Gelecek Araştırmaları Enstitüsü ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlüğünün iş birliğinde, Ankara Kalkınma Ajansının dayanağıyla hazırlanan “Ankara’nın 2030-2050 Sıhhat Senaryoları Projesi” hayata geçirildi.
Proje kapsamında hazırlanan raporda, Ankara’da verilen sıhhat hizmetinin yanı sıra bir sıhhat data tabanı oluşturularak teşhis ve tedavide yapay zeka takviyesinin alınabileceği kaydedilirken, sıhhat profesyonellerinin eğitiminde kullanılmak üzere 3D teknolojisi ile organ basılacak laboratuvarların kurulması teklifinde bulunuldu.
Gelecek Araştırmaları Enstitüsü tarafından, dünyadaki gelişmeler çerçevesinde, Ankara’da sıhhat bölümünde 2030 ve 2050 yıllarında hangi mevzulara odaklanılabileceğini belirlemek, rekabet kapasitesinin ve gelişme alanlarının ne olabileceğini ortaya koymak ve sivil toplum kuruluşu gözüyle bir yol haritası oluşturmak maksadıyla, Ankara’nın 2030-2050 Sıhhat Senaryoları Projesi hazırlandı.
“Türkiye’de bu alandaki birinci çalışma”
Gelecek Araştırmaları Enstitüsü Kurucu Üyesi Coşkun Dolanbay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sıhhat kesiminin bölge kalkınmasında değerli bir faktör olduğunu, başkentte hizmet vermeye başlayan Ankara Kent Hastanesinin de değerli bir fırsat olduğunu söz etti.
Ankara merkezli oluşturulacak bir sistemin, bölgeye büyük yarar sağlayacağını ve yatırım alanı kazandıracağını belirten Dolanbay, “Proje kapsamında tıp, mühendislik, meslek örgütleri ile ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin iştirakiyle çalıştaylar gerçekleştirildi. Çalıştaylarda, ‘2030-2050 yıllarında sıhhat bölümünde geleceği şekillendirecek hangi alanlar önceliklidir?’, ‘Gelecekte yatırım yapılması, güzelleştirilmesi gereken ya da rekabetçi olabilecek alanlar nelerdir?’ ve ‘Geleceğe yönelik yatırımlarda risk ve sonlar nelerdir?’ husus başlıkları ele alındı.” diye konuştu.
Ankara’nın sıhhatte medikal ve teknolojik eser üretiminde etkin rol oynaması temeline dayanan proje kapsamında, birinci olarak kesimin tüm paydaşlarıyla bir ortaya gelinerek, dünyadaki beklenti ve eğilimler doğrultusunda gelecek vizyonunun tasarlandığını söz eden Dolanbay, şunları anlattı:
“İkinci evrede Ankara’nın sahip olduğu bilgilerin uygulamaya girmesiyle nelerle karşılaşılabileceği, 2030-2050’de nasıl toplum ve demografik bir senaryoyla karşılaşılabileceği, bunun sıhhat açısından nasıl bir fark yaratacağı belirlendi. Gelecek senaryoları çalışması Türkiye’de bu alandaki birinci çalışmadır ve birinci olarak başşehir için yapıldı.”
Öbür vilayetlerin için de bunun yapılarak Türkiye’nin dünyada sıhhat turizmi başta olmak üzere birçok alanda öncü ülkeler ortasında olmasının hedeflendiğini söyleyen Dolanbay, “Çalışma, daha sonra modellenerek, Türkiye genelinde öbür vilayetler için de yapılarak, sıhhat stratejisinin geliştirilmesi için kullanılacaktır.” tabirlerini kullandı.
“Şehir hastaneleri, araştırmaların yapılabileceği sisteme dönüştürülebilmeli”
Gelecek Araştırmaları Enstitüsü Sıhhat Danışmanı ve Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Huri ise sıhhat stratejilerinin belirlenmesinde, sivil toplum kuruluşlarının devlet kurumlarına büyük katkı sağladığının altını çizdi.
