ALZHEIMER hastaları ve yakınları üzerine yapılan son araştırmalara nazaran hastanın bakımını üstlenen bireylerin yüzde 90’ını bayanlar oluşturuyor. Bu bireylere yüzde 40 oranında gelin yahut damadı bakarken birebir çalışma bakımı üstlenen şahısların 3’te 1’inde depresyon ve anksiyete üzere ruhsal sorunların yaşandığını gösteriyor.
Türkiye‘de yaklaşık 400 bin civarında Alzheimer hastası var. Klasik olarak yaşlı popülasyonunun hastalığı olarak bilinen Alzheimer, hastalar kadar onlarla ilgilenen bireylerin ruh sıhhatini da etkiliyor. Son çalışmalar, hastalara yüzde 90 oranında bayanların baktığını gösterirken bu şahıslarda depresyon ve anksiyete üzere ruhsal sorunların görüldüğünü gösterdi. Hastalar kadar onların bakımını üstlenen şahısların sıhhatine da ehemmiyet verilmesi gerektiğine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Burcu Örmeci, hasta ve hasta yakınları üzerine yapılan araştırmalarla ilgili değerli bilgiler paylaştı.
“EN ÇOK DEPRESYON VE ANKSİYETE GÖRÜLÜYOR”
Çalışmaların bakım verenlerin yüzde 90’ının bayan olduğunu tarafında olduğunu belirten Doç. Dr. Burcu Örmeci, “Bu bayanların üzerinde önemli oranda bir yük var. Zira bakım verenlerin yüzde 64’ü önemli ezalar yaşıyor. Bu hayat kalitesi ölçekleriyle kanıtlanmış. Alzheimer hastalarının bakımını üstlenen şahısların yüzde 34’ünde yani 3 şahıstan 1’inde ruhsal sorunlar var. Bu şahısların tedavi olması gerekiyor. Bu sorunlardan önde gelenleri depresyon ve anksiyete. Depresyon ve anksiyete bütün hastalıkların temelinde yer alan makus bir faktör. Bunun önüne geçmek için önemli gayretlerin harcanması gerekiyor” dedi.
EN ÇOK GELİNLERİ BAKIYOR
Bakım verenlerin yüzde 40’ının kişinin gelini yahut damadı olduğunu anlatan Doç. Dr. Burcu Örmeci, “Yüzde 30’luk bir kısmı kişinin çocuğu; bu çok değişik bir sayı. Yüzde 10 kadarı torun, uzak akraba yahut komşuyken yüzde 20-30 kadarı da eşten oluşuyor. Ancak en büyük yüzdeye baktığımızda gelin ve damatlar karşımıza çıkıyor. Bu da Türkiye’ye mahsus, daha doğrusu bizim coğrafyamızla bağlı bir özellik. Avrupa’da bu sayılar çok daha farklı. Alzheimer hastasına bakan ailelerin yüzde 60’ı ise takviye alamadığını söylüyor. Aile bireylerinde ekseriyetle yük belirli bir kişinin üzerine biniyor. Bakım verenlerin yüzde 10’unun ise aile bağlantıları hastaya bakım nedeniyle bozuluyor. Bakımı üstlenen kişinin maddi yükü epey artıyor. Yüzde 10’u bu yükü kaldıramayacak seviyede maddi zorluk çekiyor” diye konuştu.
HASTALARA NASIL YAKLAŞILMALI?
