MARMARA Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, bağışıklık sisteminin çökmesine neden olabilen ‘sepsis’ hastalığının, erken teşhis konulup, hakikat teşhis edildiğinde önlenebileceğini belirtti. Cinel, “Ülkemizde hala ICD dediğimiz Memleketler arası Hastalık Sınıflandırması kodlamasında sepsisin ismi yok. Hala septisemi diye geçiyor. Halbuki septisemi ile sepsis birebir şey değil. Bunun ivedilikle düzeltilmesi gerekiyor” dedi.
Bedenin enfeksiyonla savaşırken bağışıklık sisteminin organlarda hasara neden olmasıyla ortaya çıkan bir hastalık olan sepsisin en kıymetli belirtileri, 38 derece üzeri ateş ya da 36 dereceden düşük beden ısısı, nabzın 90’ın üzerinde seyretmesi ve teneffüsün dakikada 20’den fazla olması. Ağır bakım hastalarında daha sık görülen sepsis, uygun hijyenik tedbirler alınmadığı taktirde hasta ile temas edenlerde dahi risk yaratıyor.
Sepsisin tıbbi acil bir durum ve önlenebilir bir mevt nedeni olduğunu söyleyen Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, “Sepsise karşı aksiyon planlarının organize edilebilmesi için hastalığın hakikat tanımlanması ve istatistiklerinin tutulabilmesi lazım. Fakat ülkemizde hala ICD dediğimiz Milletlerarası Hastalık Sınıflandırması kodlamasında sepsisin ismi yok. Hala septisemi diye geçiyor. Halbuki septisemi ile sepsis tıpkı şey değil. Bunun ivedilikle düzeltilmesi gerekiyor” dedi.
‘SEPSİSE BAĞLI VEFATLAR TÜRKİYE’DE YÜZDE 40 DAHA FAZLA’
Dünyada her yıl milyonlarca insanın ömrünü yitirdiği sepsis nedeniyle ölümlerin, Türkiye’de, yüzde 30 yüzde 40 daha fazla olduğunu vurgulayan Prof. Dr. İsmail Cinel, 13 Eylül Dünya Sepsis Günü münasebetiyle hastalıkla ilgili değerli bilgiler verip, şöyle konuştu:
“Örneğin ağır bakımda bir yakınınızı ziyaret ettiniz ve hastada sepsis var. Ona dokundunuz ve elinizi yıkamadan burnunuza götürdünüz. O an, siz de artık bir taşıyıcısınız. Bu temasla olağanda kendinizde olmayan daha güçlü mikropları bedeninize almış oluyorsunuz. Taşıyıcı durumdayken örneğin rastgele bir trafik kazası geçirseniz ya da kanser tedavisi görmeye başlasanız, yüzde 99 siz de sepsise yakalanacaksınız. yahut bağışıklığı zayıf yaşlı birini, bir yenidoğan bebeği, bir kanser hastasını ziyaret edip onunla temas ederseniz onun hayatını da tehlikeye atmış oluyorsunuz. Sepsis, mevte giden son ortak yoldur. Önemli bir halk sıhhati sorunudur.”
‘TEŞHİSTE BİR SAATLİK GECİKME VEFAT RİSKİNİ YÜZDE 8 ARTIRIYOR’
Sepsisin teşhis ve tedavisinde vakitle yarışıldığını vurgulayan Prof. Dr. Cinel, “Bu hususta büyük merkezlerin laboratuvarlarının da tıpkı merkez içinde olması büyük ehemmiyet taşıyor. Zira hastada sepsis belirtileri varsa, teşhiste geciktiğiniz her bir saat, mevt riskini yüzde 8 artırıyor. Hastanın tedavisi için uygun antibiyotiklere bir an evvel başlanması hayati değer taşıyor. Laboratuvarlar hastane dışı merkezde olduğunda numunelerin gidip test sonuçlarının hastaneye ulaştırılması vakit kaybına neden olabiliyor. Ayrıyeten süratli teşhis konulabilmesi için sıhhat çalışanlarının da semptomlar hakkında çok dikkatli ve uyanık olması gerekiyor” diye konuştu.
‘YATAKLARI GERÇEK AĞIR BAKIM HASTALARI KULLANAMIYOR’
Ağır Bakım Üniteleri’nin sepsis açısından en riskli alanlar olduğuna değinen Prof. Dr. İsmail Cinel, “Yoğun Bakım Ünitesi’nin standartlarının kontrolle korunması gerekli. Kaç yatağa kaç hemşire düşüyor? Bunlar sepsis görülme sıklığını direkt etkiliyor. Ağır Bakım Üniteleri’nin akılcı kullanımı da o denli. Örneğin gerçek ağır bakım hastası yer bulamazken, burada yatmaması gereken, servise alınması yahut tam düzgünleşme ihtimali olmadığı için palyatif ünitede takip edilmesi gereken bir hasta burada kalmaya devam ediyor. Bu da servis yataklarının gerçek kullanılamamasıyla alakalı. Servis yataklarının önceliği poliklinikten gelen, planlı ameliyatı olan, aciliyet teşkil etmeyen hastalar için değil. Ağır bakım çıkışlı hastalarındır” dedi.
FARKINDALIK OLUŞTURMAK İÇİN UÇAKLARDA VE TRİBÜNLERDE SEPSİS MESAJI
Yalnızca el yıkamayla bile sepsisin önüne geçilebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Cinel, Türkiye’de bu alışkanlığın yaygınlaşması gerektiğini belirterek konuşmasını şöyle tamamladı:
“Sadece sıhhat otoriteleri değil, lokal yönetimler, Milli Eğitim Bakanlığı hatta Milli Savunma Bakanlığı dahil hep beraber iş birliği içinde olmalıyız. Okullarda çocuklara, orduda askerlere, toplu taşıma araçlarında şoförlere, kısaca vatandaşa el hijyeninin kıymetini en hakikat halde anlatmalıyız. Sepsiste hastalığın olması öteki bir şey, taşıyıcı olmak öbür bir şey. Taşıyıcı olduğunuzda her an risk altındasınız ve etrafınızı de riske sokuyorsunuz. Biz Türk Ağır Bakım Derneği olarak 8 farklı uzmanlık derneği ile birlikte 13 Eylül Dünya Sepsis Günü’ne yönelik kampanyalarımızda halkın dikkatini bu mevzuya çekmek istiyoruz. En sık görülen lakin en az bilinen sepsis ile ilgili farkındalık oluşturmak maksadıyla TFF ile yapılan muahede sonucu 13 Eylül ve haftasını takip eden tüm birinci lig maçlarında futbolcular alana 22 metrelik sepsis farkındalık ve önlemenin birinci adımı el yıkama ile ilgili bilgilendirici pankartla çıkacaklar. Ayrıyeten hava yolu şirketi ile yaptığımız iş birliği ile de 13 Eylül’deki tüm uçuşlarda kaptan pilotlar anonslarında sepsisle ilgili kısa bilgi geçecek, önlemek için birinci adım olan el yıkamanın kıymetine vurgu yapan bir metin paylaşılacak.”
