YAZ aylarında sıcaklıklarla birlikte damarların genişlediğini ve genç yaşlı demeden birçok kişinin bacaklarında şişlik görüldüğünü tabir eden Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Soner Sanioğlu, bu sorunun ciddiye alınması gerektiğinin altını çizdi. Prof. Dr. Sanioğlu, “Bu şişlikler, uzun mühlet hareketsiz kalmaktan fazla kiloya, böbrek yetmezliğinden kalp hastalıklarına kadar birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir” dedi.
Bacakları beslemek için gelen kan, toplardamarlar ve lenfatik sistem aracılığı ile tekrar kalbe geri taşınıyor. Kimi vakit gelen kanın artması, kimi vakit dokulara geçişindeki aşırılık, kimi vakitse geri taşınmasında ortaya çıkan aksaklıklar, dolanımdaki istikrarın bozulmasına yol açarak ödeme neden oluyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Soner Sanioğlu, toplardamar yada lenfatik sistem rahatsızlıkları, kalp yada böbrek yetmezliği, hamilelik, fazla kilo ve hareketsizliğin bu düzenekler üzerinde tesirli olarak ödemin ortaya çıkmasına neden olabileceğini söyledi. Sanioğlu, bununla birlikte, enfeksiyon, bağ dokusu hastalıkları, birtakım tansiyon ilaçları ve birtakım antiromatizmal ilaçların yan tesir olarak ödeme neden olabildiği belirtti.
FARKLI HALLERDE ORTAYA ÇIKABİLİYOR
Periferik ödem olarak da tanımlanan bacaklardaki ödemin farklı biçimlerde ortaya çıkabildiğini belirten Prof. Dr. Soner Sanioğlu, kelamlarına şöyle devam etti:
“Ödem her iki bacakta simetrik bir manzara verebileceği üzere, yalnızca tek bacakta da görülebilir. Kimi ödemlere ağrı eşlik ederken, kimilerinde ağrı görülmez. Birtakım durumlarda ise bacak şişmelerine ayakların eşlik etmediğini görürüz. Periferik ödem ani başlangıçlı, tek taraflı ve çok ağrılı olduğunda tehlikelidir. Kimi vakitse ödeme cilt kızarıklıklarının eşlik ettiğini görebiliyoruz.”
ÖDEMİN KARAKTERİ ALTTA YATAN HASTALIĞIN BELİRTİSİ OLABİLİR
‘Her hastanın ödeme neden olan altta yatan hastalığı farklı olduğundan ödemin karakteri de değişiyor’ diyen Prof. Dr. Soner Sanioğlu, “Her iki bacağın simetrik şişmesi kalp, böbrek ya da troid yetmezliği, kanda protein düşüklüğü, ilaç tepkileri üzere tüm bedenimizi etkileyen sebepleri akla getirir. Ödemin tek bacakta ortaya çıktığı durumlarda ise varis, toplardamar ya da lenf yetmezliği üzere yalnızca o bacağı ilgilendiren sirkülasyon problemlerini düşünürüz. Bu deveran meseleleri her iki bacağı etkilediğinde ödem çift taraflı da görülebilir. Şişmeye ağrının eşlik etmemesi ve ödemin ayaklarda daha ağır ortaya çıkışı daha çok lenf yetmezliğini akla getirmelidir. Ödemli bacakta kızarıklık, ağrı ve cilt ısısının artması enfeksiyonu düşündürür” diye konuştu.
TEK TARAFLI ANİ BAŞLAYAN AĞRILI ÖDEME DİKKAT!
Tek taraflı, ani başlayan, şiddetli ağrının eşlik ettiği ödemlerin bacak toplardamarlarında ani tıkanma belirtisi olabileceği için tehlikeli olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Soner Sanioğlu, “Bacak toplardamarlarında ani tıkanıklıklar nedeniyle oluşan bu ödemler, gerektiği üzere tedavi edilmediğinde önemli meselelere yol açabilir. Ani başlangıçlı olmayan ödemlerin değerli bir sorun olmadığı söylenemez. Her ne nedenle olursa olsun periferik ödem tedavi edilmediğinde vakitle ciltte dermatide ve kalınlaşmaya, hatta yara açılmasına sebep olabilir” sözlerini kullandı.
TEDAVİ GECİKİRSE KRONİKLEŞEBİLİR
Bacakların kaldırılması kanın kalbe geri dönüşünü kolaylaştırdığı için hastalar çoklukla şikayetlerinin sabah saatlerinde geçtiğini belirtiyor. Lakin, gün içerisinde altta yatan hastalığın yüküne ve kişinin aktivitesine bağlı olarak öğlen yada akşama yanlışsız ödem belirginleşmeye başlıyor. Prof. Dr. Soner Sanioğlu, lakin uzun müddettir periferik ödemi olan ve gerekli tedaviyi görmeyen hastalarda, ödemin kalıcı olabileceğini ve dinlenmekle geçmeyebileceğine dikkat çekti.
ÖDEM NASIL AZALTILIR?
Kalp ve böbrek yetmezliği olan hastalarda idrar sökücülerin kullanıldığını tiroid hastalarında ise hormon desteği yapıldığını anlatan Yeditepe Üniversitesi Hastanesi KVC Uzmanı Prof. Dr. Sanioğlu, “İlaç tepkinin olduğu durumlarda ise hastanın tedavisi tekrar gözden geçiriliyor. Toplardamar sorunlarında ise hem ilaçlarla hem de cerrahi formüllerle sorunun çözülebilir. Lakin lenf kaynaklı ödemlerin yaygın fikir birliği sağlanan cerrahi ya da ilaç tedavisi yoktur. Bacakların bilhassa kalp düzeyinin üstünde olacak biçimde kaldırılması, hareketin artırılması, fazla kiloların verilmesi, uygun varis çoraplarının kullanımı, bacaklara uygulanacak masaj tüm hastalarda periferik ödemin azaltılmasına yardımcı olur” diye konuştu.
