Dünyada her 11 yetişkinde birinin Türkiye‘de ise nüfusun yaklaşık yüzde 7’sinin diyabet hastalığı bulunuyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Safiye Arık sağlıklı beslenmenin ve uygun antrenman programlarının diyabetin vazgeçilmez tedavi ögeleri ortasında olduğunu söyledi.
Memleketler arası Diyabet Federasyonu’nun açıkladığı datalara nazaran dünyada her 11 yetişkinde biri diyabet hastalığına sahip. Türkiye’de ise ortalama olarak nüfusun yüzde 7’si diyabet hastası.
İnsülinin glikozun hücrelere girmesine yardımcı olduğunu lakin bu hormonun bedende üretilememesi yahut tesirli formda kullanılmamasının hiperglisemiye yol açtığını söyleyen Medicana Çamlıca Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Safiye Arık, “Uzun vadede yüksek glikoz düzeyleri bedende hasara ve çeşitli organ ve dokularda yetersizliklere neden olur” dedi.
Diyabet cinslerinin dört klinik tipte sınıflandırıldığını belirten Uzm. Dr. Safiye Arık, en sık görülen tiplerinin Tip1, Tip2 ve gebelik diyabeti olduğunu, dördüncü tıbbın ise ilaç kullanımı, hormonal bozukluk üzere sebeplere bağlı olarak görülebileceğini kaydetti. Tip1 diyabette mutlak insülin eksikliği olduğunu ve her yaşta gelişebileceğini fakat ekseriyetle çocuklarda ve ergenlerde görüldüğünü söz eden Uzm. Dr. Arık, “Tip1 diyabette beden ya çok az insülin ürettir ya da hiç üretmez” diye konuştu.
Hastalarda beta hücre yıkımı kelam konusu olduğunu da anlatan Uzm. Dr. Arık, “Beta-hücre rezervi yüzde 80-90 oranında azaldığı vakit klinik diyabet semptomları ortaya çıkar. Hiperglisemiye ait ağız kuruluğu, çok su içme, açlık hissi, çok idrar çıkma, kilo kaybı ve yorgunluk üzere semptom ve bulgular ansızın ortaya çıkar. Hastalar sıklıkla zayıf ya da olağan kilodadır. Ekseriyetle 30 yaşından evvel başlar. Kesinlikle kan şekeri düzeyini denetim altında tutmak için insülin enjeksiyonuna gereksinim duyulur” biçiminde açıklamada bulundu.
HASTALIĞIN YÜZDE 90’I TİP2 DİYABET
Yetişkinlerde daha yaygın olarak görülen Tip2 diyabetin ise tüm diyabet hadiselerinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğunu tabir eden Uzm. Dr. Arık, “Toplumda daha sık görülen diyabet formu tip 2 diyabettir ve insülinin gereğince tesir gösterememesi sonucu ortaya çıkar. Beden ürettiği insülini uygun kullanamaz. Ekseriyetle insülin direnci tip 2 diyabetin öncesinden başlayarak uzun yıllar tabloya hakim olmakta, insülin sekresyonunda önemli azalma ise diyabetin ileri devirlerinde yahut ortaya giren hastalıklar sırasında ön plana geçmektedir. Çoğunlukla 30 yaş sonrası ortaya çıkar, lakin obezite artışının sonucu olarak bilhassa son 10-15 yılda çocukluk yahut adolesan çağlarında ortaya çıkan Tip2 diyabet olayları artmaya başlamıştır. Hastalık çoklukla sinsi başlangıçlıdır. Pek çok hastada başlangıçta hiçbir semptom yoktur. Birtakım hastalar ise bulanık görme, el ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma, ayak ağrıları, tekrarlayan mantar infeksiyonları yahut yara güzelleşmesinde gecikme nedeniyle başvurabilir. Tedavisindeki en kıymetli nokta ise nizamlı beslenme ve spor yani sağlıklı hayattır. Tıpkı vakitte hastalarda kan şekeri düzeyini denetim altında tutmak için ilaç yahut insülin kullanması gerekebilir” dedi.
Gestasyonel DM gebelik sırasında ortaya çıkan ve çoklukla doğumla birlikte düzelen diyabet formu olduğunu belirten Uzm. Dr. Arık, gebeliğe bağlı insülin direnci ve genetik yatkınlık nedeniyle oluştuğunu söyledi.
KAN ŞEKERİNİ OLAĞANA YAKIN TUTMAK RİSKLERİ AZALTIYOR
Uzm. Dr. Arık hastalığın tanısında dört prosedür kullanıldığını kaydederek, diyabet hastalarında kan şekerinin olabildiğince olağana yakın düzeylerde tutulmasının göz, hudut ve böbrek hasarlarını, kalp krizi ve inme üzere problemlerle müsabaka riskini azaltacağını vurguladı.
“Sağlıklı beslenme ve uygun idman programının uygulanması, diyabetin vazgeçilmez tedavi ögeleridir. Hayat biçimi değişikliği ile kan şekeri denetim altına alınamayan yahut başlangıçta kan şeker kıymeti çok yüksek olan Tip2 diyabetli hastalara ağızdan alınan ilaçlar yahut insülin tedavisi başlamak gerekebilir” diyen Uzm. Dr. Safiye Arık şunları söyledi:
“Her hastanın tedavisi kişiseldir. Hastalar sıhhat problemlerinin değerine nazaran tek bir ilaç kullanabildikleri üzere iki, üç yahut daha fazla çeşit ilaç kullanabilirler. Tip1 diyabet hastalığı ömür uzunluğu insülin kullanılmasını gerektirir. Gestasyonel diyabette ise diyet ve idman programı ile glisemik denetimin sağlanamadığı hadiselerde insülin tedavisi başlanmalıdır.”
