Çok et tüketiminin tansiyon, kolesterol ve kalp hastalığı üzere bilinen sorunların yanı sıra, gut hastalığına da davetiye çıkarabildiğini anlatan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Genco Fazilet uyardı. Fazilet, “Gut hastalığından korunmak için sakatat ve yağlı balık üzere yüksek pürin içeren besinlerden uzak durmanın yanı sıra; sığır, kuzu, tavuk eti, pişmiş fasulye, bakla, soya fasulyesi, bezelye ve mantar da dikkatli tüketilmeli” dedi.
Yazın sıcak günlerinin yaşanması ve Kurban Bayramı’nın gelmesiyle birlikte et tüketimi doğal olarak arttı. Etin ölçüsüz ve denetimsiz tüketilmesinin gut hastalığına neden olabileceğini belirten Medical Park Fatih Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Genco Fazilet, değerli ikazlarda bulundu. Gutun kandaki ürik asit düzeyinin yüksek olması ve dalgalanmalar göstermesi nedeniyle ortaya çıkan bir eklem iltihabı olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Genco Fazilet, ürik asitin pek çok besinde bulunan pürin unsurunun bedende kullanılmasının akabinde oluşan bir atık eser olduğunu belirtti. Dr. Öğr. Üyesi Erdem, gutun yeteri kadar ciddiye alınmaması ve tedavi edilmemesi halinde bedende kalıcı form bozukluklarına bile neden olabileceğini söyledi.
AYAK BAŞPARMAĞINDA KIZARIKLIK, ŞİŞME VE AĞRI YAPIYOR
Gut hastalığının belirtileri ile ilgili bilgiler veren Dr. Öğr. Üyesi Erdem, “Kanda uzun mühlet yüksek kalan yahut kan düzeyinde ani dalgalanmalar oluşturan ürik asit, iğne-benzeri kristaller oluşturarak cilt altı dokularda, kemiklerde, kıkırdaklarda ve eklemlerde birikir. Bu durum eklemlerde (özellikle de ayak başparmağında) kızarıklık, şişme ve ağrı ile seyreden bir tablo ortaya çıkartır” dedi.
100 HASTADAN 90’I 30 YAŞ ÜSTÜNDEKİ ERKEKLER
Gut hastalarının yüzde 90’nın 30 yaş üzerindeki erkekler ve menopoz periyodu sonrasındaki bayanlar olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Erdem, kandaki ürik asitin yükselerek guta neden olduğu durumları ise şöyle sıraladı:
“Ürik asit üretimi yahut atılımı ile ilgili genetik bir anormallik olması. Ürik asidin böbreklerden verimli formda atılamaması (böbrek yetersizliği varsa). Beslenme ve hayat usulü nedeniyle et tüketimine bağlı olarak ürik asit üretimi artarsa (Obezite v.s. üzere hastalıklarda). Asetilsalisilik asit yahut idrar söktürücü kullanılması. Bireylerde sedef, hipotiroidi ve sarkoidoz hastalıklarının görülmesi. Çok alkol tüketilmesi.”
GUT ATAĞI GECELERİ APANSIZ BAŞLAR
Gut atağının çoklukla gece apansız başladığına dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Erdem, şöyle devam etti:
“Genellikle ayak başparmağı eklemi kızarır, şişer ve ağrır. Öteki eklemler de örneğin diz, ayak bilekleri hatta omuz da tutulabilir. Eklem etrafı yumuşak dokularda da hassasiyet gelişebilir. Ataklar sırasında ateş 39 dereceye çıkabilir. Atak sırasında tutulan bölgede ciltte soyulma ve kaşıntı ortaya çıkabilir. Birinci ataktan yıllar sonra kulaklarda, ayaklarda, dirseklerde hatta ellerde ‘tofus’ ismi verilen ürik asit birikimi nedeniyle oluşmuş kabarık lezyonlar görülebilir. Tedavisiz kalan hastalarda, birinci ataktan sonra uzun bir mühlet hastalık sessiz kalabilir lakin daha sonra eklem iltihabı kronikleşir ve bedende kalıcı biçim bozukluğuna yol açabilir. Hastaların yüzde 10’una yakınında böbrek taşı mevcut olabilir.”