Kent hastanelerinin de yalnızca hizmet odaklı değil tıpkı vakitte ekonomik katkı sağlayan, üretimin yapılabildiği merkezler olabileceğine işaret eden Huri, bu hastanelerin, tedavi gayesinin yanı sıra araştırmaların yapılabileceği, yeni sistemlerin geliştirilebileceği ve geliştirilen eserlerin de tekrar o hastanelerde kullanılabileceği bir sisteme dönüştürülebilmesi gerektiğini söyledi.
Ankara Kent Hastanesinin başşehir için çok değerli bir fırsat olduğunu söz eden Huri, bu kapsamda hastane içinde kapsamlı proje ofislerinin yer alması gerektiğini belirtti.
Huri, proje kapsamında hazırlanan raporda öne çıkan başlıklardan birinin, Ankara’da sıhhat profesyonellerinin eğitimi için 3 boyutlu medikal baskı ve simülasyon laboratuvarı ile merkezi kurulması gerektiğinin ortaya konduğunu söz etti.
Prof. Dr. Huri, şöyle konuştu:
“Kurulacak laboratuvarda 3 boyutlu medikal baskı teknikleri, 4 boyutlu sistemlerin entegrasyonu, hatta 5G teknolojisinin entegrasyonu gerçekleştirilmeli. Laboratuvarda, gerçek hasta dataları üzerinden organ basımı yapılmalı. Bu organ insan bedeninde kullanılamayacak lakin eğitim, cerrahi planlama, küçük aygıtların imali gerçekleştirilebilecek. Bu senaryolar gerçekleştirildiğinde, kent hastanelerinde tedavinin yanı sıra yenilikçi eğitim, cerrahi planlama ve medikal aygıt üretimi de yapılabilir olacaktır. Kullanılan aygıtlar da burada üretilecek ve bireye özel geliştirilecek. Bu kapsamda da maliyet büyük ölçüde azalacak.”
Görüntüleme, tedavi, teşhis maksatlı kullanılan sistemlerin hastaneler ortasında entegrasyonunu sağlayacak bir merkezin oluşturulması gerektiğini anlatan Huri, “Bu formda, farklı hastanelerle süratli irtibat sağlanarak gereksiz tetkik ve analiz yaptırılması engellenecek, doktor öbür hastanedeki datayı basitçe görebilecek, bilgi paylaşımı kelam konusu olabilecek. Bu sayede teşhis ve tedavi süreci hızlanacak. Bakanlık bünyesindeki data tabanı tahlillerinin yapılacağı ofis oluşturularak bunun sıhhat sistemlerinde kullanılabilecek hale dönüştürülmesi sağlanmalı.” değerlendirmesinde bulundu.
“Yapay zeka insanın olmadığı bir sistemi temsil etmiyor”
Yapay zekanın da sıhhatte kullanılması teklifinde bulunduklarını lisana getiren Huri, kelamlarına şöyle devam etti:
“Sağlık Bakanlığında bulunan bilgilerin yapay zeka sistemlerine yüklenerek yapay zekanın insan sıhhatine hizmet edilebilir hale getirilmesi üzerine çalışılmalı. Bunu için şehir hastanesi bünyesinde yapay zeka laboratuvarı oluşturularak bilime katkı sağlanmalı.
Yapay zekanın sıhhat hizmetinde kullanımı, bir doktorun ya da sıhhat profesyonelinin yerini üstleneceği manası taşımıyor. Zira yapay zeka, insanın olmadığı bir sistemi temsil etmiyor. Yapay zeka, sıhhat datalarının daha kolay teşhis konulabilmesi, tedavinin belirlenmesinde dayanak sağlayıcı olabilir. Dolayısıyla, şehir hastanesinde oluşturulacak yapay zeka merkezi ile bilginin yanlışsız kullanılması ve teşhis ve tedavinin desteklenmesine imkan sağlanmalı. Ankara, sıhhat hizmetinde yapay zekaya öncü olmalı.”
Huri, kurulacak merkezlerde sıhhat profesyonellerine sıhhat alanında liderlik eğitimleri verilmesi gerektiğinin raporlandığını da belirterek, “Bu çıktıların hayata geçirilmesi ve Türkiye genelinde yaygınlaştırılması için Ankara Şehir Hastanesinde pilot uygulamalara başlanmalı.” dedi.
