SARS-CoV’un, 21. yüzyılın birinci memleketler arası sıhhat acil durumu olarak 2003 yılında daha evvelden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkan ve yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olduğunu hatırlatan Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Dr. Güler Delibalta, 1960’lı yıllarda hastalık etkeni olarak izole edilen, insan ve hayvanlarda hastalık etkeni olan bir virüs olduğunu söyledi.
AĞIR ENFEKSİYON OLARAK 10 YIL SONRA TEKRAR KENDİNİ GÖSTERDİ
Corona virüs ailesinden, daha evvel beşerden ya da hayvanlarda varlığı göstermemiş MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) isimli virüs ağır enfeksiyon kaynağı olarak, 10 yıl sonra kendini birinci sefer insanlarda Suudi Arabistan’da göstermişti. Corona virüsler en önemli dört tıpta sınıflandırılabilirler. Alfa-, Beta-, Gama- ve Delta olarak İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlı evcil ve yabani hayvanlarda bulunabilmektedirler.
İnsanlarda corona virüsün neden olduğu hastalık spektrumu kolay soğuk algınlığından önemli akut teneffüs sendrouna (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS) kadar değişkenlik gösterebildiğini söyleyen Dr. Delibalta, insan ve hayvanlarda çeşitli derecelerde teneffüs yolu enfeksiyonu, barsak enfeksiyonu, karaciğer hastalıkları ve nörolojik bozukluklar üzere tutulumlarla seyreden klinik tablolara neden olabildiğinin altını çizdi. Dr. Delibalta, “Erişkinlerde ve çocuklarda çoğunlukla ateş, boğaz ağrısı, öksürük, halsizlik üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonu bulguları ile seyreden hastalık, çoğunlukla altta yatan bağışıklık sistemini zayıflatan hastalık yahut ilaç kullanımı, diyabet, kalp- akciğer hastalığı, ileri yaş ve bunun üzere sebeplerle ek hastalığı olan bireylerde ağır seyirli olabilir nadiren akciğer enfeksiyonu, böbrek yetmezliği yapabiliyor” ikazında bulundu.
DAMLACIK YOLUYLA BULAŞIYOR
Dr. Güler Delibalta, corona virüsünün başka teneffüs yolu enfeksiyonu virüsleri üzere öksürme, hapşırma üzere etrafa virüs saçılımı olur; öksürük, hapşırıkı varsa ağız ve burun mendille kapatılmalısı gerektiğini söyleyerek, hasta bireyler ile yakın temasla da bulaşabilir eller sık sık yıkanmalı, kirli ellerle ağız burun ve gözlere dokunulmaması gerektiğini söyledi. Yırtıcı deniz eserlerinin toptan satış pazarında yasadışı yollarla satılması ve beşerden beşere sıhhat merkezlerinde damlacık yoluyla bulaştığı bilindiği bilgisini paylaşan Dr. Delibalta, “Enfeksiyonun yaygın belirtileri teneffüs semptomları, ateş, öksürük ve halsizlik. Daha önemli hadiselerde, pnömoni, ağır akut teneffüs yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta vefat gelişebilir. Lakin eldeki datalar doğrultusunda hastalığın şiddeti konusunda yorum yapılamaz” sözlerini kullandı.
OLAY GÖRÜLEN ÜLKELERE GİDECEK ŞAHISLAR DİKKAT
Çin ve hadiselerin görüldüğü ülkelere seyahat kısıtlamalarının getirildiğini hatırlatan Dr. Delibalta, farklı sebeplerden ötürü gitmek zorunda olanlar için ihtarlarda bulundu. Dr. Delibalta, “Sebze ve meyveleri uygunca yıkayarak tüketmek gerekiyor. Altta yatan hastalığı olanlar kesinlikle riskli bölgeye seyahatlerini izleyen hekimlerine danışarak planlama yapılmalıdır. Yabani ve evcil hayvanlar (canlı yahut ölü) ile temastan kaçınılmalı, El hijyenine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır. Özel bir tedavi yahut kalıcı bağışıklık sağlayacak bir aşı yoktur” dedi.