TEŞHİS EKLEMDEN ENJEKTÖRLE ÇEKİLEN SIVIYLA KONUYOR
Hastalığın kesin teşhisinin iltihaplı eklemden enjektörle çekilen sıvının yahut tofüsten (ürik asit kristalleri eklem ve eklemlerin etrafındaki dokularda birikim yaptığı bölge) alınan örneğin mikroskop altında incelenerek monosodyum ürat kristallerinin gösterilmesiyle konduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Erdem, kandaki ürik asit düzeyini düşürerek Guttan korunmanın yollarının beslenme üslubuna dikkat etmek, kilo vermek ve reçete edilmiş ise tedaviye uymak olduğunu söyledi.
SAKATATLAR VE YAĞLI BALIKLARDAN UZAK DURUN
Gut hastalığında pürin’den yoksul bir diyete uyulması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Erdem, riskli olabilecek besinleri pürin içeriğine nazaran 3 kümede sınıflandırdı:
Öncelikle yüksek pürin içeren besinlerden uzak durulmalı. Sakatatlar; ciğer, böbrek, yürek ve uykuluk, av hayvanı etleri; tavşan, sülün ve geyik eti, yağlı balıklar; hamsi, ringa balığı, uskumru, sardalya, alabalık, deniz eserleri; bilhassa midye, yengeç, karides ve öbür kabuklu deniz hayvanları ile havyar, maya özütleri; bira üzere içinde maya bulunan içkiler. Orta derecede pürin içeren besinler ise denetimli ölçülerde yenilebilir. Bunlar ortasında sığır, kuzu, tavuk ve ördek eti; pişmiş fasulye, bakla, soya fasulyesi ve bezelye; mantar, kuşkonmaz, karnabahar ve ıspanak, kepek ve yulaf sayılabilir. Düşük pürinli besinler ise çoka kaçılmadan tüketilebilir. Süt, peynir, yoğurt ve tereyağı, yumurta, ekmek ve tahıllar (kepekli hariç), makarna ve erişte, meyve ve sebzeler düşük pürinli besinlerdir.”
ÇİLEK, DOMATES VE FISTIK TÜKETİMİNE DİKKAT
Gut hastalığından korunmak için günlük protein alımının 70-120 mg/gün (en güzeli kilo başına 1 mg) olarak sonlandırılması gerektiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Erdem, ilaç kullanılsa bile gutu tetikleyebileceğinden alkol tüketiminden muhakkak uzak durulması gerektiğini söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Erdem, “Bazı bireylerde, içeriklerinde pürin olmamasına karşın çilek, portakal, domates ve fıstık tüketimi gut atağını (mekanizması bilinmeksizin) tetikleyebildiğinden bu besinlerin tüketiminden kaçınmak da akla yatkın olacaktır. Gazlı içecekler, abur cubur besinler, reçeller ve hazır meyve sularında sıklıkla şeker pancarı ve şeker kamışı yerine tatlandırıcı olarak kullanılan hususlar de gut gelişim riskini arttırabilir” diye konuştu.
VİŞNE VE VİŞNE SUYUNUN TEDAVİ EDİCİ TESİRİ VAR
Gut hastalığının tedavisini iç hastalıkları ya da romatoloji tabibinin yaptığını söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Erdem, günde 500-1500 mg C vitamini almanın ve vişnenin kandaki ürit aist düzeyini düşürmesi nedeniyle tedavide tesirli olduğunu vurguladı:
“Vişne ve vişne suyu, yüzyıllardır gut tedavisinde kullanılan doğal ilaçlardır. Günde en az 1.5 litre su içmek böbreklerde ürik asit kristallerinin oluşumunu azaltır. Günde 500-1500 mg C Vitamini almak da kan ürik asit düzeyini düşürebilir; bu olumlu etkiyi ürik asitin böbreklerden atılımına yardımcı olarak gerçekleştirir. Fakat C vitamininin çok ve denetimsiz kullanımı böbrek taşlarına ve ilaç etkileşimlerine neden olabileceğinden doktor kontrolünde kullanmak şarttır.”
