedavisi evvelce çok önerilen bir prosedürdü. Birinci araştırmalarda olumlu sonuçlar verdi. Lakin daha sonraki araştırmalar, göğüs kanseri üzerinde tesir yarattığını gösterdiği için artık önerilmiyor. Lakin kimi bayanlar, depresyon ve ateş basması üzere tesirlerden korunmak emeliyle bu tedaviyi isteyebiliyor. Bu bayanlara smear testi, göğüs ultrasonu ve mamografi üzere testler yapılarak, bunların her yıl tekrarlanması gerektiği söylenerek kullanmalarına müsaade verilebilir. Bunun dışında, bu tedaviden yararlanmak için fitoöstrojen denen yeşil yapraklı bitkiler kullanılabilir. Çin tıbbında kullanılan birtakım dayanaklar de önerilebilir” dedi.
