Sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda böbrek reflüsünün görülebileceğini söyleyen Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, hastalığın çok bariz belirtileri olmaması nedeniyle teşhisin gecikebileceğine dikkat çekti. Karaçay, “Tanıda gecikilmesi böbreklerde geri dönüşümsüz hasara neden olabilir” dedi.
Sinsi ilerleyen böbrek reflüsü çocuklar için risk oluşturabiliyor. İdrar yolu enfeksiyonu geçiren her dört çocuktan 1 ya da 2’sinde böbrek reflüsü de görülebileceğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, hastalığın çok bariz belirtileri olmaması nedeniyle teşhisin gecikebileceğine söz etti. Karaçay, “Gecikme böbreklerde geri dönüşümsüz hasarlara neden olabileceği için kıymet taşıyor. Sinsi ilerleyen bu durum vakit içinde hastalığa neden oluyor. Olağan popülasyonda böbrek reflüsü görülme oranı yüzde 0,4 ile yüzde 1,8 arasında” diye konuştu.
TEŞHİSTE GECİKME KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİNE KADAR GİDEBİLİR
Böbrek Reflüsü’nün (Vezikoüreteral Reflü) çocuklar için de son derece değerli bir sorun olduğunu ve teşhiste gecikilmesinin kronik böbrek yetmezliğine kadar gidebilen sonuçlara neden olabildiğini tabir eden Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Sorun idrarın mesaneden üreter ve böbreklere geriye yanlışsız kaçağından kaynaklanıyor. Sinsi ilerleyen bu durum vakit içinde hastalığa neden oluyor. Olağan popülasyonda böbrek reflüsü görülme oranı yüzde 0,4 ile yüzde 1,8 ortasında. İdrar yolu enfeksiyonu geçiren bebek ya da çocukta böbrek reflüsünün buna eşlik etme oranının yüzde 25 ile yüzde 50’ye kadar çıkabilir” sözlerini kullandı.
İdrar yolu enfeksiyonu geçiren her dört çocuktan bir ya da ikisinde böbrek reflüsüne rastlanabileceğini vurgulayan Karaçay, “Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda böbrek reflüsünden de şüphelenilmesi gerekli. Bilhassa Batı ülkelerinde son periyot böbrek hastalıklarının sebebi olarak yüzde 5-10 ortasında altta yatan neden olarak böbrek reflüsüne bağlı böbrek hasarı saptanmıştır. Bu oranın epey yüksek olduğunu söylemek mümkün” dedi.
SİNSİ İLERLİYOR
Doç. Dr. Şafak Karaçay çocularda böbrek reflüsünün belirtilerinin çok net olmadığını hatırlatarak, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu nedenle çok dikkatli olunması gerekiyor. Zira hem bulgularının saklı olması, hem de sinsi ilerlemesi nedeniyle fakat böbrek hastalığı makul bir noktaya geldiğinde teşhis konması mümkün oluyor. Vakit içerisinde aile ve çocuk fark etmeden böbreğin işlevi bozuluyor ve kimi metabolik sorunlar de ortaya çıkabiliyor. Erken tanısı konmayan, tedbiri alınmayan, hadiselerde ne yazık ki kronik böbrek yetmezliğine kadar ulaşan bir tabloyla karşılaşılabiliyor. Yapılan araştırmalar, ülkemizde böbrek yetmezliği olan erişkin hastaların birçoklarında çocukluk devrinde böbrek reflüsü (Vezikoüreteral Reflü) olduğu saptanmıştır.”
KİMLER RİSK ALTINDA?
Karaçay, “Böbrek reflüsü için bilhassa ailesinde idrar yollarında sonradan ya da doğumsal hastalıkları bulunan çocuklar, kardeşlerinde ya da ebeveynlerinde böbrek reflüsü (Vezikoüreteral Reflü) hikayesi olan, sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklar risk kümesinde kabul ediliyor” dedi.
Hastalığın genetik olduğundan şüphelenilse de bu bahiste somut bir delil bulunmadığını tabir eden Karaçay, “Ancak kardeşler ortasında sık görüldüğü biliniyor. Birtakım durumlarda kabızlığın da idrar yolu enfeksiyonu ile bağlantılı olabilir. Bu nedenle sık kabızlık yaşayan çocukların da idrar yolları enfeksiyonları açısından takibe alınması gerekir” diye konuştu.
TEŞHİS FORMÜLLERİ ÇOCUKLAR İÇİN GÜVENLİ
Böbrek reflüsü teşhisinin son derece kolay olduğunu ve ailelerin bu mevzuyu gözlerinde büyütmemeleri gerektiğini belirten Doç. Dr. Şafak Karaçay, sözlerine şöyle devam etti:
“Tanıdaki öncelikle idrar kültüründen yararlanılıyor. Başka teşhis formülü de idrar yollarına yönelik ultrasondur ve çocuklar ve bebekler için inançlıdır. Böbrek kanallarında genişleme, mesanede kalınlaşma ultrasonda tespit edilebilir. Birinci basamakta hastalığa dair soru işareti oluşan hadiselerde, işeme sintigrafisi ya da işeme grafisi dediğimiz görüntüleme metotlarından yararlanırız. Burada, mesaneye verilen ilaçla çocuğun işemesi sırasında böbreğe kaçıp kaçmadığını görmeye çalışırız. Bu da hayli inançlı bir prosedürdür. Daha ileri olaylarda hastalığın böbrekler üzerinden yarattığı hasarı görmek için böbrek sintigrafisinin (DMSA) yapılması gerekir.”
TEDAVİ SORUNUN KAYNAĞINA NAZARAN ŞEKİLLENİYOR
Çocuklarda böbrek reflüsünde mesaneden böbreğe gerçek kaçağın neden kaynaklı olduğu bulmak gerekiyor. Çünkü nedene nazaran tedavi tekniği de değişiyor. Bilhassa düşük dereceli reflülerde sadace antibiyotik kullanımı ve izlemin tedavi için kâfi olabildiğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şafak Karaçay, “Yüksek basınç mesanelerinde basıncın düşürülmesi, çıkımdaki tıkanıklıkların kaldırılması böbrek reflüsünü ortadan kaldırabileceği üzere anatomik bozuklukların cerrahi ile giderilmesi gerekir” diye konuştu.
BÖBREK REFLÜSÜNÜN ZARARLARINDAN KORUNMAK MÜMKÜN
Doç. Dr. Şafak Karaçay, korunma sistemlerinin böbrek reflüsünün sebebine nazaran değiştiğini belirtti ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Eğer sorun anatomik bir nedenden kaynaklanıyorsa, bu durumda hastalıktan korunmak mümkün olmasa da yaratabileceği ziyanlardan korunmak mümkün. Maalesef ki, bu hastalığın öncesinde “olmasın” diye yaptığımız bir teşebbüs yok. Lakin komplikasyonları, önlemek için elimizde birçok güçlü silahımız var. Örneğin idrar yolları enfeksiyonlarının önlenmesi için çocuğun idrarını rahat bir biçimde boşaltmasını sağlamak için farklı uygulamalar mevcut. Anatomik bir sorun varsa bu ortaya konularak gerekli ameliyatlar yapılıyor. İdrar akışıyla ilgili sinirsel bir sorun varsa, idrarın sistemli bir formda atılmasını sağlayacak antrenmanların yapılması, antibiyotik tedavisi, idrar kapasitesini artırmak üzere farklı korunma usulleri kullanılıyor.”
– İstanbul