Bakım veren şahısların profesyonel yardım alması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Örmeci, “Belli aşamadan sonra artık hasta büsbütün tıbbi bakıma muhtaç ve artık toplumsal ilgisi olmayan bir kişi haline geliyor. Bu kademede hastaların profesyonel yardım alabilecekleri bakım merkezlerine yerleştirilmesi çok kıymetli zira bu basamakta büsbütün sağlıklı olan bakım verenlerin durumu çok değerli. Çok önemli bakım gereken ve yıpratıcı olan bu süreçte sağlıklı bireyler (bakım verenler) kesinlikle hasta şahıslardan öncelikli olmalıdır. Alzheimer hastasına bakmak için aileler dağılmamalıdır. Gelecek jenerasyonlar için ailenin birlikteliği çok değerlidir, çocuklar bakımsız kalmamalıdır. Bu kavramlara dikkat edilmesi toplum sıhhati açısından çok büyük değer taşıyor. Bakımı üstlenen şahıslar çoklukla yardıma gereksinimleri olduklarını hissederler ancak bunu talep etmekten utanırlar. Lütfen utanmasınlar, talep etsinler ve yardıma muhtaçlıkları olduğunu bildirsinler” tavsiyesinde bulundu.
“HASTA İLE KATİYEN İNATLAŞMAYIN”
Doç. Dr. Örmeci, hasta ile ilgilenen şahıslara tavsiyelerini ise şöyle sıraladı:
“Hastayla bir ortada yaşamanın zorlukları var. Hastalar bu periyotta çok inatçı olabilirler ve olmadık şeyler isteyebilirler. Bu durum bakım verenleri çok zorlayabilir. ‘Tamam, olur yaparız, sabah olsun öyle’ üzere yapan sözlerle hastayı yatıştırmak gerekir. Bu türlü durumlarda hastayla mutlaka inatlaşmamak, mantıklı olarak açıklamaya çalışmamak gerekir. Ayrıyeten artık kimi şeyleri kalıcı olarak unutmuş olan hastaya bir şeyleri öğretmeye çalışmak boş bir gayrettir, yalnızca hastada var olan bellek ve bilgiler desteklenmeli ve kullanılmalıdır, hastalar mutlaka zorlanmamalıdır. Sevgi çok değerlidir, hastalara ebediyen sevgiyle yaklaşmak kıymetli.”
MAKÛS BESLENME VE UYKUYA DİKKAT
Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Burcu Örmeci, hastalığın ötelenmesi yahut bir ölçü olsun hastalıktan kurtulma ihtimalinin artırılması ismine yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
“Bu da yeterli beslenme, güzel uyku ve uygun ruh haliyle mümkün. Depresyonun Alzheimer hastalığına yatkınlık yaptığı biliniyor. Toplumsal alakalar ne kadar zayıfsa ve fizikî hareketlilik ne kadar azsa risk o kadar artıyor. Berbat beslenme ve makûs uyku nizamı riski artırıyor. Alzheimer hastalığından korunmak yahut hastalığın tedavisi için ilaçlardan çok daha değerlisi günlük hayatımızı düzenleyerek yapabileceğimiz ufak tefek değişimlerdir.”
5 YILDIR ALZHEİMER HASTASI KAYINVALİDESİNE BAKIYOR
24 yıllık Kayınvalidesi Şefika Sarıaltın’ın son 5 yıldır Alzheimer ile uğraş ettiğini söyleyen gelini Münire Sarıaltın ise hasta yakını olarak yaşadıkları meseleleri şu sözlerle anlattı:
“Evlendiğim vakitler kayınvalidem hasta değildi ve sağlıklıydı. Bana çok yardımcı oldu, çocuklarımla ilgilendi. Artık hasta ve ben onu asla yüzüstü bırakamam. Ona bakmaya devam ediyorum. Bunu severek yapıyorum. Zorlansam da vakit zaman o da benim bir annem. Kendi annemden daha çok onunla vakit geçirdim. Bazen bunalıyoruz ancak onları da aşıyoruz. Kayınvalidemi doktora götürdüğümde bana da tedavi görüyor musun diye sordu. Bir depresyon bozukluğumun olduğunu anladı. Depresyon ilaçları da almaya başladım. Kendi gayretlerimle doktora gittim lakin devlet bu cins hastaların yakınlarına yönelik bir merkez açsa hastalarımıza daha rahat bakabileceğimize inanıyorum. Bakım merkezleri çoğalmalı ve hasta yakınlarına terapi yapılmalı. İster istemez ruh sıhhatimiz bozuluyor.”
– İstanbul
