Türkiye’de son günlerde hayat kaybına neden olması nedeniyle tekrar konuşulmaya başlayan hastalık hakkında Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu kıymetli bilgiler verdi. Hastalığın dünyada 30’dan fazla ülkede görüldüğünü belirten Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu,”Hastalık son yıllarda Doğu Akdeniz ülkelerinde az sayıda da olsa görülüyor. 2019’da Türkiye’de Karabük, Gümüşhane, Samsun, Çorum, Kastamonu ve Sivas’ta görüldü” diye konuştu.
BİRİNCİ ÖLÜMLÜ OLAY 2002’DE GÖRÜLDÜ
Hastalığın neden olduğu mevt olaylarına dikkat çeken Prof. Dr. Sönmezoğlu, “Türkiye’de birinci defa 2002 yılında kanama ile ölen bir hastanın serumundan teşhis konarak KKKA hastası bildirimi yapılmış, o tarihten sonra 2019 yılına kadar yaklaşık 10 bin 800 olgu görülmüş ve bunların 528’i hayat kaybıyla sonuçlanmıştır. 2018 yılında 27, 2019 yılı mayıs ayına kadar 3 kişi ve haziranda ayında da 6 kişi kene çıkardıktan sonra hastalık belirtilerinin başlaması ile hastaneye başvurmuş, lakin kurtarılamamıştır” sözlerini kullandı.
BEŞERDEN BEŞERE BULAŞ OLUYOR MU?
Hastalığa neden olan etkenin KKKA ismi ile bilinen ve temel olarak kenenin insanlara tutunması ve kan emmesi ile bulaşan Bunyavirüs ailesinden bir virüs olduğunun altını çizen Prof. Dr. Sönmezoğlu, “KKKA virüsü dış ortama dayanıksız, konakdışında uzun mühlet yaşayamıyor ve ultraviyole ışığı ile süratle ölüyor. 56°C’de 30 dakikadaetkisiz hale geliyor.İnsandan insanabulaş ise ekseriyetle hastanelerde, hasta şahısların kan ve beden sıvıları ile yakın temas ile olabiliyor. Virüsün bedene girişi ve belirtilerin başlaması ortasında geçen kuluçka müddeti 2-4 gün ortasında. En fazla 9 gün sürüyor. Hastalık çoklukla ani olarak ve soğuk algınlığı belirtileri ile başlıyor. Daha sonra şiddetli kanama belirtileri ile devam ediyor. Vaktinde tedaviye başlanmazsa yüzde 4-6 oranında ömür kaybıyla sonuçlanabiliyor” dedi.
DİĞER HASTALIKLARLA KARIŞTIRILABİLİR
Hastalığın belirtileri özgün değildir ve birçok hastalıkla karışabilme ihtimalinin olduğunu söyleyen Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu, bu nedenle ayırıcı teşhiste bruselloz, tifo,Viral Hepatit, sıtma, leptospiro,riketsiyoz ve meningokoksemi , hematolojik maligniteler,diğer KKA’lar, TTP, sepsis ve İlaç zehirlenmesinin de düşünülmesi gerektiğini anlattı. Sönmezoğlu hastalığın belirtileri hakkında şu bilgileri verdi:
“Hastalığın belirtileri ani başlayan ateş, üşüme-titreme, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ışığa duyarlılıktır. Birkaç gün sonra, şuur bulanıklığı, huzursuzluk, ahenge hali, çöküntü, bezginlik, karın sağ üst kısmında ağrı başlar. Ağır hadiselerde ağır kanama,koma, şok, çoklu organ yetmezliği ve ömür kaybı da görülebilir. Lakin unutulmamalıdır ki, olayların yüzde 88’inin hafif belirtilerle seyreden hafif olgular olduğu görülmüştür. Orta ve ağır hadiselerin ise kesinlikle hastanede takip edilmesi gereklidir.”
KİMLER RİSK ALTINDA?
Hastalığın bulaşması için risk kümesi tarifine girenler; endemik bölgede yaşayan ziyaretçi, çiftçiler, hayvancılık yapanlar, kasaplar, mezbaha çalışanları, veteriner doktorlar, sıhhat çalışanı,laboratuvar çalışanları ve hasta yakınları olarak sıralanıyor. Hastalığın bulaşının temel olarak kene ile temas olduğunun altını çizen Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu,”Bunun dışında enfekte hastalardan (hastanede, toplumda) direkt temas, enfekte doku ve kan teması ile, anneden bebeğe (vertikal bulaş) ve laboratuvardan direkt temasla da bulaşabilir” diye konuştu.
Tedaviye Erken Başlanması Hayati Ehemmiyet Taşıyor?
Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu tedaviyle ilgili şu bilgileri verdi:
“Tedavi ne kadar erken başlanırsa ömür kaybı oranı da o kadar düşer. Tedavide en kıymetli olan sıvı ve elektrolit takibi ve kanama denetimidir. Gerektiğinde, taze donmuş plazma, trombosit aferezi, tam kan/eritrosit süspansiyonu verilir. Tedavide antibiyotiklerin tesiri yoktur. Keneden korunmak için, kene olan alanlardan uzak durun, kenenin daha kolay görülmesini sağlamak için açık renkli giysiler giyin, kollayıcı giysiler seçin (uzun çorap, uzun kollu gömlek vs), açık alanlara çıkmadan kene kovucu sprey kullanın, kene tespit edilirse çıplak elle dokunmayın, keneyi sıkmayın, penset yahut benzeri aletle mekanik olarak çıkarın, çıkarmada zorluk yaşanırsa kesinlikle hastaneye başvurun, kene teması sonrasında ateş ve kırıklık görülürse vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşlarına başvurun.”
